معتزله: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
نجات ۰ منبع و علامتزدن ۱ بهعنوان مرده.) #IABot (v2.0.1 |
|||
خط ۴۷:
=== مسئله جبر و اختیار ===
در خصوص مسئله جبر و اختیار که بحثها و مجادلات زیادی را میان مسلمانان بوجود آورده بود، معتزله قایل به آزادی و اختیار عمل انسان بودند. البته بحث جبر و اختیار قبل از معتزله بوجود آمده بود و گروههایی همچون [[قدریه]] و جبریه که اولی قایل به اختیار و دومی گرایش به جبر داشت نیز بوجود آمده بودند. اما تمایل معتزله به اختیار باعث استحکام و متحول شدن این گرایش گردید چه، آنان در دفاع از اندیشهٔ اختیار از مبانی فلسفی و منطق کلامی بهره میبردند؛ بنابراین اگرچه آنان وارثین قدریه بودند اما در پرورش استدلال و مبانی تفکراتشان به مراتب فراتر از قدریه رفتند. آنان معتقد بودند که اگر انسان در انجام اعمالش دارای اختیار نباشد و مرتکب گناهی شود و سپس به واسطهٔ ارتکاب آن گناه خداوند به او کیفر دهد، چنین امری با اصل عدل و عادل بودن خداوند مغایرت پیدا میکند، زیرا خداوند بنده اش را بواسطهٔ عملی کیفر داده است که خود آن را میخواسته و اراده کردهاست؛ بنابراین لازم است که درجهای از آزادی و انتخاب برای انسان قایل شویم به گونهای که اعمال او را در نهایت ناشی از اراده و اختیار خود او بدانیم.<ref>{{پک|زیباکلام|۱۳۹۰|ک=ما چگونه ما شدیم؟|ص=۲۵۸}}</ref> آنچه شهرت دارد معتزله در مسأله جبر و اختیار بر دیدگاه تفویض باور دارد؛ لیکن در مقاله ای با نام «تأملی در نسبت تفویض به معتزله» این نسبت مورد تردید واقع شده است.<ref>{{Cite journal|last=قدردان قراملکی|first=علی|last2=قدردان قراملکی|first2=محمدحسن|date=2017-11-22|title=تأملی در نسبتِ تفویض به معتزله|url=http://www.tkalam.ir/article_38921.html|journal=فصلنامه تحقیقات کلامی|volume=5|issue=18|pages=25–42|issn=2345-3788}}{{پیوند مرده|date=ژوئن 2020 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
همچنین معتزله به دوزخ و بهشت و معاد باور نداشتند و پل صراط را افسانه ای میدانستند و ترازوی حساب را پنداری کودکانه و برای همه ی اینها مفهوم هایی مجازی قائل بودند.
|