سگوند: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سگوندسکوند''' به قولی برگفتهبرگرفته از '''سکا''' به معنی دلیر و شجاع<ref name=noormags>{{یادکرد وب|نویسنده =اردشیر سگوند |نشانی =http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/18896 |عنوان =ایل سگوند و پیوند آن با قوم باستانی سکاها | ناشر =پایگاه مجلات تخصصی نور |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۳ مارس ۲۰۱۳}}</ref> یکیکی [[مردماناز بزرگترین کرد|ایل های لر]] ساکن غرب و جنوب غرب [[ایران]] است.<ref name=kurdish-tribes>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes |عنوان =KURDISH TRIBES| ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]]|تاریخ =۱۶ ژوئن ۲۰۱۴ |تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئن ۲۰۱۵}}</ref><ref name=loghatnaameh>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-66cc42ba55c947ea8d18998a0353e944-fa.html |عنوان =سگوند | ناشر =[[لغت‌نامه دهخدا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref name=tarikh>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =چگنی | نام =فرهاد | پیوند نویسنده = | عنوان =ایل سگوند، نام و تاریخ آن | ترجمه = | جلد = | سال =۱۳۷۸ | ناشر =کیهان فرهنگی |مکان = | شابک = | صفحه =۶۶، ۶۷ [http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/18725?sta=سگوند پایگاه مجلات تخصصی نور] | پیوند = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/18725/ایل-سگوند-نام-و-تاریخ-آن?sta| تاریخ بازبینی =۲۹۱۳ مارس ۲۰۲۰۲۰۱۳}}</ref> گستره سکونتگاه ایل از جنوب [[استان کرمانشاه]] (منطقه سکاوند)، نواحی مرکزی [[استان لرستان]] تا شمال [[استان خوزستان]] می‌باشد.<ref name=tarikh /> جغرافیای سکونت سگوندهاسکوندها در دوره قاجار تا دشت هُرو در جنوب [[بروجرد]] گسترده بوده‌است.<ref name=noormags /> جمعیت ایل سکوند به صورت طایفه‌های کوچکبزرگ و متعددی گسترش یافته‌است.{{سخ}}گویش سگوندهاسکوندها به عنوان بخشی از [[باجلان]]‌ها، [[زبان باجلانی]] است.<ref name=tarikh /> باجلانی یکی از شاخه‌های [[زبان لری]] است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/bajalan-kurdish-tribe |عنوان =BĀJALĀN | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان=Kurdish language|ناشر=Britannica Encyclopedia|نویسنده= |زبان=انگلیسی | پیوند نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/325225/Kurdish-language|نویسنده= |زبان= |تاریخ بازدید=۲۹ مارس ۲۰۲۰۲۰۱۰}}</ref> سگوندهاسکوندها هم‌اکنون به [[زبان لری]] و گویش خرم آبادی سخن می‌گویند.<ref name=noormags /><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://lorestanmiras.ir/mardomshenaasy/eilat.htm |عنوان =ایلات وطوایف لرستان | ناشر =وب سایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۹۱۶ مارسمهر ۲۰۲۰۱۳۸۹}}</ref>

نام سگوندسکوند که دگرگون شده سکا است و نخست به صورت سکوند نوشته می‌شده‌است. سگوندسکوند در تلفظ طوایف [[لرستان]] «سی ون» است و نامی برای [[سکاها]] است<ref name=noormags /> و ترکیبی آن سکستان و سگزی است. نظیر این نام‌گذاری را در مورد نام [[سیستان]] نیز می‌بینیم که قبلاً بنا بر ریشه سکایی، سگستان بوده و [[عرب]]‌ها آن را سجستان تلفظ می‌کردند و بعدها در [[زبان فارسی]] سگستان تبدیل به سیستان شده‌است.{{سخ}}نام «سی ون» نیز در فارسی تبدیل به سگوندسکوند شده‌است. [[ترک]]‌ها نام سگوندسکوند را در [[زبان ترکی]] آیت وند و ایتیوند و ایوتوند و آیتی ون، یعنی همان سگوندسکوند نامیده‌اند.<ref name=noormags />

