شیمی در گذر زمان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۸:
مطالعه علم شیمی که به عنوان [[دانش بنیادی]] شناخته می‌شود، به مقدار بسیار زیادی هم از علوم و فناوری‌های دیگر تأثیر پذیرفته و هم برآن‌ها اثر گذاشته‌است. بسیاری از وقایعی که مبنای اساسی درک امروزی ما از شیمی به حساب می‌آیند، خود به‌عنوان اکتشافاتی کلیدی در زمینه‌های علمی دیگر مانند [[فیزیک]]، [[زیست‌شناسی]]، [[ستاره‌شناسی]]، [[زمین‌شناسی]] و [[علم مواد]] به‌حساب می‌آیند.<ref>{{Cite web|title=Chemistry – The Central Science|website=The Chemistry Hall of Fame|publisher=York University|url=http://www.chem.yorku.ca/hall_of_fame/whychem.htm|accessdate=2006-09-12}}</ref>
==دوران باستان ==
[[پرونده:Aristoteles_Louvre.jpg|چپ|بندانگشتی| ارسطو (۳۸۴–۳۲۲ قبل از میلاد)]]
[[پرونده:Zosimosapparat.jpg|چپ|بندانگشتی| Ambix، ترکیبات شیمیایی Zosimus c. 300، از [[مارسلین بارتلو]]، ''مجموعه des des anciens alchimistes grecs'' (3 جلد، پاریس، ۱۸۸۷–۸۸)]]
[[پرونده:Geber.jpg|چپ|بندانگشتی| [[جابر بن حیان]] (متوفای ۸۱۵) از نظر عده ای «پدر شیمی» به حساب می‌آید.]]
قبل از پذیرش [[روش علمی]] و کاربرد آن در حوزه شیمی، جنجال‌برانگیز است که بسیاری از افراد ذکر شده در زیر را به عنوان «شیمی‌دان» به معنای مدرن کلمه در نظر بگیریم. با این حال، ایده‌های برخی از متفکران بزرگ، یا برای پیشرفت آنها، یا برای پذیرش گسترده و طولانی مدت آنها، در اینجا آورده شده‌است.
نخستین [[واکنش شیمیایی]] که بشر توانست آن را کنترل و مهار کند، [[سوختن]] و [[آتش]] بود.<ref name="firehistory">{{یادکرد وب | نشانی =http://hearth.com/what/historyfire.html | عنوان =A BRIEF HISTORY OF FIRE AND ITS USES |ناشر= hearth.com | تاریخ بازدید =۳۰ مه ۲۰۱۱}}</ref><ref name="whfire">{{یادکرد وب | نشانی =http://chemistry.about.com/od/chemistryfaqs/f/firechemistry.htm | عنوان =What is the State of Matter of Fire or Flame? Is it a Liquid, Solid, or Gas? |ناشر= chemistry.about.com | تاریخ بازدید = ۳۰ مه ۲۰۱۱}}</ref> آتش برای مردم باستان، یک [[نیروی عرفانی]] بود که می‌توانست یک ماده را به یک مادهٔ دیگر تبدیل کند در حالی که [[نور]] و [[گرما]] نیز می‌بخشد. آتش بر بسیاری از جوامع تأثیر گذاشت. به‌طوری‌که فعالیت‌های روزمره‌ای مانند آشپزی و تهیه نور و گرما تا فناوری‌هایی مانند [[سفالگری]]، تهیهٔ [[آجر]] و [[ذوب فلز]]ها همگی وابسته به آتش بودند.<ref name="firehistory"/>
[[مصری]]ان باستان در زمان پیش از [[پادشاهی قدیمی]] توانستند نوعی [[سفال]] براق بسازند که به [[سفال مصری]] معروف است. در آن زمان این صنعت گرانبها تلقی می‌شد چراکه این سفال‌ها از [[خاک رس]] تهیه نمی‌شدند و از [[سیلیس]] و مقادیر کمی [[آهک]] و [[جوش شیرین]] به دست می‌آمدند.<ref>{{یادکرد |کتاب=Ancient Egyptian Materials and Technology |نویسنده = Barbara G. Aston, James A. Harrell, Ian Shaw |کوشش=Paul T. Nicholson and Ian Shaw editors |ناشر = Aurora Publications |صفحه=۱۷۷ |سال=۲۰۰۰ |زبان =en}}</ref>
