'''حسینعلی خان نکیسا''' (متولد ۱۲۵۸خورشیدی در ترخوران [[تفرش]] - وفات ۵ آبانماه ۱۳۵۵ خورشیدی) [[موسیقیدان]]، [[خوانندهتعزیه خوان]]،و [[تعزیه خوانخواننده]] صاحب سبک عصر [[قاجار]] است. وی فرزند حاجی ملا رجبعلی مؤذن (تعزیه خوان و امام خوانِ تکیه دولتی دوره ناصری)است.<ref> کتاب تاریخ موسیقی ایران، حسن مشحون</ref> موسیقی را با [[تعزیه]] و در نقش بچه خوان در کنار پدر خویش شروع کرد و در تعزیه های حکومتی در[[تکیه دولت]] تعزیه خوانی میکرد سپس موسیقی آوازی را زیر نظر پدر و استادان زمان خود شروع کرد. وی صدای زیر، پر تحریر و ممتازی داشتهاست.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.isna.ir/fa/news/8212-01261.21775| عنوان = حسینعلی نکیسا؛ بچهخوان تکیه دولت| تاریخ = ۲۲ اسفند ۱۳۸۲| ناشر = وبگاه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) کد خبر: ۸۲۱۲-}}</ref><ref>کتاب سرگذشت موسیقی ایران، روحالله خالقی</ref><ref>کتاب مردان موسیقی سنتی و نوین ایران (جلد دوم)</ref>
== زندگینامه ==
نکیسا فرزند حاجی مؤذن (حاج ملا رجبعلی) در [[ترخوران]] [[تفرش]] متولد شد. خود نکیساوی در مصاحبهای رادیویی گفتهاست هنگام تیرخوردن [[ناصرالدین شاه]] قاجار(۱۲۷۴ شمسی) ۵ ساله بودهاست.<ref>چشم انداز موسیقی ایران، ساسان سپنتا</ref> و چون از طفولیت صدایی رَسا، ملیح و مطبوع داشت، پدرش، استادش بود و رموز خوانندگی را به او یاد داد. از دیگر اساتیدش میتوان میرزا بابا را نام برد. هنوز به سن بلوغ نرسیده بود که خوانندگی او مورد توجه قرار گرفت و از شبیه خوانهای تکیه دولت شد؛ و بعدها از شبیهخوانها و خوانندگان معروف گردید. نکیسا دو بار ازدواج کردهاست ازدواج دوم در سن هشتاد سالگی با دختری به نام صفیه که هنگام ازدواج زیر بیست سال سن داشتهاست و اکنون سنش کمتر از شصت سال و در قید حیات است. در سالهای پایان عمر در حوالی روستای کوهین زمین داشته و زراعت میکرده و روزگارش را در آنجا میگذراندهاست. کار دولتی قبول نکرد کشاورز بود و نیاز مالی هم نداشت مردی متدین بود که هیچگاه بی وضو آواز نمیخواند او موسیقی را راز و نیاز معنوی و عاطفی با خالق یکتا میدانست. هر روز بر روی ایوان خانه آواز میخوانده، نکیسا ۹۷ سال عمر کرد و در این عمر طولانی بیشتر گوشههای مهجور موسیقی ایرانی را فرا گرفت و به شاگردانش تعلیم داد.<ref> فرهنگستان هنر، موسیقی آواز عهد قاجار بهمن کاظمی ۱۷ آبان ۹۰</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://diyareaftab.ir/mashahir_ostan| عنوان = زندگینامه حسینعلی خان نکیسا تفرشی| تاریخ بازدید = ۷ آذر ۱۳۹۲| ناشر = وبگاه دیار آفتاب}}</ref> حسینعلی خان نکیسا دربارهٔ اهمیت تدریس موسیقی در گذشته میگوید: استادش [[معین البکا]] مداد را میان انگشتان دستش میگذاشته تا او بهدرستی آواز بخواند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.musicema.com/node/163748 | عنوان = تعزیه اپرای جهان اسلام است | تاریخ بازدید = ۱۴ آذر ۱۳۹۰ | ناشر = وبگاه سایت موسیقی ما}}</ref>
== همکاری با علیاکبر شهنازی ==
حسینعلی خان نکیسا با [[علیاکبر شهنازی]] که نغمات و آهنگهای فراوانی ساخته که از جمله بهترین پیش در آمدها محسوب میشد همکاری داشتهاست ولی چون نوار و صفحه در آن زمان در ایران موجود نبود از بین رفت. حسینعلی خان نکیسا در سال ۱۳۴۵ با علی اکبر خان شهنازی استاد موسیقی و آهنگساز همکاری داشته و در اوائل در رادیو با اعضاء ارکستری با رادیو برنامه اجرا کردند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=934&articleID=280359| عنوان = بیوگرافی علی اکبر شهنازی| تاریخ بازدید = شهریور ۱۳۹۰| تاریخ = ۲۱ بهمن ۱۳۸۶| ناشر = وبگاه تبیان}}</ref>
== شاگردان ==
* [[حاتم عسگری]] که آوازهخوانی به شیوه قدما را نزد او فرا گرفت و تنها بازمانده از نسل شاگردان نکیسا میباشد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://hamshahrionline.ir/details/1338| عنوان = حاتم عسگری از استاد نکیسا میگوید| ناشر = وبگاه روزنامه همشهری}}</ref>
* [[حسن مشحون]]
== وفات ==
سطر ۵۷ ⟵ ۵۶:
# صفحههایی با [[علی اکبر شهنازی]] (تار) و [[مرتضی نی داوود]] (تار) ضبط کردهاست.
# همراه با [[حسین هنگ آفرین]] در اعیاد انجمن، خوانندگی میکردهاست.
همچنین هفت کاستاثر سنتیاز «حسینعلی خان نکیسا» مجوز انتشار دریافت کردهاست. این کاست نه قطعه از آثار نکیسا بههمراه مصاحبه رادیویی وی را دربر میگیرد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.isna.ir/fa/news/8605-14141| عنوان = موسیقی ایرانی و آنها که اجازهٔ انتشار و اجرا دارند| تاریخ = ۲۶ مرداد ۱۳۸۶ |ناشر = وبگاه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) کد خبر: ۸۶۰۵–۱۴۱۴۱}}</ref>