آناهیتا: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسینشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←قلاع و پلهای دختر: اصلاح ارقام |
|||
خط ۲۱۳:
=== اشکانی ===
در زمان اشکانیان اهمیت آناهیتا دو چندان شد. ''[[مری بویس]]'' معتقد است در دوران اشکانی در سرتاسر این سرزمین ناهید پرستیده میشد و این امر بیشتر به خاطر ارزش و اعتبار ناهید از ادوار پیشین بودهاست. در نزدیکی شهر [[ری]]، برفراز کوه، کنار چشمهای آرامگاهی برای ناهید ساخته شده به نام «بانوی سرزمین (شهربانو)» و نیایش در این مکان تاحدی اهمیت داشت که پس از حملهٔ اعراب، میگویند برای دختر آخرین پادشاه ساسانی و بیوهٔ [[حسین بن علی]] «بی بی شهربانو» است و تا امروز مردم در این مکان به عبادت میپردازند و قربانی میکنند. در این دوران تاجگذاری شاهان هم در معبد آناهیتا صورت میگرفت، مثلاً [[تیرداد اول]] اشکانی در معبد ناهید تاجگذاری کرد. در [[دورهٔ اشکانی]] معابدی هم در [[تخت جمشید]]، [[اصطخر]] و اکباتان موجود بود و ''[[ایزیدور خاراکسی]]'' نیز میگوید در اکباتان برای ناهید همیشه یک آتش روشن نگهداری میشد. معبدی دیگر برای او در [[همدان]] قرار داشت که دوبار غارت شد، کاشیهای سقف این معبد از جنس طلا و نقره بود و به تاراج رفت، اما طبق منابع مدتی بعد دوباره جایگزین شد. دو معبد آتنه و آرتمیس که در [[عیلام]] قرار داشت، به وسیلهٔ [[مهرداد اول]] اشکانی غارت شد؛ معبد آرتمیس مربوط به سال ۲۰۰۰ ق. م بود که در [[کنگاور]] ساخته شدهبود و در دورانی که ''خاراکسی'' بود این معبد همچنان باقی ماندهبود. ''ایزیدور'' همچنین از دو معبد دیگر ناهید که در نزدیکی [[فرات]] در [[بینالنهرین]] قرار داشت نام میبرد؛ یکی از آنها «باسیلیا» نام دارد که در زمان [[داریوش]] و به دستور او ایجاد شدهاست و دیگری «بئونان» بود.<ref>{{پک|ثمودی|۱۳۸۷|ک=ایزد بانوان در ایران باستان و هند|ص=۶۳}}</ref><ref dir=ltr>{{پک|Boyce|2012|ف=ANĀHĪD|ک=Encyclopaedia Iranica|ص=|زبان=en}}</ref>[[پرونده:Sarab-e Qandil Panel view.jpg|بندانگشتی|چپ|250ox|سنگ نگاره ای از پیوند زناشویی شاپور یکم با شاهزاده آذر آناهیتا به همراه کرتیر در [[نقشبرجسته تنگ قندیل|سنگبرجستهٔ سراب قندیل]] در [[قائمیه (کازرون)|چنارشاهیجان]] فارس نزدیک [[بیشاپور]]]] به گفتۀ [[پیر بریان]] در [[شوش]] نیز معبدی دیگر قرار داشت که متعلق به ناهید بود و در آن شیرهای رام شده در آزادی مطلق بودند. اصطخر همانند دورهٔ هخامنشی مرکزی بود برای برگزاری مراسمهای ناهید؛ در این مراسمها مغان آتور اناهیت<ref group="پ">آتش ناهید</ref> برپا میکردند و هر روز شاخههایی جمعآوری و بر روی آتش قرار میدادند و حدود یک ساعت مقابل این آتش سرود میخواندند. در این دوران همانند دورهٔ هخامنشیان هر سه ایزد اهورا مزدا، آناهیتا و [[میترا]] پرستیده میشدند؛ اما پرستش آناهیتا بر باقی پیشی میگیرد و معابد سرتاسر ایران به او اهدا میشود. معروف است که پارتیان به نام این الهه سوگند میخوردهاند. درست است که منابع چشمگیری در این مورد نیست اما در کتابهای مورخان ارمنی به اسامی پرستشگاههای آناهیتا و دو ربالنوع دیگر برمیخوریم.<ref>{{پک|مولایی|۱۳۹۲|ک=آبانیشت|ص=۳۶}}</ref><ref>{{پک|مکی|۱۳۹۰|ک=بررسی تطبیقی ایزدان سهگانه در ایران و ارمنستان در دوران باستان|ص=۱۸۰–۱۸۱}}</ref><ref>{{پک|پور بختیار|خسروی|۱۳۹۳|ک=جایگاه ایزد بانو آناهیتا، الهه آب در باورهای ساسانیان|ص=۶۴}}</ref>
ایران در اواخر دوران اشکانی دوباره ملیت قدرتمندی پیدا کرد و امپراتور رم در زمان حکمرانی [[بلاش یکم|بلاش]]، برادر او به نام تیرداد را به رم فراخواند تا تاج ارمنستان را از دست امپراتور رم دریافت کند. تیرداد برای آن که آب را آلوده نکند از طریق خشکی و با زحمت فراوان به رم رسید و هنگام بازگشت، [[نرو]] را دعوت کرد و گفت آمدن برای من سخت است و نرو که مفهوم سخن او را درک نکردهبود آن را اهانتی به خود برداشت کرد. در این دوران مجسمههای فراوانی نیز از آناهیتا ساخته شد. مجسمهای برنزی که در موزهٔ تهران قرار دارد، گل پخته شده که در لوور قرار گرفته و مجسمههای دیگر که دارای گل، ستاره<ref group="پ">سیاره ناهید</ref> و نشانههای آناهیتا است. مجسمههای دیگری نیز در [[الحضر]] قرار دارد که مربوط به ناهید است و در آخر سکههایی از کوشان است که ناهید بر روی آنها بر روی یک شیر حک شدهاست.<ref>{{پک|ثمودی|۱۳۸۷|ک=ایزد بانوان در ایران باستان و هند|ص=۶۴–۶۵}}</ref>
|