مصریان باستان در زمینهٔ [[متالورژی]] نیز توانا بودند و نوشته‌هایی به خط [[هیروگلیف مصری]] مربوط به ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد موجود است که [[طلا]] را توصیف می‌کنند.<ref>{{یادکرد |کتاب=Akhenaten: Egypt's False Prophet |نویسنده = Nicholas Rivis |ناشر=Thames & Hudson |صفحه=۶۹ |زبان =en |شابک=0500285527}}</ref>
سفالینه‌های خاکستری با لعاب سیاه در ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد در [[تپه حصار]] و [[تپه سیلک]] به وجود آمدند. این سفال‌ها نخستین نوع سفال‌های لعاب‌داری هستند که شناخته‌شده‌اند.<ref name="sofaliran"/><ref>{{یادکرد |فصل = Art and Archaeology of Western Iran in Prehistory |کتاب = in Civilizations of the Ancient Near East II |نویسنده = J. Sasson |شهر = [[نیویورک (ایالت)|New York]] |ناشر=Scribner |صفحه = ۹۸۱-۹۹ |سال = ۱۹۹۵ |زبان = انگلیسی}}</ref> ایرانیان باستان برای خودآرایی از موادی مانند [[سرخاب (آرایشی)|سرخاب]]، [[وسمه]] و [[سرمه]] استفاده می‌کردند که این مواد را از چربی حیوانات یا خاکستر به دست می‌آوردند و به آنها [[رنگدانه]]های طبیعی می‌افزودند.<ref name="arayesh"/><ref>{{یادکرد وب | نشانی =http://mehremihan.ir/iranian-culture/712-arayi-iranb.html | عنوان =خودآرایی و محیط آرایی در ایران باستان |ناشر= وبگاه مهر میهن | تاریخ بازدید =۲۳ ژوئیه ۲۰۱۱}}</ref> در آن دوران [[فیروزه]] به خاطر رنگ زیبایش مورد توجه بود و ایران تنها کشوری بود که این سنگ گرانبها را استخراج می‌کرد.<ref>{{یادکرد |کتاب=The history of chemistry |نویسنده = Thomas Thomson |ناشر=H. Colburn and R. Bentley |صفحه=۲۷۷ |سال=۱۸۳۰ |زبان = انگلیسی}}</ref>
فیلسوفان تلاش می‌کردند تا بدانند چرا مواد مختلف خاصیت‌های متفاوت (رنگ، بو و غلظت) و حالت‌های متفاوت ([[جامد]]، [[مایع]] و [[گاز]]) دارند و با شیوه‌های متفاوت با یکدیگر واکنش می‌دهند. در این زمان فیلسوفان یونانی نخستین نظریه‌ها را دربارهٔ شیمی و طبیعت ارائه کردند که تاحدودی این نظریه‌ها متأثر از فرهنگ و تمدن‌های زمان خود بود. برای مثال، [[تالس]] تصور می‌کرد [[آب]] عنصر اصلی سازندهٔ [[جهان]] است. دویست سال پس از او [[ارسطو]] از «[[عناصر چهارگانه]]» سخن گفت و اعتقاد داشت که جهان از چهار عنصر [[آب]]، [[هوا]]، [[خاک]] و [[آتش]] ساخته‌شده‌است.<ref name="Shimi2"/><ref>{{یادکرد وب | نشانی =http://galileo.phys.virginia.edu/classes/109N/lectures/aristot2.html | زبان = انگلیسی | عنوان =Aristotle |ناشر= galileo.phys.virginia.edu | تاریخ بازدید =۳۰ مه ۲۰۱۱}}</ref>
; ج ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد
| |||