ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه شیمی/اهداف/تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

== دوران باستان ==

[[پرونده:Aristoteles_Louvre.jpg|چپ|بندانگشتی| ارسطو (۳۸۴–۳۲۲ قبلپیش از میلاد)]]

; ج ۱۲۰۰ قبلپیش از میلاد

: Tapputi-Belatikallim، یک عطر ساز و شیمی دانشیمی‌دان اولیه، در یک قرص [[خط میخی|میخی شکل]] در [[بین‌النهرین]] ذکر شده‌است.<ref>{{Cite web|last=Giese|first=Patsy Ann|title=Women in Science: 5000 Years of Obstacles and Achievements|publisher=SHiPS Resource Center for Sociology, History and Philosophy in Science Teaching|url=http://www1.umn.edu/ships/gender/giese.htm|accessdate=2007-03-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061213192315/http://www1.umn.edu/ships/gender/giese.htm|archivedate=2006-12-13}}</ref>

; ج ۴۵۰ سال قبلپیش از میلاد

; ج ۴۴۰ ق

; ج ۳۶۰ سال قبلپیش از میلاد

; ج ۳۵۰ سال قبلپیش از میلاد

: [[ارسطو|ارسطو با]] با گسترش در Empedocles،[[امپدوکلس]]<ref group="lower-alpha">Empedocles</ref>، ایده ماده را به عنوان ترکیبی از ''مواد'' و ''شکل مطرح می‌کند''. نظریه [[عناصر چهارگانه|پنج عنصر]]، آتش، آب، زمین، هوا و [[اثیر (عنصر سنتی)|اثیر]] را شرح می‌دهد. این نظریه عمدتاً بیش از ۱۰۰۰ سال در سراسر جهان غرب پذیرفته شده‌است.<ref>{{Cite web|title=HISTORY/CHRONOLOGY OF THE ELEMENTS|url=http://hilltop.bradley.edu/~rbg/el.html|accessdate=2007-03-12}}</ref>

; ج ۵۰ سال قبلپیش از میلاد{{شد}}

: [[لوکرتیوس]]، کتاب ''[[در طبیعت اشیاء|Deدر Rerumطبیعت Naturaاشیاء]]''<ref group="lower-alpha">De Rerum Natura</ref>، که شرح شاعرانه ایشاعرانه‌ای از ایده‌های [[مکتب اتم‌گرایی]] است را منتشر می‌کند.<ref>{{Cite web|last=Sedley|first=David|title=Lucretius|website=Stanford Encyclopedia of Philosophy|publisher=Metaphysics Research Lab, CSLI, Stanford University|date=2004-08-04|url=http://plato.stanford.edu/entries/lucretius/|accessdate=2007-03-11}}</ref>

; ج ۳۰۰

: زوزیموس پانوپولیس برخی از قدیمی‌ترین کتابهایکتاب‌های شناخته شده در مورد [[کیمیا|کیمیاگری را]] را می‌نویسد، مطالعه او روی ترکیب آبها،آب‌ها، حرکت، رشد، تجسم و پاشیدن، ترسیم ارواح از بدن و پیوند ارواح در بدن تعریف می‌کند.<ref name="Mdream">{{Cite book|last=Strathern|first=Paul|title=Mendeleyev's Dream – The Quest for the Elements|publisher=Berkley Books|year=2000|isbn=978-0-425-18467-7}}</ref>

; ج ۷۷۰{{شد}}

: [[جابر بن حیان|ابوموسی جابر بن حیان]] (ملقب به جابر)،جابر، [[کیمیاگری و شیمی در اسلام قرون وسطی|کیمیاگر ایرانی]] که «توسط بسیاری به عنوان پدر علم شیمی شناخته می‌شود»،<ref>{{Citation|first=Zygmunt S.|last=Derewenda|year=2007|title=On wine, chirality and crystallography|journal=Acta Crystallographica Section A|volume=64|number=Pt 1|pages=246–258 [247]|doi=10.1107/S0108767307054293|pmid=18156689|bibcode=2008AcCrA..64..246D}}</ref><ref>John Warren (2005). "War and the Cultural Heritage of Iraq: a sadly mismanaged affair", ''Third World Quarterly'', Volume 26, Issue 4 & 5, p. 815-830.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.unhas.ac.id/~rhiza/saintis/haiyan.html|title=JABIR IBN HAIYAN (Geber)|last=Zahoor|first=Dr. A.|year=1997|website=|publisher=[[دانشگاه اندونزی|University of Indonesia]]|archivedate=2008-06-30|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080630061235/http://www.unhas.ac.id/~rhiza/saintis/haiyan.html}}</ref> یک [[روش علمی|روش آزمایشی]] اولیه را برای شیمی تدوین می‌کند، و [[اسید]]های بیشماری را جدا می‌کند. از جمله [[هیدروکلریک اسید]]، [[نیتریک اسید]]، [[سیتریک اسید]]، [[استیک اسید]]، [[تارتاریک اسید]] و [[تیزاب سلطانی]] را جدا می‌کند..<ref>{{Cite web|title=Father of Chemistry: Jabir Ibn Haiyan|website=Famous Muslism|publisher=Famousmuslims.com|year=2003|url=http://www.famousmuslims.com/Jabir%20Ibn%20Haiyan.htm|accessdate=2007-03-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070405151922/https://famousmuslims.com/Jabir%20Ibn%20Haiyan.htm|archivedate=2007-04-05}}</ref>

