انقلاب ۱۳۵۷: تفاوت میان نسخه‌ها

مخالفان اصلی برنامه‌های اصلاحی شاه دو گروه قدرتمند بودند: [[جبهه ملی ایران|جبهه ملی]] از سویی و طبقه مذهبی و متحدانشان در بازار از سوی دیگر. جبهه ملی طی اعلامیه‌ای انقلاب سفید را «بازگشت به استبداد» دانست. علما نیز مخالف افزایش قدرت شاه، اصلاحات اراضی و اعطای حقوق مدنی به زنان بودند.<ref>{{پک|زبان=en|Roger Savory|۱۹۹۳|ص=۴۴۸}}</ref> [[سید حسین طباطبایی بروجردی|حسین بروجردی]]، مرجع تقلید بانفوذ شیعه، فتوایی مبنی بر حرام بودن تصرف اراضی صادر نمود.<ref>{{پک|زبان=en|Roger Savory|۱۹۹۳|ص=۴۴۸}}</ref> ولی در میان معترضان، چهره مخالف جدیدی به نام [[روح‌الله موسوی خمینی]] خود را در اذهان، مطرح ساخت. این روحانی مجتهد که در [[مدرسه فیضیه قم|مدرسه معروف فیضیه]] [[قم]] به تدریس [[فلسفه]] و [[فقه]] می‌پرداخت، سخنرانی‌های انتقادی خود را از سال ۱۳۴۱ آغاز کرده بود و در آن هنگام بیش از شصت سال داشت. خمینی ضمن دوری جستن از طرح موضوعاتی چون اصلاحات ارضی و حق رأی زنان که موضوع اصلی مورد مخالفت دیگر روحانیون بود، به مسائلی می‌پرداخت که بیشتر، توده مردم را خشمگین می‌ساخت و مرکز ثقل مخالفتش با شاه بر سر نفوذ آمریکا در ایران بود. اعتراضات مردم علیه طرح‌های شاه در خرداد ۱۳۴۲، در شهرهای بزرگ ایران به وقوع پیوست که با دستور شاه و توسط ارتش، با سرکوبی خونین پایان یافت. پس از این واقعه که [[قیام ۱۵ خرداد]] نام گرفت، رهبران جبههٔ ملی دستگیر و خمینی به ترکیه تبعید شد که پس از چندی از آنجا به عراق رفت.<ref>مازیار بهروز، ص۸۳</ref><ref>آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ص۵۲۴</ref><ref>میلانی، ص ۱۰۴–۱۰۷</ref><ref>Keddie, p۱۴۶–۱۴۷</ref>

 

 

== عوامل تنش و نارضایتی ==