'''گائوزونگ''' (زادهٔ [[۲۱ ژوئیه]] [[۶۲۸ (میلادی)|۶۲۸]]- مرگ [[۲۷ دسامبر]] [[۶۸۳ (میلادی)|۶۸۳ میلادی]]) [[امپراتور]] [[چین]] و سومین فرمانروای [[دودمان تانگ]] بود و از سال ۱۵ ژوئیه ۶۴۹ تا ۲۷ دسامبر ۶۸۳ بر چین فرمان راند (هر چند پس از ژانویه سال ۶۶۵ اوقدرتهای در بیشتر اوقات بیمار بود وامپراتوری در این شرایط غالباً حکومت نکرد و بخاطر همین یک [[حاکم دست نشانده|امپراتور دست نشانده]] تبدیل شد که قدرت و حکومتدرجه عمدتاًاول در دست همسر دومش [[ملکه زتیان (دودمان ژو دوم)|امپراتریس وو]] بود که بعداً به عنوان وو زتیان شناخته می‌شود و از سال ۶۶۵ به بعد گائوزونگ سراسر توسط امپراتریس وو کنترل می‌شد).
امپراتور گائوزونگ در سالهای بعدی سلطنت خود توسط [[ملکه زتیان (دودمان ژو دوم)|امپراتریس وو]] در دوران حكومت خود بشدت یاری شده بود كه پس از یك سری سكته های مغزی وی را ناتوان كرده بود. امپراتور گائوزونگ همه امور کشور را به همسر قوی خود واگذار كرد و امپراتریس وو به دلیل قدرت و نفوذ سیاسی كه در دست داشت، در سالنامه های [[امپراتوری تانگ]] بی نظیر است و پس از درگذشت امپراتور گائوزونگ در سال ۶۸۳. قدرت به طور كامل و یگانه با مشت آهنین به دست [[ملکه زتیان (دودمان ژو دوم)|امپراتریس وو]] افتاد، که متعاقباً بعد از هفت سال جنگ خونین توانست تنها [[ملکه حاکم|امپراتریس فرمانروا]] در [[تاریخ چین]] شود. پس از مرگ وی ، در آرامگاه کیانلینگ به همراه وو زتیان تحت مداخله قرار گرفتند.
امپراتور گائوزونگ یک حاکم کاملاً ضعیف و بیمار و زودباور و بسیار بی‌توجه به امور دولت بود و در سال ۶۶۰ با سکته مغزی که زد، و عوامل این سکته مثل سردردهای آزار دهنده و از حال رفتن به همراه داشت (هر چند این بیماری ناگهانی به احتمال بسیار زیاد به دلیل مسمومیتی بود که توسط زتیان انجام شده بود) گائوزونگ به دلیل بیماری و ناتوانی در اداره امور دولت، اداره کامل دولت و امور ایالتی را به همسر قدرتمند خود امپراتریس همسر، [[ملکه زتیان (دودمان ژو دوم)|وو زتیان]] واگذار کرده بود و خود تماماً از امور حکومت کنار کشید بود، و در عوض ملکه زتیان در این دوره کامل امور دولت را در دست داشت،
مورخان ، به طور کلی امپراتور گائوزونگ را به عنوان یک حاکم ضعیف ، احساسی، ناتوان، زودباور و بی توجه به امور دولت می دانند و اینگونه امور را به همسر قدرتمند خود امپراتریس وو واگذار می کند. در اولین قسمت از سلطنت خود ، دستاوردهای سرزمینی تانگ ، که با پدرش [[تای‌زونگ (دودمان تانگ)|امپراتور تائیزونگ]] آغاز شد ، ادامه یافت ، از جمله فتح [[باکجه]] ، [[گوگوریو]] ، و [[خاقانات غربی ترک]] که توسط همسرش امپراتریس وو در جنگ ها رهبری می شد به ثمر رسید ، اما در طول ۶۷۰ میلادی، بسیاری از این دستاوردها از طریق شورشیان از دست رفت. در شرق [[امپراتوری تبت]] ، و قبل از آن [[شیلا]] ، [[مردم خیتان|خیتان]] و [[بالهایی]]. علاوه بر این ، در غرب قلمرو قبلاً فتح شده که متعلق به هر دو [[گوک‌ترک‌ها]] و [[خاقانات غربی ترک]] بود در معرض شورش های مکرر قرار گرفتند.
مورخان امپراتور گائوزونگ را یک فردی بسیار احساسی و مهربان و زودباور می‌دانند که بعد از سکته‌های مداوم و بیماری‌های گوناگون مثل سردردها و فشار خون بالا که او را ناتوان ساخته بود او نیز حکومت را کاملاً رها کرده بود و این گونه مسائل دولتی را با اختیارات کامل یک امپراتور و با صلاحیت آشکار به همسر خود [[ملکه زتیان (دودمان ژو دوم)|امپراتریس وو]] می‌داد و او را در جلسات در کنار خود مثل دو امپراتور با هم معرفی کرده بود هر چند، وو زتیان از سال ژانویه ۶۶۵ در پشت پرده مرواریدی پشت تخت سلطنت نشست و در امور دولت دخالت می‌کرد و از همان سال به بعد همچون یک امپراتور در کنار همسرش حکومت کرد و مخاطبان رسمی را دریافت می کرد و مستقیما دستورات را صادر کرد و هر وقت امپراتور ناخوشایند بود به طور مستقل دادگاه را به تنهایی برگزار کرد و دولت را به نام خود اداره می کرد، هر چند امپراتور گائوزونگ در سال ۶۷۵ میلادی به دلیل بیماری دردناکی که داشت تصمیم گرفت که کامل قدرت را با حق مطلق تصمیم گیری ها را به وو زتیان بدهد و او را [[نایب السلطنه]] کند اما بخاطر مخالفت یکی از صدراعظم ها و یکی دیگر از مقامات دولتی از این تصمیم پشیمان شد، و همچنان فقط امپراتریس وو بر حق امپراتور گائوزونگ بر چین فرمان می‌راند، در سال ۶۸۳ با مرگ گائوزونگ، وو تمام قدرت را به صورت کامل و یگانه به عنوان [[ملکه مادر|امپراتریس دواگر]] غضب کرد و بعداً خود تخت سلطنت را با مقام [[ملکه حاکم|امپراتریس فرمانروا]] به دست گرفت و نخستین و تنها امپراتریس فرمانروا در تاریخ چین شد و به تنهایی حکومت می‌کرد.
== سلطنت به عنوان امپراتور و تأثیرات امپراتریس وو ==
