حرم امام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Alich313313 (بحث | مشارکت‌ها)
←‏موقعیت: خلاصه نویسی، مرتب سازی، جدول بندی، تاریخ گذاری، درج منابع،حذف مطالب تکراری
برچسب‌ها: افزودن نویسهٔ تکراری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۷:
 
== تاریخچه حرم ==
===گاه شمار بنا===
پس از به شهادت رسیدن حسین بن علی و اصحاب وی در سرزمین کربلا، قبیله بنی‌اسد با کمک فرزندش علی ابن حسین (که کالبد پدر و عمویش عباس ابن علی را به تنهایی دفن کرد) کالبد ایشان و اصحابش را دفن کردند. بنی‌اسد برای قبر امام حسین نشانه‌ای در نظر گرفتند و درخت سدره‌ای را علامت آن ساختند. در زمان بنی‌امیه شیعیان به زیارت قبر وی می‌آمدند و قبر مشخص بود.<ref name="isna">{{یادکرد وب|نشانی = https://www.isna.ir/news/96071105447/زنان-برای-دفن-شهدای-کربلا-آمدند |عنوان = زنان برای دفن شهدای کربلا آمدند|ناشر = ایسنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = ۱۱ مهر 1396}}</ref>
{|class="wikitable"
|-
!style="background: Black; color:#FFFFFF" | نوع عملیات
!style="background: Black; color:#FFFFFF" | سال قمری
!style="background: Black; color:#FFFFFF" | سال شمسی
!style="background: Black; color:#FFFFFF" | به دستور
!style="background: Black; color:#FFFFFF" | توضیحات
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |تدفین ||61||59||[[بنی اسد|خاندان بنی اسد]]||تدفین در ۱۲ محرم
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |اولین بنا ||69||67||[[مختار ثقفی]]||ساخت‌ بنا روی قبر و گنبد اجری و گچی
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||132||128||[[سفاح|ابو العباس سفاح]]||ساخت بنایی سرپوشیده کنار آرامگاه
|-
!style="background: Red; color:#FFFFFF" |تخریب ||146||142||[[منصور (خلیفه)|ابو جعفر منصور]]||ویران شدن بنای سرپوشیده
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |بازسازی ||158||154||[[مهدی (خلیفه)|مهدی عباسی]]||نوسازی حرم
|-
!style="background: Red; color:#FFFFFF" |تخریب ||171||166||[[هارون الرشید|هارون رشید]]||تخریب کامل
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |بازسازی ||193||188||[[امین (خلیفه)|امین]]||نوسازی
|-
!style="background: Red; color:#FFFFFF" |تخریب ||236 تا 247||229
تا
 
240
=== بناهای پیشین ===
![[متوکل|متوکل عباسی]]||تخریب در چند مرتبه
نخستین ساخت بنای آرامگاه حسین بن علی را به [[مختار]] بن ابوعبید ثقفی (پس از قیامش) و بعضی به بنی اسد نسبت می‌دهند که مصالح آن از گچ و آجر بوده و در نزدیکی آن مسجدی بوده‌است که این آرامگاه در عهد بنی عباس بدستور [[هارون الرشید]] ویران شد<ref name="fars">{{یادکرد وب|نشانی = https://www.farsnews.com/news/13970201001072/قدیمی‌ترین-عکس-حرم-سیدالشهدا-ع--نخستین-بنای-آرامگاه-امام-حسین-ع-را |عنوان = نخستین بنای آرامگاه امام حسین (ع) را چه کسی ساخت؟ |ناشر = فارس |تاریخ بازدید = |تاریخ = ۱ اردیبهشت 1397}}</ref> و خانه‌های شیعیان همجوار آن خراب گشته و قبر را شخم زدند و درخت سدره‌ای که بنی‌اسد جهت علامت قبر کاشته‌بودند را بریدند. پس از آن در زمان [[مأمون]] که برای راضی کردن [[شیعیان]] [[خراسان]]، تصمیم گرفت خلافت را به [[علی بن موسی (رضا)|علی بن موسی]] واگذارد، شیعیان فرصت یافتند بر روی قبر حسین بن علی آرامگاهی بنا کنند که بنای این آرامگاه هم در سال ۲۳۲ قمری به دستور [[متوکل عباسی]] همراه با خانه‌های اطراف آن ویران شد و زمین آن شخم زده‌شد و در آن کشت صورت گرفت. همانگونه که [[حمدالله مستوفی]] آورده‌است:
|-
 
