|
'''سینمای ایتالیا''' شامل فیلم‌های ساخته شده در [[ایتالیا]] یا توسط کارگردانان ایتالیایی می‌شود. از آغاز توسعه صنعت فیلم ایتالیا در دهۀ آغازین قرن بیستم فیلمسازان و بازیگران ایتالیایی گهگاه با موفقیت داخلی و جهانی روبرو شده‌اند و در جنبش‌های سینمایی در جهان تاثیرگذار بوده‌اند. تا سال ۲۰۱۴ فیلم‌های ایتالیایی ۱۴ مرتبه و بیش از هر کشوری برندۀ [[جایزه اسکار بهترین فیلم زبان خارجی]] و ۱۲ بار برندۀ جایزۀ [[نخل طلایی]] یعنی دومین کشور در دنیا پس از [[ایالات متحده آمریکا]] شده‌اند.
* سالهاي اوليه
ایتالیایی‌ها به مانند همسایه اروپایی خود [[فرانسه]]؛ بسیار زود جذب سینما شدند و برای خود استودیوهای فیلمسازی سرو شکل دادند. در واقع در همان سالهای اولیه ظهور و بروز سینما؛ ایتالیا اولین ساخته‌های سینمایی بومی‌اش را رونمایی کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/270995|عنوان=آشنایی با سینمای ایتالیا}}</ref>
چند سالی قبل از شروع [[جنگ جهانی اول|جنگ جهانی اول]] چندین ساخته ایتالیایی بسیار عالی از کار درآمدند که آثاری نظیر "کوادیس" محصول ۱۹۱۲ ساخته‌ی "انریکو گوازونی" و مهمتر از آن؛ "کابیریا" محصول ۱۹۱۴ ساخته‌ی "جیوانی پاسترونه" از این جمله‌اند. اما ظهور [[فاشیسم|فاشیست]] و ناآرامی‌های سیاسی باعث شد سینمای این کشور نیز روزهای بی‌امیدی را تجربه کند. در دهه‌ی ۳۰ کار به جایی رسید که حدود ۲۰ سال؛ جز ساخته‌های فرمایشی و سفارشی از سینمای ایتالیا و به ویژه در بحبوحه [[جنگ جهانی دوم]] ؛ فیلمی تولید نمی‌شد.
از دیگر سو در حال حاضر؛ سینمای ایتالیا را به نام غول‌هایش می‌شناسیم. غول هایی که هنوز هم آثارشان به عنوان یک اثر هنری تاریخی قابل احترام و ماندگار است.
[[لوکینو ویسکونتی]]؛[[ویتوریو دسیکا]]؛[[روبرتو روسلینی|روبرتوروسلینی]]؛ [[فدریکو فلینی|فدریکوفلینی]]؛ [[پیر پائولو پازولینی]]؛[[چزاره زاواتینی]] و [[میکل‌آنجلو آنتونیونی|میکل آنجلو آنتونیونی]]و ... اين افراد بخشی از فیلمسازان و نویسندگان سینمای ایتالیا بودند که بعد از جنگ جهانی دوم ؛ رخوت سینمای این کشور را تکان داده و با ظهور [[رئالیسم (هنر)|رئالیسم]] و [[نئورئالیسم ایتالیایی|نئورئالیسم ایتالیا]] جنبشی عظیم در سینمای این کشور ایجاد کردند.
* سينماي ايتاليا پس از جنگ جهاني دوم
پس از جنگ و رکود اقتصادی و لطمات آن همگی باعث شد تا ایتالیایی ها به فرهنگ و هنر خود تکانی بدهند. و در این زمینه سهم سینما نسبت به دیگر هنرها به راستی شگفت آور بود. با ظهور نئورئالیسم ایتالیا به زعامت دسیکا و روسیلینی و پیشگامان دیگری مثل ویسکونتی؛ برای حداقل یک دهه سینمای ایتالیا تکان خورد. فیلم‌های ناب این دوران مانند "[[دزد دوچرخه]]" ساخته‌ی ویتوریو دسیکا محصول ۱۹۴۸؛ "[[رم، شهر بی‌دفاع|رم شهر بی دفاع]]" ساخته‌ی روبرتو روسیلینی محصول ۱۹۴۵؛ "[[جاده (فیلم ۱۹۵۴)|جاده]]" ساخته‌ی فدریکو فلینی محصول ۱۹۵۴؛ [[روکو و برادرانش]] ساخته‌ی لوکینو ویسکونتی محصول ۱۹۶۰ و ... همگی نقاط عطف سینمای ایتالیا در این دوران طلایی به شمار می‌آیند.
