تمدن ایلام: تفاوت میان نسخه‌ها

|map = Elam Map-map-faen.svg

|followedby = [[شاهنشاهی هخامنشی|مادهاهخامنشیان]]

''ایلامعیلام''' (به فارسی باستان: '''اووْجه، هووجه''' 𐎢𐎺𐎩 (Ūvja)<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=دانشگاه فرانکفورت آلمان|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=http://titus.uni-frankfurt.de|نشانی=http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etcs/iran/airan/apers/apers.htm|عنوان=Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1.}}</ref>) نام یک تمدن در منطقه‌ای است که بخش بزرگی در جنوب غربی [[فلات ایران]] را در پایان [[هزاره سوم (پیش از میلاد)|هزارهٔ سوم قبل از میلاد]] در بر می‌گرفت و در دورهٔ [[هخامنشیان]] به منطقه جغرافیایی سوزیانا [[شوش (شهر باستانی)|شوش (Susa)]] تقلیل یافت. ایلامیان کشورشان را «هَلتَمتی» (Ha(l)tamti/Hatamti) به‌معنی «سرزمین خدا» می‌خواندند، [[اکدیان]] بدان «اِلامتو» (Elamtu) می‌گفتند و [[سومریان]] آن را با [[اندیشه‌نگاشت]] NIM به معنای «بالا و مرتفع» می‌نوشتند.<ref name="پک/بن|1998|ک=ELAM|زبان=en">{{پک/بن|۱۹۹۸|ک=ELAM|زبان=en}}</ref> در ۲۷۰۰ پیش از میلاد، نخستین شاهنشاهی عیلامیایلامی در شوش (در جنوب غربی ایران) تشکیل شد.<ref>[http://www.scaruffi.com/politics/persians.html 2700 BC: a first dynasty creates the Elamite kingdom (non Semitic) in western Persia with capital in Susa] scaruffi.com</ref>

در ۲۷۰۰ پیش از میلاد، نخستین شاهنشاهی عیلامی در شوش (در جنوب غربی ایران) تشکیل شد.<ref>[http://www.scaruffi.com/politics/persians.html 2700 BC: a first dynasty creates the Elamite kingdom (non Semitic) in western Persia with capital in Susa] scaruffi.com</ref>

در سال ۶۴۰ ق.م. [[آشور بانیپال]] پادشاه نیرومند [[آشور]]، ایلام را تصرف و مردم ایلام را کشتار و دولت ایلام را نابود کرد. تمدن دیرینه ایلام، پس از هزاران سال مقاومت در برابر اقوام نیرومندی چون [[سومر]]ی‌ها، [[اکد|اَکَدی‌ها]]، [[تمدن بابل|بابلی‌ها]] و [[آشور]]ی‌ها از دشمن خود [[آشور]] شکست خورد و از صفحه روزگار ناپدید گردید. کتیبه [[آشور بانیپال]] دربارهٔ فتح و نابودی ایلام چنین می‌گوید:<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تقدیم به جویندگان راه حق|اثر=وبگاه محمد برای مسیح|نشانی=http://mohammadforjesus.org/banipal/jozavat/iran.htm|تاریخ بازدید=۲۴ بهمن ۱۳۸۶|زبان =فارسی|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070311053850/http://mohammadforjesus.org/banipal/jozavat/iran.htm|archivedate=۱۱ مارس ۲۰۰۷|dead-url=yes}}</ref>

ساخت آن در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد و توسط اونتاش گال برای ستایش ایزد اینشوشیناک نگهبان شوش انجام شده‌است. این بنا در حمله [[آشور بانیپال]] به همراه تمدن عیلامی نابود شد و پس از آن زیر خاک از دیده‌ها ناپدید گردیده بود تا دوران کنونی که توسط [[رومن گریشمن]] ایلام‌شناس [[فرانسه|فرانسوی]] خاکبرداری گردید.<ref>[http://www.iscanews.ir/fa/ShowNewsItem.aspx?NewsItemID=153240 ایران زمین؛ زیگورات چغازنبیل] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080314030528/http://www.iscanews.ir/fa/ShowNewsItem.aspx?NewsItemID=153240 |date=۱۴ مارس ۲۰۰۸ }} ''(ایسکانیوز، ۲۷آبان۱۳۸۶)''</ref>

* [https://web.archive.org/web/20140630062024/http://tarikhfa.com/562-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%db%8cنگاهی-%d8%a8%d9%87به-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%aeتاریخ-%d8%b9%db%8c%d9%84%d8%a7%d9%85عیلام.html نگاهی به تاریخ عیلام] به همراه عکس (به زبان فارسی)