; ج ۱۰۰۰{{شد}}

; ج ۱۱۶۷{{شد}}

: استاد سالرنوس از دانشکده سالرنو برای اولین بار اشاراتی را به تقطیر [[شراب]] می‌کند.<ref name="Forbes1970">{{Cite book|last=Forbes|first=Robert James|title=A short history of the art of distillation: from the beginnings up to the death of Cellier Blumenthal|url=https://books.google.com/books?id=XeqWOkKYn28C|accessdate=29 June 2010|year=1970|publisher=BRILL|isbn=978-90-04-00617-1|page=88}}</ref>

; ج ۱۲۲۰{{شد}}

; ج ۱۲۵۰{{شد}}

: تادئو آلدروتی [[تقطیر جزء به جزء|تقطیر کسری] را]] ایجاد می‌کند، که بسیار مؤثرتر از پیشینیان خود است.<ref>{{Cite book|title=Alchemy|url=https://archive.org/details/alchemy0000holm|last=Holmyard|first=Eric John|year=1990|publisher=Courier Dover Publications|page=[https://archive.org/details/alchemy0000holm/page/288 288]|isbn=978-0-486-26298-7}}</ref>

; ج ۱۲۶۰{{شد}}

: [[آلبرتوس ماگنوس|آلبرتوس مگنوس]]، فیلسوف آلمانی [[آرسنیک]]<ref name="BuildingBlocks451-3">{{Cite book|last=Emsley|first=John|title=Nature's Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements|year=2001|isbn=978-0-19-850341-5|pages=43, 513, 529|publisher=[[Oxford University Press]]|location=Oxford}}</ref> و [[نقره نیترات]] را کشف می‌کند.<ref>{{Cite web|last=Davidson|first=Michael W.|others=National High Magnetic Field Laboratory at The Florida State University|title=Molecular Expressions: Science, Optics and You&nbsp;— Timeline&nbsp;— Albertus Magnus|publisher=The Florida State University|date=2003-08-01|url=http://micro.magnet.fsu.edu/optics/timeline/people/magnus.html|accessdate=2009-11-28}}</ref> او همچنین یکی از اولین منابع ارجاع شده به ا[[سولفوریک اسید]] بوده‌است.<ref name="Karpenko">Vladimir Karpenko, John A. Norris(2001), [http://www.chemicke-listy.cz/docs/full/2002_12_05.pdf Vitriol in the history of Chemistry], [[Charles University in Prague|Charles University]]</ref>

; ج ۱۲۶۷{{شد}}

: [[راجر بیکن]]، کشیش و فیلسوف کتاب ''Opus Maius را'' را منتشر می‌کند، که دربرای میان چیزهای دیگر، روشنخستین اولیهبار [[روش علمی]] را ارائه می‌دهد، و حاوی نتایج آزمایش‌های او با [[باروت]] است.<ref>{{Cite web|last=O'Connor|first=J. J.|last2=Robertson|first2=E. F.|title=Roger Bacon|website=MacTutor|publisher=School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland|year=2003|url=http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Bacon.html|accessdate=2007-03-12}}</ref>

; ج ۱۳۱۰{{شد}}

: شبه جابر، کیمیاگر ناشناس اسپانیایی که تحت نام جابر، چندین کتاب را منتشر کرد که این تئوری دیرینه را ایجادبه می‌کندوجود آورد که تمام فلزات از نسبت‌های مختلف [[گوگرد]] و [[جیوه]] تشکیل شده‌اند.<ref>{{Cite web|last=Zdravkovski|first=Zoran|last2=Stojanoski|first2=Kiro|title=GEBER|publisher=Institute of Chemistry, Skopje, Macedonia|date=1997-03-09|url=http://www.pmf.ukim.edu.mk/PMF/Chemistry/chemists/geber.htm|accessdate=2007-03-12}}</ref> وی یکی از اولین کسانی است که [[نیتریک اسید]]، [[تیزاب سلطانی]] و [[نیتریک اسید]] را توصیف می‌کند.<ref>{{Cite EB1911|last=Ross|first=Hugh Munro|volume=1}}</ref>

; ج ۱۵۳۰{{شد}}

: [[پاراسلسوس]] مطالعه [[یاتروشیمی]]، زیر شاخه ایشاخه‌ای از [[کیمیاگری]] اختصاص داده شده تمدید حیات و مربوط به تمدیدعلم زندگیپزشکی و داروسازی را توسعه می‌دهد، که ریشه‌های [[صنایع داروسازی|صنعت داروسازی]] مدرن است. همچنین ادعا می‌شود که وی اولین کسی است که از کلمه شیمی استفاده کرده‌است.<ref name="Mdream">{{Cite book|last=Strathern|first=Paul|title=Mendeleyev's Dream – The Quest for the Elements|publisher=Berkley Books|year=2000|isbn=978-0-425-18467-7}}</ref>

; ۱۵۹۷{{شد}}

: [[آندریاس لیباویوس|آندریاس لیبیویوس]] کتاب درسی ''Alchemiaالکیمیا''،<ref یکgroup="lower-alpha">Alchemia</ref> کتاباز نخستین کتاب‌های درسی در زمینه [[شیمی]] اولیه را منتشر می‌کند.<ref>{{Cite web|title=From liquid to vapor and back: origins|website=Special Collections Department|publisher=University of Delaware Library|url=http://www.lib.udel.edu/ud/spec/exhibits/vapor/origins.htm|accessdate=2007-03-12}}</ref>