!style="background: Red; color:#FFFFFF" |تخریب ||247||240||[[متوکل|متوکل عباسی]]||تخریب کامل و شخم زدن زمین و به آب بستن
{{نقل قول|«آن را مشهدی حائری خوانند جهت آن‌که به عهد متوکلِ خلیفه آب در او بستند تا خراب شود، آب حیرت آورد و زمین مدفن خشک ماند».}}
|-
 
!style="background: green; color:#FFFFFF" |بازسازی ||247||240||[[منتصر|منتصر عباسی]]||ساخت بنای جدید
متوکل به دست فرزندش [[منتصر بالله|منتصر]]، در سال ۲۴۷ قمری به قتل رسید. منتصر نیز همانند مأمون، برخلاف پدرش، به شیعیان امنیت و رفاه داد و باز آرامگاه حسینی را بنا نمود و در کنار آن گل‌دستهٔ بلندی بنا نهاد. حدود ۲۸۰ ق [[داعی صغیر|داعی‌الصغیر]] فرمانروای [[طبرستان]] و از نوادگان [[زید بن علی|زید بن علی بن حسین]] به بازسازی و گسترش آن پرداخت.
|-
 
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||273||265||[[داعی الی الحق|محمد بن محمد بن زید]]||نوسازی و گسترش
=== بنای کنونی ===
|-
آخرین بازسازی ساختمان حرم حسین بن علی در سال ۳۷۱ قمری توسط [[عضدالدوله دیلمی]] از [[آل بویه]] به سرانجام رسید. وی دستور ساخت همه [[عتبات]] را صادر کرد. بنای حرم حسین بن علی در سال ۳۶۷ قمری شروع شد و در سال ۳۷۱ قمری به پایان رسید. این آرامگاه دارای گنبدی بر بالای قبر حسین بن علی است. ساختمان اصلی آن همچنان باقی‌مانده و در آتش‌سوزی سال ۴۰۷ قمری بر اثر افتادن شمع، تنها تزیینات داخلی آن از بین رفت ولی چون در ساختمان اصلی آرامگاه و ستون‌ها چوب بکار نرفته بود، برپا ماند. در حقیقت بنای اصلی آرامگاه حسین بن علی از آثار معماری آل بویه می‌باشد که بعدها از تعرض مغولان نیز در امان ماند.
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||280||272||داعی علوی گنبدی||ساخت گنبد بالا آرامگاه
 
|-
=== تعمیرات بنا تاکنون ===
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||367||356||[[عضدالدوله دیلمی|عضد الدوله دیلمی]]||نوسازی گنبد و ساخت ضریح و ساخت چهار رواق
[[پرونده:Tomb of Imam Hussain, 1932.jpg|بندانگشتی|250px|حرم حسین بن علی در سال ۱۳۱۰ یا ۱۳۱۱ خورشیدی]]
|-
پس از آن تا به امروز در آرامگاه حسین بن علی تعمیرات و تزیینات زیادی صورت گرفته‌است. پس از سقوط ایلخانیان، در دولت [[جلایریان]] (ایلکانیان) و به دست آن‌ها تعمیراتی آغاز شد که تا سال ۷۸۶ قمری آن را ادامه دادند و ایوان طلا را بنا نمودند. پادشاهان [[صفویه]] ضمن انجام تعمیرات و نصب تزئینات متعدد از جمله صندوق و ضریح فولادی، آرامگاه را نیز توسعه دادند. بعضی تعمیرات و ساخت یک کاروانسرا در کنار حرم توسط عثمانی‌ها نیز تا سال ۱۱۲۹ ادامه یافت. سپس [[نادر شاه]] در سال ۱۱۳۵ قمری نیز دست به تعمیراتی وسیع و نصب تزئیناتی در حرم زد.
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||397||385||[[عمران بن شاهین]]||ساخت مسجد متصل به حرم
 
|-
در دوره [[قاجار]]، روابطی بهتر از صفویه با [[عثمانیان]] داشتند. [[آغا محمد خان قاجار]]، نخستین شاه این دودمان، در سال ۱۲۰۵ دستور نوسازی گنبد و تذهیب و تزیین آن را با پوشش طلا صادر کرد. در ۱۸ ذیحجه سال ۱۲۱۶ قمری [[سعود بن عبدالعزیز]] [[وهابی]] در رأس لشکری بزرگ به کربلا حمله کرد و کشتار بی‌رحمانه‌ای به راه انداخت و آرامگاه حسینی را ویران و اموال آن را غارت کرده، تمام قندیل‌های طلا و نقرهٔ صفویه و فرش‌های گران‌قیمت را به تاراج برد.
!style="background: Red; color:#FFFFFF" |آتش سوزی ||407||395||-||آتش سوزی به علت سقوط شمع
 