اما این روند مثبت و جریان زنده که در بدنه سینمایی ایتالیا جاری شده بود کم کم و در اواسط دهه ۵۰ متوقف شد.و فیلم‌های تجاری ایتالیایی تمام صنعت سینمای این کشور را قبضه کردند. البته این روند باعث شد شهر رم و استودیوی عظیم [[چینه‌چیتا|چینه چیتا]] به یک قدرت در سینمای جهان و همچنین بازار هنر تبدیل شود. و در این راه کارگردانانی مانند فلینی و آنتونیونی با فیلم‌هایشان کمک فراوانی کردند. در این دوران کم کم سینمای ایتالیا حتی توانست به جوایز معتبر سینمایی نظیر [[جایزه اسکار|اسکار]]؛ [[جایزه گلدن گلوب|گلدن گلوب]] و [[بفتا]] نیز برسد.
* دهه ۶۰ و ۷۰
در دهه ۶۰ بسیاری از فیلم‌های بزرگ [[هالیوود|هالیوودی]] در چینه‌چیتا و ایتالیا ساخته می‌شد. در همین سالها بود که سینمای ایتالیا چاره‌ای نداشت که تقلید و کپی‌کاری عجیبی از هالیوود از خود نشان دهد. چه با شروع روند فیمسازی [[وسترن اسپاگتی]] و یا با ساخت فیلم‌های [[کمدی پلیسی]] و ماجراجویانه.
دهه ۶۰ و ۷۰ اوج تولیدات مشترک ایتالیا و فرانسه است که البته در این میان همان روند کپی‌کاری ادامه می‌یابد. در این سالها هنوز دسیکا و فلینی و آنتونیونی فیلم می‌سازند. پای دیگر کارگردانان و بازیگران ایتالیایی به هالیوود باز می‌شود و این سرآغازی است بر احتضار سینمای پرشکوه و قدیمی ایتالیا. در این میان بازیگرانی مانند [[سوفیا لورن]] و [[مارچلو ماسترویانی]] شهرت جهانی می‌یابند اما همه‌ی اینها بدنه‌ی سینمای ایتالیا را تقویت نمی‌کند.
با اینهمه از اواسط دهه ۷۰ تا اوایل قرن بیست و یکم ؛ نام‌های جدیدی مانند "[[برادران تاویانی]]" با فیلم "[[پدرسالار (فیلم)|پدر سالار]]" محصول ۱۹۷۷؛ [[برناردو برتولوچی]] با فیلم‌های [[آخرین تانگو در پاریس]] محصول ۱۹۷۲ و "[[آخرین امپراتور|آخرین امپراطور]]" محصول ۱۹۸۷ و سپس دیگرانی نظیر [[روبرتو بنینی]] با "فیلم [[زندگی زیباست (فیلم ۱۹۹۷)|زندگی زیباست]]" محصول ۱۹۹۷؛ [[نانی مورتی]] با فیلم [[اتاق پسر]] محصول ۲۰۰۱ به سر زبان‌ها افتادند.
جدای از برادران تاویانی و همچنین برتولوچی که یک نسل از امثال بنینی و مورتی پیشکسوت‌تر هستند؛ بقیه‌ی این نام‌ها این امیدواری را به سینمای دنیا دادند که بازهم ایتالیا چشمه جوشانی در دنیای تصویر و معجزه از خود بروز خواهد داد.
* وسترن اسپاگتي
[[سرجو لئونه|سرجیو لئونه]] حقیقتا توانست یک سبک جدید در سینمای ایتالیا و جهان برای وسترن سرو شکل دهد. وسترن اسپاگتی اگرچه ابتدا به ساکن تحویل گرفته نشد؛ اما سه ساخته‌ی عالی از سرجیو لئونه به نام‌های :[[به خاطر یک مشت دلار]] محصول ۱۹۶۴؛ [[به خاطر چند دلار بیشتر]] محصول ۱۹۶۵و [[خوب، بد، زشت|خوب بد زشت]] محصول ۱۹۶۶؛ شهرت جهانی یافتند.