تاریخ ایل سگوندسکوند نشان می‌دهد که این ایل در دوره‌های مختلف به صورت خان و رعیتی اداره می‌شده و برخلاف برخی از ایل‌های لرستان، خان بودن در میان سگوندهاسکوندها نشانه نجیب‌زادگی و دلیل بر محترم بودن خان‌ها بوده‌است.<ref name=noormags /> تا دوره سلطنت [[محمدشاه قاجار]] یعنی بین سال‌های ۱۲۱۳ تا ۱۲۲۷ هجری شمسی ریاست ایل به دست خانواده علی دوست‌خان بود که پس از مرگ محمدحسن‌خان، [[مختوا|طایفه مختواعینلوند]] ریاست ایل سگوندسکوند را به دست گرفت و تا پایان اداره ایل به صورت خان و رعیتی، خان‌های ایل از طایفه مختواعینلوند بودند اما پس از آن اختلاف‌هایی به وجود آمد و ایل به دو جمعیت علی‌خانیعلیخانی و رحیم‌خانی تقسیم شد.<ref name=ghbile>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =قایم مقامی | نام =جهانگیر | پیوند نویسنده = | عنوان =جغرافیای بلاد و نواحی، عشایر خوزستان (قبائل سگوند) | ترجمه = | جلد = | سال =۱۳۲۳ | ناشر =زبان و ادبیات یادگار |مکان = | شابک = | صفحه =[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/284614?sta=سگوند پایگاه مجلات تخصصی نور] | پیوند =https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/284614/جغرافیای-بلاد-و-نواحی-عشایر-خوزستان-قبائل-سگوند?sta | تاریخ بازبینی =۲۹۱۳ مارس ۲۰۲۰۲۰۱۳}}</ref>

[[تبارنامه]] خان‌های سگوندسکوند که از پسران حاجی خداداد و [[مختوا|طایفه مختوا]] بوده‌اند.<ref name=ghbile /> افرادی که در کنار نامشان حرف ''(رئیس)'' قرار گرفته‌است در یک دوره خان ایل سگوندسکوند بوده‌اند.<ref name=ghbile />

سگوندهاسکوندها به عنوان بخشی از باجلوندها به همراه [[بیرانوند]]ها از جمله ایل‌های لرستان بودند که در شکل‌گیری [[زندیان|حکومت زندیان]]، به [[کریم‌خان زند]] کمک کرده و همراه وی به [[شیراز]] رفتند اما پس از انقراض سلسله زندیه به لرستان برگشتند و در هرج و مرج اوایل حکومت قاجار به تصرف املاک سایر ایل‌ها پرداختند.<ref name=tarikh />

پس از بازگشت ایل‌های باجلوند (سگوندهاسکوندها) و بیرانوندها به لرستان، سگوندهاسکوندها با ایل ساکی برای تصاحب منطقه [[بالاگریوه]] وارد نبرد شدند که نتیجه آن کشته شدن [[حسین‌خان ساکی]] رئیس ایل ساکی و تصرف بالاگریوه توسط ایل سگوندسکوند بود.<ref name=tarikh /> پس از این شکست ساکی‌ها در لرستان و خوزستان پراکنده شده و بخشی از آنهاآن‌ها به عنوان یکی از طوایف سگوندسکوند درآمدند.<ref name=tarikh />

سگوندهاسکوندها در کنار بیرانوندها، پاپی‌ها و چگنی‌ها در شورش سال ۱۳۰۲ علیه نیروهای دولتی حکومت پهلوی شرکت داشتند که نتیجه شورش سرکوب و شکست عشایر لر بود.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =ستوده | نام =سیدیدالله| پیوند نویسنده = | عنوان =شورش لرستان | ترجمه = | جلد =نخست | سال =۱۳۹۱ | ناشر =شاپورخواست |مکان =خرم‌آباد | شابک =۹۷۸-۹۶۴-۲۷۰۷-۷۵-۱| صفحه =۱۱۰ | پیوند = | تاریخ بازبینی =}}</ref>

* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی =کاظمی|نام =ایرج|عنوان =مشاهیر لر|سال =۱۳۷۶|چاپ =نخست|ناشر =افلاک|مکان = خرم‌آباد |شابک = 964-643-100-3}}