|-
پس از آن [[فتحعلی شاه قاجار]] دستور تعمیر خرابی‌های وهابیان داد و ضریح تازه‌ای در سال ۱۲۱۸ قمری برای حرم نصب گردید. همسر فتحعلی شاه ایوان مقابل قبر و مناره‌های حرم حسینی را طلاکاری کرد. گنبد و صحن در دوره [[محمد شاه قاجار|محمد شاه]] تجدید بنا شد. در سال ۱۲۷۳ قمری [[ناصرالدین شاه]] تعمیراتی در حرم انجام داد و برای سومین بار در دوره قاجاریه گنبد آستانه تجدید طلاکاری شد. تعمیرات حرم در دوره قاجار همچنان ادامه داشت.
!style="background: green; color:#FFFFFF" |ترمیم ||407||395||[[حسن بن سهل سرخسی|حسن بن سهل]]||ترمیم بعد از آتش گرفتن
 
|-
در تمام نقاط حرم حسینی –بسان دیگر مراکز زیارتی عراق– نام سلاطین صفوی، قاجار، امیران این دو سلسله بر روی کتیبه‌ها دیده می‌شد که همگی آن‌ها در دوره [[صدام]] نابود گردید، تا آثار ایرانی در عتبات به‌طور کامل محو شود. امروزه این نام‌ها تنها در کتاب‌ها، برخی تصاویر و به‌احتمال اسنادی که در آرشیوهای عثمانی برجای مانده، قابل رؤیت است.
!style="background: green; color:#FFFFFF" |ترمیم ||479||465||[[ملکشاه یکم|ملکشاه سلجوقی]]||نوسازی دیوارها
 
|-
به نظر می‌رسد از آخرین تعمیرات اساسی حرم، تعمیر ایوان طلا و نصب ستون‌های مرمر به جای ستون‌های چوبی برای آن به وسیلهٔ یکی از تجار و معدن‌داران ایرانی (حاج [[قنبر رحیمی]]) در سال ۱۳۸۹ قمری (۱۳۴۸ خورشیدی) می‌باشد.
!style="background: green; color:#FFFFFF" |نوسازی ||620||602||[[ناصر (خلیفه)|ناصر الدین الله عباسی]]||ساخت ضریح جدید
 
