سیردریا: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۵:
[[پرونده:Iran provinces in Abbasid Caliphate.jpg|بندانگشتی|450px|چپ|موقعیت رود سیردریا (رود جیحون) در نقشه ایران در عصر [[خلفای عباسی]] (در بالای نقشه سمت راست). برگرفته از کتاب [[جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی]]]]
'''سیردَریا''' (رود [[یخشاارته]] / Jaxartus) یا '''سیحون''' یا '''گلزریون'''، بعد از [[آمودریا]]، دومین رود پرآب در [[آسیای میانه]] است که به [[دریاچه خوارزم]] (آرال) میریزد. تاجیک ها به رود، دریا می گویند. این رود دو سرچشمه دارد، یکی [[تین شان|کوههای تیانشان]] در [[قرقیزستان]] کنونی و دیگری شرق [[ازبکستان]] است. این رود در ۲۲۲۰ کیلومتر در غرب و شمال غربی سرچشمه دارد و پس از گذر از جنوب کشور کنونی [[قزاقستان]] به [[دریاچه خوارزم]] میرسد. این رود در گذر خود سرتاسر کشتزارهای [[پنبه]] را در [[آسیای مرکزی]] آبیاری میکند. سیردریا از کنار شهرهای [[خجند]] و [[قیزیلاوردا]] و [[خوقند]] میگذرد.
در منابع اروپای غربی، سیردریا با نام [[زبان یونانی|یونانی باستانیاش]] Jaxartes) Ιαξάρτης؛ یَکسارتِس) شناخته میشود، که برگرفته از واژهٔ [[زبان پهلوی (ساسانی)|زبان پهلوی]] «یَخشَرت» (آنطور که [[یوزف مارکوارت]]، خاورشناس نامدار [[آلمان|آلمانی]]، در «Die Chronologic der alttiirkischen Inschriften» یاد کرده)، برگرفته از واژهٔ [[پارسی باستانی]] «یَخشَه اَرتَه»، به معنای «مروارید واقعی» است.<ref name="ReferenceA">Encyclopaedia of Islam, 'SIR DARYA'</ref> در سده (دهم هجری) [[ابوالغازی بهادر خان|ابوالغازی بهادُرخان]]، مورخ و [[خان (لقب)|خان]] [[خیوه]]، دریاچه خوارزم را «سیر تِنیزی» (دریای سرخرنگ) نامید.{{مدرک}}
|