بعد از لئونه بقدری وسترن اسپاگتی در ایتالیا محبوبیت یافت که این ساخت و سازها و عمدتا با حضور دو بازیگر توانمند و محبوب به نام‌های [[باد اسپنسر]] و [[ترنس هیل]] ادامه یافت.
* دهه ۹۰ به اين سو
در ۲ دهه‌ی اخیر بازهم خون تازه‌ای به رگهای سینمای ایتالیا تزریق شد. حضور فيلمسازاني مانند [[جوزپه تورناتوره|جوزه تورناتوره]] و یک دهه بعدتر کارگردانانی مانند [[پائولو سورنتینو]] باعث شد سینمای ایتالیا بازهم تکان بخورد.
جوزپه تورناتوره در در اين مدت فیلم‌های شاخصی ساخته که توجه منتقدان را به خود جلب نموده است و به تعبیری در حال حاضر شايد او معتبرترین کارگردان زنده سینمای ایتالیا باشد. از آثار مهم او [[سینما پارادیزو]]؛ [[یک تشریفات ساده]]؛ [[مالنا]]؛ باریا (2009) و [[بهترین پیشنهاد]] قابل اشاره‌اند.
پائولو سورنتینو که در اسکار ۸۶ با فیلم "[[زیبایی بزرگ]]" به اسکار بهترین فیلم خارجی زبان رسید نیز یکی از امیدهای سینمای ایتالیا است. او پیش از این با فیلم باید اینجا باشد در [[جشنواره کن|جشنواره فيلم کن]] ۶۴ درخشیده بود.
از منظر آمار و ارقام نیز در حال حاضر در ایتالیا ۳۲۱۷ سالن سینما وجود دارد و جمعیت سینماروی این کشور سالیانه ۹۷ میلیون نفر گزارش شده ضمن اینکه تولید سالیانه فیلم در ایتالیا نیز حدود ۱۷۰ فیلم برآورد گردیده است.
جدای از بحث بدنه‌ی تاریخی و حال حاضر سینمای ایتالیا وجود؛ بیش از ۵۰ جشنواره‌ی فیلم کوچک و بزرگ ؛ داخلی و بین المللی که سالیانه در این کشور برگزار می‌شود باعث می‌شود سینمای این کشور پویایی زیادی از خود نشان دهد.
از مهمترین جشنواره های فیلم ایتالیایی که شهرت جهانی و اعتبار فرهنگی و هنری فراوان دارند؛ [[جشنواره فیلم ونیز]] که در سال ۱۹۳۲ پایه گذاری شده؛ به عنوان قدیمی‌ترین فستیوال فیلم جهان سرآمد بقیه است.
== نگارخانه ==
<gallery>
پروندهFile:Bartolomeo Pagano - Maciste.JPG|<!--[[Bartolomeo Pagano]] as [[Maciste]]-->
پروندهFile:Douglas Mangano.jpg|<!--[[کرک داگلاس]] and [[سیلوانا مانگانو]] in a pause during the shootings of ''[[اولیس (فیلم ۱۹۵۴)]]'' (1954)-->
پروندهFile:Steve Reeves e Gordon Scott in Romolo e Remo.jpg|<!--''[[Duel of the Titans]]'' (1961)-->
پروندهFile:Arrivano i titani (film).JPG|<!-- ''[[My Son, the Hero]]'' (1962)-->
</gallery>
{{پانویس|چپ‌چین=بله}}
*{{یادکرد-ویکی|پیوند =https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Cinema_of_Italy&redirect=no&oldid=639014835|عنوان = Cinema of Italy|زبان =انگلیسی|بازیابی =۲۳ ژانویه ۲۰۱۵}}
*تهراني، مهدي. [https://www.hamshahrionline.ir/news/270995 آشنايي با سينماي ايتاليا]، ''همشهري''، شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۳.
{{سینمای ایتالیا}}
{{جعبه ناوبری سینمای جهان}}
| 