زبان‌های تخاری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Yaamhoo (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
Yaamhoo (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸:
 
این سه زبان درقرن 8میلادی منقرض گردیده است.شهرهای کورلا .آگنی وکوچا(kuchaوkorla)دراستان سین کیانگ چین ودرکل درحوزه واحه تاریم درغرب چین محل زندگی گویشوران این زبان بوده است.تخاری از جهت گفتار ، ویژگی های گروه موسوم به centemرا دارد وصدای * of زبان Protoهند و اروپایی را به عنوان k در خود نگه می دارد ، و مفرد آن است زیرا از لحاظ جغرافیایی با سایر زبان های همان گروه زبانی فاصله دارد.
این زبان مانندزبانهای لاتینی یونانی آلبانی بالتیکی ژرمنی وسلتی ازگروه زبانی کنتمcentumمی باشدوجوداین زبان که ازگروه زبانی centemبوده آنهم درمرزمیان گروه ساتم زبانهای هندواروپایی بازبان چینی یعنی منتهی الیه شرقی زبانهای satemقابل تامل می باشدچون گویشوران گروه زبانیcentemدراروپای غربی ساکن بوده ومی باشند.(satemیعنی صدم دراوستایی وcentemیعنی صدم درلاتین)تُخار نام قومی ساکن تخارستان بود که در سدهٔ سوم پیش از میلاد در نواحی کوچا و تورفان در شمال شرقی سرزمینی که بعدها ترکستان شرقی یا ترکستان چین خوانده شد، به سر می‌بردند. مردمانی نیرومند بودند و به یکی از زبان‌های وابسته به گروه زبانی هند و اروپایی سخن می‌گفتند که به زبان تخاری معروف است. هرچند این زبان شرقی‌ترین زبان شناخته شدهٔ هند و اروپایی است، اما از لحاظ بخش‌بندی ساتم-کنتوم، به شاخهٔ غربی یا کنتوم تعلق دارد.تخاردرعین حال نام یکی ازولایات افغانستان می باشد.درزبان تخاری شاخه b به منnas وبه توtuweوبه اوsuگفته شده امابه ماwesبه شماyes وبه آنهاcayگفته می شود.تُخارستان نام سرزمین باستانی وسیعی بوده که قسمت‌های وسیعی از مناطق شرقی ایران باستان ازجمله غرب منطقه سین کیانگ چین را دربر می‌گرفت. قلمروتخارهای باستان از شمال با سرزمین سُغد و آمودریا و از مشرق به چین و از جنوب به هندوستان و رشته‌کوه هندوکش افغانستان وازجمله استان تخارافغانستان محدود بوده‌است درواقع سین کیانگ یاترکستان چین درابتدا ایرانی زبان بوده است وبستر زبانهای فارسی میانه تورفانی.تخاری وختنی بوده است
 
گزیده هایی از نسخه های خطی نوشته شده در تخاری بر روی ورق های مسی ، تخته های چوبی و کاغذ چینی موجود است که از قرن هشتم میلادی به دلیل آب و هوای بسیار خشک واحه تاریم داخلی سالم مانده است. بسیاری از نوشته های زبان تخاری مربوط به بودیسم است و از زبان سانسکریت ترجمه شده است. در سال 1979 ، زبان شناس چینی جی شیانلین ترجمه ای از نسخه خطی از Maitreyasamiti-Nataka را در سال 1979 ارائه داد.دراسنادباستانی تخاری به غیر از نوشته های مذهبی ، برخی نامه های صومعه ، برخی از اسناد مربوط به تجارت ، برخی از داروها و کتاب های جادویی و شعرهای عاشقانه نیز پیدا شده است.
خط ۲۸:
مکتوبات وآثارزبان تخاری بیشترمتعلق به قرن 7 و 8 میلادی(و قبل از آن) بوده که به دلیل کتابت آن برروی پوست درخت توس ، تخته های چوبی و کاغذ چینی ونیزبدلیل وجودآب و هوای خشک در واحه تاریم درسین کیانگ چین حفظ شده است. الفبای به کار رفته در این زبان ازنوع الفبای برهمی در شمال هند است. زبان تخاری زبان سلسله حکومتی کوشانیان بوده است. ترک شناس آلمانی F. W. K. مولر در سال 1907 نام tocharianرا برای این زبان برگزید .برابربادانشنامه اینترنتی بریتانیکابرای نخستین باراولین نسخه های دستنوشته توچاری یاتخاری در دهه 1890 کشف شد. .قدیمیترین ترین اسنادتخاری مربوط به قرن 6یا شاید قرن 5 میلادی می باشد، اما بیشتر آنها مربوط به قرن 7و 8میلادی است و بیشترآنها بر روی کاغذ نوشته شده اند ، اختراعی که در آغاز دوران مسیحیان از چین به تخارستان آمده است ، ارائه وکتابت آنها از نوع هندی باخط برهمی می باشد.
 
نکته مهم درباره زبان تخاری این می باشدکه تخاری درقلمروایران فرهنگی بوده واینکه ایران فرهنگی هردوگروه زبانی satemوcentemرادرگذشته دارابوده است ولی هم اکنون فقط دارای گروه ساتم می باشدساتمباشدواین یعنیویژگی صددراوستاییخاص وcentemیعنیوممتازایران فرهنگی می صددرلاتینباشد.
 
== منابع ==