|-
==== ضریح جدید ====
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||767||744||[[سلطان اویس جلایر|سلطان اویس جلایری]]||ساخت گنبد داخلی و صحن جدید
ضریح جدید حسینی که در آن حدود ۱۱۸ کیلوگرم طلا به همراه نقره و چوب درخت ساج بکار گرفته شده در ایران (شهر [[قم]]) ساخته شد و پس از عبور از شهرهای مسیر از مرز مهران به عراق منتقل و در حرم نصب گردید و در ۱۵ اسفند ۱۳۹۱ (۲۲ ربیع‌الثانی) از آن رونمایی گردید. این ضریح از نظر شکل هندسی مانند ضریح قدیم ولی از نظر ارتفاع کمی بلندتر و مساحت آن حدود ۳۴ متر مربع و تعداد پنجره‌های آن ۲۰ باب است.<ref>[http://hamshahrionline.ir/details/204182 تصاویر رونمایی ضریح جدید حرم امام حسین (ع)] همشهری آنلاین</ref>
|-
در ساخت ضریح جدید شش‌گوشه حسینی یک‌صد و هیجده کیلو طلا و چهار هزار کیلو نقره ۲ تن مس و هزار و سیصد کیلو برنج، ۵تن چوب ساج جنگلی از برمه به‌کار رفته‌است. وزن ضریح ۱۲ هزار کیلو است. ضریح‌های قبلی نیز توسط هنرمندان ایرانی ساخته شده و در دوران صفویه و قاجار اماکن مقدس در عراق توسط پادشاهان مختلف ساخته و مرتب تعمیر و تکمیل شده‌است.{{مدرک}}
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||786||763||[[سلطان احمد|سلطان احمد اویس]]||ساخت گلدسته طلا و توسعه صحن
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |تذهیب ||914||887||[[شاه اسماعیل یکم|شاه اسماعیل صفوی]]||تذهیب حرم و اهدایی 12 چراغدان طلا
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |نوسازی ||920||893||[[شاه اسماعیل یکم|شاه اسماعیل صفوی]]||ساخت صندوقی از چوب ساج برای آرامگاه
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |نوسازی ||932||905||[[شاه اسماعیل دوم|شاه اسماعیل صفوی دوم]]||ساخت ضریح مشبک از نقره
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |بازسازی ||983||954||[[علی‌پاشا صالح|علی پاشا]]||نوسازی گنبد
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |کاشی کاری ||1032||1002||[[شاه عباس یکم|شاه عباس صفوی]]||کاشی کاری گنبد و ساخت ضریح مسی
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گچکاری ||1048||1017||[[مراد چهارم|سلطان مراد چهارم]]||گچ کردن گنبد از بیرون
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |تزئین ||1155||1121||[[نادرشاه|نادر شاه افشار]]||تزئین بناهای
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |طلاکاری ||1211||1175||[[آغامحمدخان قاجار|آقا محمد خان قاجار]]||طلاکاری گنبد
|-
!style="background: Red; color:#FFFFFF" |یورش ||1216||1181||[[وهابیت|وهابی ها]]||ویران شدن ضریح و رواق و خسارت به طلا کاری ها گنبد و سرقت در [[غارت کربلا (۱۸۰۲)|غارت کربلا]]
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |ترمیم ||1227||1191||[[فتحعلی‌شاه قاجار|فتحعلی شاه قاجار]]||نوسازی حرم و طلاکاری گنبد
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |طلاکاری ||1232||1196||[[فتحعلی‌شاه قاجار|فتحعلی شاه قاجار]]||ساخت ضریح نقره ای و طلاکاری ایوان
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |نوسازی ||1250||1213||[[فتحعلی‌شاه قاجار|فتحعلی شاه قاجار]]||نوسازی گنبد و بارگاه
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||1405||1363||[[صدام حسین]]||ساخت [[بین‌الحرمین|بین الحرمین]]
|-
!style="background: Red; color:#FFFFFF" |یورش ||1411||1369||[[صدام حسین]]||تخریب بخشی از طلاکاری گنبد و آسبب به دیوارها در [[خیزش شعبانیه]]
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |ترمیم ||1414||1372||[[صدام حسین]]||ترمیم اماکن آسیب دیده
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||1415||1373||[[شیعیان عراق]]||گسترش و درخت کاری
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |مسقف کردن ||1418||1376||مدیریت آستان قدس حسینی||مسقف کردن صحن های اطراف ساختمان حرم
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |سنگفرش کردن ||1435
!1393||وزارت بازسازی و مسکن [[عراق]]||سنگفرش کردن و افزودن خدمات رفاهی ارتباطی و امدادی و نظارتی
|-
!style="background: green; color:#FFFFFF" |گسترش ||...
در حال انجام
!...
در حال انجام
!ستاد بازسازی عتبات عالیات [[ایران]]||ساخت صحن عقیله بنی هاشم و ساخت موزه و کتابخانه در چهار طبقه<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گاهشمار مرقد امام حسین(ع)|نشانی=http://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%AF%D8%A7%D9%87%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%AF_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86(%D8%B9)|وبگاه=ويکی شيعه|بازبینی=2019-09-21|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/847087/%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%B4%D8%AF%D9%87|وبگاه=www.tabnak.ir|بازبینی=2019-09-21}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=چه کسانی حرم اباعبدالله الحسین(ع) را در طول تاریخ تخریب کردند+ تصاویر و فیلم|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/322297/چه-کسانی-حرم-اباعبدالله-الحسین-ع-را-در-طول-تاریخ-تخریب-کردند|وبگاه=مشرق نیوز|تاریخ=2014-06-29|بازبینی=2019-09-21|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/4655160/%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%B1-%D9%85%D8%AA%D9%88%D9%83%D9%84-%D9%87%D9%81%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%A8%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%E2%80%8F%D8%B9-%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%B4%D8%AF|وبگاه=www.yjc.ir|بازبینی=2019-09-21}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=طرح های بازسازی و معماری حرم امام‌ حسین (ع)|نشانی=https://www.setavin.com/2521-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%E2%80%8C-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B9|وبگاه=شبکه هنر و معماری ستاوین|بازبینی=2019-09-21}}</ref>
|-
|}
 
== وضعیت کنونی حرم حسینی ==