قصاص: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
نجات ۵ منبع و علامتزدن ۱ بهعنوان مرده.) #IABot (v2.0 |
||
خط ۱:
'''قصاص''' در لغت، اسم مصدر از ریشه «قصَّ یقُصُّ» به معنای پیگیری نمودن اثر چیزی است.<ref>
قصاص اصطلاح دو کلمهای و مفهوم آن در جمله تغییر مییابد. قص، به معنی کوتاه و در جمله اگر منظور صبحت کردن باشد یعنی کوتاه کردن سخن، مختصر گفتن است. اما در فعل سریع عمل کردن است. چون در اعصار گذشته در ارکان دولتها و حکومتها تعریفی از حبس یا زندان بشکل اصولی وجود نداشت لذا بهترین شکل احقاق حقوق، سریع مجازات کردن بود. مثل کسی که اگر پیش از ظهر فردی را به قتل میرساند، در صورت دستگیری تا غروب حکم قصاص، یعنی رسیدگی سریع انجام میشد چون محلی برای نگهداری یا بازداشت متهم وجود نداشت.
== احکام قصاص ==
قصاص یا نهادهایی شبیه به آن، درمیان جوامع انسانی بیسابقه نبوده است، حتی در قدیمیترین قوانین بر جای مانده از تمدنهای کهن شرقی و غربی، میتوان نمونههایی از «مقابله به مثل» را در نظامهای کیفری پیدا کرد.<ref>
[[ویل دورانت]] در [[تاریخ تمدن]] مینویسد: در بسیاری از قبایل اولیه، کشته شدن شخص الف توسط شخص ب سبب میشد که فرزندان شخص الف یا دوستش ج، شخص ب را به قتل میرساندند و پس از آن ج را پسران ب یا دوستش د بکشند و این عمل تا آخر حروف الفبا ادامه پیدا میکرد.
خط ۱۹:
بسیاری دیگر نیز قصاص به مثل را نوعی مجازات بیرحمانه و سنتی میدانند که از دوران کهن بر جای ماندهاست. برخی شاهد میآورند که طی سالیان دراز در جوامعی که قصاص وجود داشته جرائم نیز رواج داشتهاست، پس عاملیت بازدارندگی قصاص اشتباه است.
برخی در جواب مدافعان نظریه [[عدالت]] گفتهاند: قصاص به معنای واقعی که تساوی کامل بین جرم و مجازات است، جز در موارد بسیار نادر قابل تحقّق نیست، شرایط، اوضاع و احوال حاکم بر وقوع جرم، اعم از خصوصیّات مجرم، زمان وقوع جرم، مکان وقوع جرم، خصوصیّات مجنیعلیه و سایر عوامل مؤثر در وقوع جرم که بدون تردید موجب شدّت و ضعف جرایم میشود، نوعاً به گونهای است که نمیتوان همه آن شرایط را در اعمال مجازات نیز رعایت نمود، بنابراین، قصاص هرگز نمیتواند از تمام جهات با جرم یکسان باشد<ref>
== قصاص در حقوق کیفری ایران ==
کتاب سوم [[قانون مجازات اسلامی ایران]] بهطور کلی به قصاص اختصاص دارد و در ۹۰ ماده به جرایم و جنایات عمدی مستحق قصاص نفس و قصاص عضو میپردازد.<ref name="shora-gc.ir">
در مادهٔ ۱۴ این قانون قصاص اینچنین تعریف شدهاست: «قصاص، کیفری است که جانی به آن محکوم میشود و باید با مجازات او برابر باشد.» از مواد ۲۰۴ به بعد این قانون، موجبات قصاص ([[قتل]]، قطع و جرح عمدی) بیان شدهاست<ref name="shora-gc.ir"/>
که برگردان نهچندان کاملی از کتب [[فقه]]ی محسوب میشود.<ref name="AutoNS-2">محمد علی اردبیلی، ''حقوق جزای عمومی (جلد اول)''، تهران: میزان، پنجم. ۱۳۸۲، ص ۲۲، {{شابک|964-5997-11-9}}</ref>
خط ۳۶:
# قتلی که با وسیلهای انجام شود که غالباً کشنده است، چه قاتل قصد کشتن داشته باشد و چه قصد قتل نداشته باشد، فقط مهم این است که قتل انجام کار را دارد.
این نظر مشهور بین فقهای امامیه است. [[سید روحالله خمینی]] در [[تحریرالوسیله]]، مسئله ۱، مینویسد که عمد محض به قصد کشتن به آنچه که میکشد ولو به ندرت و به صد فعلی که غالباً با آن کشته میشود، اگر چه قصد قتل را به آن ننماید، تحقق پیدا میکند.<ref>[http://lib.eshia.ir/11177/2/541 تحریر الوسیله، جلد 2، صفحه ۵۴۱، مسئله ۱]</ref>{{سرخط}}
اما بعضی از فقهای امامیه هم هستند که فقط حالت اول را قتل عمد میدانند. شیخ [[علی ریاحی نبی]] در پاسخ استفتایی نوشتهاست که عمد، تصمیم درونی است و آنچه از آیات و روایات معلوم میشود تأیید همین مطلب است و قتلی عمد است و مستحق قصاص که با قصد درونی باشد و اگر این قصد درونی اثبات نشد، قتل عمدی نیست و در نتیجه قصاص نداشته و فقط دیه دارد.<ref>{{یادکرد وب
== جستارهای وابسته ==
خط ۴۷:
== منابع ==
* بخش اول [
== پیوند به بیرون ==
|