قلعه کل حسن صباح: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
MammothBot (بحث | مشارکت‌ها) ←top: جایگزینی iranshahrpedia.ir با iranshahrpedia.com طبق درخواست در ویکی‌پدیا:ویرایشگر خودکار/وظایف با ویرایشگر خودکار فارسی |
گسترش: تاریخچه و مشخصات |
||
خط ۱۰:
| شهرستان =[[شهرستان درمیان]]
| بخش =
| نام محلی =قلعه کل حسن صباح
| نام‌های دیگر =
| نام‌های قدیمی =قلعه مؤمن‌آباد
| نوع بنا =
| سال‌های مرمت =
| کاربری = [[قلعه]]
| کاربری کنونی =
| دیرینگی = [[دوره سلجوقیان]] ([[اسماعیلیان الموت]])
| شماره ثبت = ۸۲۷۹
| تاریخ ثبت ملی = {{جلالی حروف|۲۴|۰۱|۱۳۸۲|پیوند=نه}}
| دوره ساخت اثر = [[دوره سلجوقیان]] ([[اسماعیلیان الموت]])
| بانی اثر =
| مالک اثر =
خط ۳۰:
| وبگاه =
| پانویس =
}}
}}'''قلعه کل حسن صباح''' مربوط به [[دوره سلجوقیان]] - [[دوره اسماعیلیان]] است و در [[شهرستان درمیان]]، روستای تغندیک واقع شده و این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۲۴|۰۱|۱۳۸۲|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۸۲۷۹ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://iranshahrpedia.com/static/view/page/cultural-heritage-reports |عنوان=دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20191006234339/http://iranshahrpedia.com/docs/Asar-e%20Sabti%20(Up%20to%2026666)%20(Version%2090%2008%2029).zip |تاریخ بایگانی=۶ اکتبر ۲۰۱۹|ناشر=وزارت راه و شهرسازی |تاریخ بازدید=۱۰ اکتبر ۲۰۱۹ |پیوند مرده=خیر}}</ref>▼
'''قلعه مؤمن‌آباد''' با نام محلی '''قلعه کَل حسن صباح''' قلعه‌ای تاریخی واقع بر تپه‌ای در [[شهرستان سربیشه]] و در نزدیکی روستای [[تغندیک]] در [[استان خراسان جنوبی]] ایران است.<ref name=iranshahr /><ref>https://www.irna.ir/news/82477507/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%B2%D9%8A-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D9%8A%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%D9%8A%D9%86-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D9%83%D9%87%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%8A</ref> این قلعه از پناهگاه‌ها و مراکز اصلی [[اسماعیلیان الموت|اسماعیلیان]] در ایالت [[قهستان]] بوده است.
== تاریخچه ==
با وجود اهمیت آن، از این قلعه فقط اشاراتی اندک در متون تاریخی به جای مانده است. این قلعه در زمان [[حسن صباح]] در تصرف اسماعیلیان تحت امر [[حسین قائنی]] بود. اندکی بعد همزمان با محاصره ناموفق [[قلعه الموت|الموت]] به فرمان سلطان [[ملکشاه یکم]] سلجوقی و وزیرش [[نظام‌الملک]]، جنگجویانی از سیستان و خراسان تحت امر امیر قزل‌صارغ قلعه مرزی دره (درح؟) را که وابسته به قلعه مؤمن‌آباد بود محاصره کردند اما با مرگ سلطان ملکشاه، سلجوقیان محاصره را رها کردند.<ref>*{{cite book |last1=Daftary |first1=Farhad |authorlink=Farhad Daftary |title=The Isma'ilis: Their History and Doctrines |date=2007 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-139-46578-6 |edition=2nd, revised |language=en|pages=319-320}}</ref>
هنگامی که [[حسن بزرگ امید|حسن علی‌ذکره‌السلام]] به امامت رسید در مراسمی معروف در قلعه الموت اعلام قیامت کرد. دو ماه بعد همان مراسمی به شیوه‌ای مشابه در قلعه مؤمن‌آباد تکرار شد که نشان می‌دهد در آن زمان این قلعه احتمالاً مهمترین مرکز اسماعیلیان در قهستان بوده است. در زمان [[لشکرکشی هلاکو خان به ایران]] به جز قسمت امیرنشین این قلعه مابقی آن به طور کامل تخریب شد. هیچ گزارشی از حمله نظامی به این قلعه وجود ندارد.<ref name=Willey>{{cite book |last1=Willey |first1=Peter |title=Eagle's Nest: Ismaili Castles in Iran and Syria |publisher=Bloomsbury Academic |isbn=978-1-85043-464-1 |page=198-200 |language=en}}</ref>
▲
== مشخصات ==
طبق گزارش پیتر وایلی که در سال ۱۹۶۷ میلادی قلعه را بررسی کرده بود، مؤمن‌آباد در آن زمان بر بالای تپه‌ای در نزدیکی روستایی به نام «نصرآباد» قرار داشت. ارتفاع قلعه نسبت به آن روستا ۴۰۰ متر و نسبت به سطح دریا ۲۴۷۰ متر بود. ابعاد قلعه فقط پس از رسیدن به نزدیکی دروازه آن قابل مشاهده است. پلان قلعه به صورت U-شکل و به طول نزدیک به ۳۰۰ متر است که بخش‌های آن بر بالای سه تپه متصل به هم قرار گرفته‌اند. محوطه غربی قلعه تا حدودی مسطح‌تر است و احتمالاً به عنوان مسجد به کار می‌رفته‌است. محوطه شرقی قلعه که بزرگتر است محل زندگی ساکنان قلعه بوده است. این دو محوطه توسط مسیری باریک و طویل به هم متصل‌اند که در وسط آن، یعنی بالای تپه مرکزی، قسمت امیرنشین قلعه قرار دارد که تا حد زیادی سالم باقی مانده است. در بخش‌های مختلف قلعه آب‌انبارها، اتاق‌ها برای ذخایر آذوقه و معابر زیرزمینی متعدد دیده می‌شود. دو تونل زیرمینی قلعه را به چشمه‌هایی در دو کیلومتری شمال قلعه هدایت می‌کنند.<ref name=Willey />
== منابع ==
{{پانویس}}
== پیوند به بیرون ==
* [http://wikimapia.org/21257377/fa/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D9%84-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD قلعه مومن آباد یا کل حسن صباح] در ویکی‌مپیا
{{coord|32.722778|59.9413897|display=title}}
[[رده:آثار دوره سلجوقیان در شهرستان درمیان]]
[[رده:قلعه‌های تاریخی شهرستان درمیان]]
[[رده:قلعه‌های اسماعیلیان]]
| |||