یک کتیبهٔ سلطنتی آشوری می‌گوید که چگونه پادشاه [[لیدیه]]، [[گوگس]]<ref group="یادداشت">Gyges</ref> از [[آشور (ایزد)|آشور]]، یکی از خدایان آشوریها رؤیاهایی دریافت کرد. خواب‌ها به او می‌گفتند که هنگامی که گوگس تسلیم و مطیع آشوربانیپال شود، او دشمنانش را شکست خواهد داد. گوگس پس از این‌که سفرایی برای اعلام تسلیم خود به آشور فرستاد، توانست دشمنان [[کیمری ها|کیمری]] خود را شکست دهد، اما هنگامی که از یکی از شورشیان مصری حمایت کرد، کشورش به تصرف [[کیلیکیه|کیلیکی‌ها]] درآمد.
== آشوربانیپال و پایان کار پادشاهی [[ایلامعیلام]] ==
[[پرونده:Susa-destruction.jpg|بندانگشتی|250px|در این سند از آشوربانیپال، ویران‌سازی [[شوش]] در سال ۶۴۷ پ.م. شرح داده‌شده‌است.]]
در سنوات نخستین سلطنت آشوربانیپال، [[ایلام]] از صلح و آرامش برخوردار بود (همان‌طور که در زمان پدرش آنگونه بود) و حتی به‌هنگام قحطی و خشکسالی در آن سرزمین، آشوربانیپال یک‌بار کمک‌های غذایی بشردوستانه برای آنان فرستاد. بااین‌حال در سال ۶۶۴ پ.م. شرایط تغییر کرد و [[اورتک اینشوشینک|اورتکو]]<ref name="Urtaku" group="یادداشت">Urtaku</ref> پادشاه ایلامعیلام به‌طور شگفت‌آور و غیرمنتظره‌ای به بابل حمله کرد. آشور در فرستادن کمک به بابل تأخیر کرد. این ممکن است دو دلیل داشته بوده باشد، یا پیام‌های آرامش‌بخش و تسکین‌دهندهٔ سفیران ایلامیعیلامی یا این که به‌طور ساده‌تر بپذیریم که آشوربانیپال در آن زمان برای کمک به همسایهٔ جنوبی خود آمادگی نداشته‌است. در هر صورت بالاخره ایلامیانعیلامیان به هنگام مواجه شدن با سپاه آشور عقب‌نشینی کردند و در همان سال اورتکو درگذشت. پس از وی، تئومن<ref>TeummanTempti-Khumma-In-Shushinak,</ref> که وارث طبیعی و قانونی حکومت ایلام نبود، در آن سرزمین به قدرت رسید، از این رو بسیاری از شاهزاده‌های ایلامیعیلامی ناگزیر شدند به دربار آشور بگریزند، از جمله بزرگترین پسر اورتکو<ref name="Urtaku" group="یادداشت"/> به نام [[هومبان نیکش دوم|هومبن-نیکش]]<ref group="یادداشت">Humban-nikash</ref>. در سال ۶۵۸ یا ۶۵۷ پیش از میلاد دو امپراتوری بار دیگر درگیر شدند، چرا که ایالت Gambulu در ۶۶۴ پ.م. علیه آشوریها شوریده بود و به همین علت آشوربانیپال تصمیم به تنبیه آن گرفت. از سوی دیگر تئومن از بابت شاهزادگان پناهنده به دربار آشور برای حکومت خود احساس خطر می‌کرد و به همین علت از پادشاه آشور استرداد آنان را طلب کرد. نیروهای آشوری به ایلام حمله کردند و در کنار رودخانهٔ Ulaya طرفین با هم درگیر شدند (جنگ Ulai، در سال ۶۵۲ ق.م. the Ulaya river اسمی است که منابع آشوری ذکر کرده‌اند، این رود یا رود [[کرخه]] بوده‌است یا رود [[کارون]]). انگیزه و هدف دیگری که برای نبرد Ulaya ذکر کرده‌اند، حفاظت راه‌ها و کاروان‌های تجاری حامل اسبان و فلزات از کوه‌های [[ایران]] و [[آناتولی]] شرقی می‌باشد، چرا که این کاروان‌ها از اهمیت زیادی برخوردار بودند. پادشاه ایلام به‌طور قاطعی شکست خورد و این شکست وی، نابودی و ویرانی تمام عیار ایلام را دربرداشت. به گفتهٔ [[نقش برجسته]]های آشوری، تئومن پس از این شکست خودکشی کرد. آشوربانیپال [[هومبان نیکش دوم|هومبن-نیکش]] را به عنوان پادشاه [[مدکتو]]<ref>Madaktu</ref> و یک شاهزادهٔ دیگر به نام [[تمریتو]]<ref>Tammaritu</ref> را به عنوان فرمانروای شهر [[هیدلو]]<ref>Hidalu</ref> تعیین کرد. ایلامعیلام جزوجزودولت کشورهاشهرها و مناطق دست نشانده و تابع آشوریها شد و خراجی بر آن وضع گردید. هنگامی که مسئلهٔ ایلامعیلام حل شد، آشوریها سرانجام موفق شدند Gumbulu را تنبیه و مجازات کنند و پایتخت آن را به تصرف خود درآورند، سپس سپاه فاتح در حالی که سر تئومن (Teumman) را با خود همراه داشت، به خانه بازگشت. در نینوا هنگامی که سفرای ایلام سر پادشاه مقتول خود را دیدند، یکی از آنان ریش خود را کند و دیگری خودکشی کرد. برای خفت و تحقیر بیشتر ایلامیان، سر پادشاه مزبور در دروازهٔ نینوا به معرض تماشای عموم گذاشته شد. مرگ تئومن و سر بریده شدهٔ او چندین بار در نقش برجسته‌های کاخ آشوربانیپال به تصویر کشیده‌شده‌است.
