درگز: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جمعيت فعلي٧٤٣٢٦ مي باشد
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
شیوا 1301 (بحث | مشارکت‌ها)
خرابکاری های پی در پی
خط ۱۱:
|استان= خراسان رضوی
|شهرستان= درگز
|بخش=قوچان
|
|دهستان=
|نام‌محلی=
|نام‌های‌دیگر=
|نام‌های‌قدیمی=اتک، خاوران، پارت، نسا، پارتانیسا، ابیورد، محمدآباد
| جمعیت ٧٤٣٢٦ =۳۶٬۷۶۲ نفر (۱۳۹۵)
| رشد جمعیت =۱٪- (۵سال)
|تراکم‌جمعیت=
| مساحت =
|سال‌شهرشدن=۱۳۲۹دارای تاریخ ۷۰۰۰ سالهٔ شهرنشینی
|ارتفاع=۴۸۰ متر
|میانگین‌دما=
خط ۲۶:
|شمارروزهای‌یخبندان=
|پیش‌شماره=
|ره‌آورد= برنج، پسته، هندوانه، خربزه، جارو، آفتاب گردان، گردو، انگور، سیب، کشمش، گندم، جو، شکر پنیر، زیره، آنخ، آویشن،آویشن دوراقو …
| کد آماری =۱۳۶۵
| پلاک اتومبیل = {{IRN}} ۴۲ (س)
خط ۳۲:
|پانویس= داشتن چند مرز زمینی با ترکمنستان و ۲ مرز رسمی}}
'''درْگز''' یا '''درِگز'''<ref>[http://gndb.ncc.org.ir/Pages/jpgMaps.aspx?end=InC5TZfAkR4= تلفظ در پایگاه ملی نام‌های جغرافیایی ایران]</ref> از شهرهای [[استان خراسان رضوی]]، مرکز [[شهرستان درگز]]، در شمال‌شرق [[ایران]] در نزدیکی [[مرزهای ایران|مرز ترکمنستان]] جای دارد. نام پیشین شهر درگز محمدآباد و محمدآباد ارباب بود. جمعیت این شهر حدود ۳۷ هزار نفر است.
 
[[پرونده:طبیعت درگز.jpg|بندانگشتی|طبیعت بکر درگز]]
زبان میانجی و رایج مردم در درگز زبان ترکی و کرمانجیفارسی است.<ref>امانی، عفت، در درگز (واژه‌نامه، زبانزد، آداب و آیین محلی)، تهران: نشر کویر. ۱۳۹۴. پیشگفتار.</ref> شهرستان درگز طوایف مختلفی چون کرد، ترک، خاوری، فارس، ترکمن و عرب را در خود دارد که هر یک در بین خود به زبان‌های خود گفت‌وگو می‌کنند. اما بیشترین قشر آن را طوایف ترک و کرد (کرمانج) تشکیل میدهند.
 
شهر درگز در فاصله ۲۵۸ کیلومتری مشهد و در طول جغرافیایی ۵۹ درجه و شش دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۶ دقیقه واقع است.
خط ۳۹:
درگز که تا تهران ۱۱۵۰ و تا مشهد ۲۵۵ کیلومتر فاصله دارد از شمال به [[مرز ایران]] و [[ترکمنستان]] از مشرق و جنوب شرقی به [[مشهد]] از جنوب به [[چناران]] و از مغرب به [[قوچان]] محدود و مختصات آن ۳۷ درجه و ۳۶ دقیقه عرض شمالی و ۵۹ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی است.
از اماکن دیدنی این شهر می‌توان به [[آب گرم الله‌اکبر]] ،[[پارک ملی تندوره]]، سایت موزه [[بندیان]]، [[هزار پله نادری]] و مقبره [[علامه شهرستانی]] اشاره کرد.
 
به دلیل جاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی این شهرستان همیشه میزبان گردشگران زیادی از سراسر ایران و به ویژه استان خراسان میباشد.
 
== تاریخچه ==
درگز کنونی در سال ۱۳۲۹ ایجاد شد. شهرستان درگز در سال ۱۳۳۵ ضمیمه شهرستان [[قوچان]] گردید و مجدداً در سال ۱۳۳۹ به شهرستان درگز تبدیل شد.<ref name="irimo.ir">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.irimo.ir/services/climate/802-اقلیم-استان-خراسان-رضوی.html?t=مشاهده-ایستگاه |عنوان = اداره کل هواشناسی خراسان رضوی}}</ref>
 
شهر درگز پیش از این محمدآباد و محمدآباد ارباب نام داشت.
سطر ۵۱ ⟵ ۴۹:
 
شهر درگز، شهری با سابقه درخشان تاریخی، شهری که قبلاً به نام '''ابیورد''' معروف بوده و در تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی به تعدادی از اندیشمندان و بزرگان برخورد می‌کنیم که عنوان ابیوردی را با خود داشته‌اند. شهری که '''خاوران''' نام داشته و از مناطق باستانی پارتهای قدیم در خراسان بوده، در ۳ کیلومتری همین شهر آثار و بقایایی موجود است که به پنج هزار سال [[قبل از میلاد]] می‌رسد، می توان گفت سابقه شهرنشینی و مدنی درشهر درگز به حدود هفت هزار سال پیش می‌رسد، که خیلی مستند نمی باشد .»
شهر و ناحیه درگز از دوران پیش از اسلام تاکنون داراگرد، نسیایا، آپاوارتاکن، باورد، ابیورد، اتک، نسایا، نسا، درون، خاوران و دریجز نامیده می‌شده‌است. ناحیه درگز در گذشته یکی از نقاط مهم باستانی پارت و خراسان بود که به موجب قرارداد ننگین [[پیمان آخال|آخال]] ۱۲۶۱ هـ. ش / ۱۸۸۲ م، کنارة آباد و تاریخی آن، از [[تجن]] تا نزدیکی عشق آباد، از ایران جدا شده و جزء ترکمنستان گردید.
دربارهٔ نامگذاری این شهرستان، تا کنون داوری‌های گوناگونی داده شده‌است. شماری گفته‌اند چون در این ناحیه بیشه و درخت گز زیادی وجود داشته، به «دره گز» سرشناس شده‌است، که این نامگذاری درست نیست. داوری درست‌تر، از سده ۳ پ. م، یعنی زمان اشکانیان است. پس از آن که اشکانیان علیه سلوکیان برخاستند، اشک اول (ارشاک) در ضمن نبرد کشته شد، ولی برادرش تیرداد به پیروزی رسید و شهری به نام داراگرد، در پارتیای اصلی بنیاد گذارد. آپاوارتاکن، که بعضی آن را پارتیای اصلی و شماری پارتیای ویژه نوشته‌اند، به ناحیه شمال پارت گفته می‌شود. پیرنیا بر پایه نوشته‌های تاریخ و جغرافی نگاران پیشین، پارت اصلی را کوهستان و دشت کردان در [[خراسان]] و [[اترک]] و به بیان دیگر بین بیابان مشهد و کویر خوارزم دانسته‌است.
 
بنابراین قوچان و توابع آن من جمله بجنورد، اسفراین، درگز، شیروان و کلات در قلمرو پارت اصلی قرار داشته‌است. ایزیدورخارا کسی که در سده ۳ پ. م می‌زیست، محل شهر دارا را در شمال پارت تعیین کرده و به آن «آپاوارتانن» گفته‌اند. ژوستن (سده ۲ پ. م) محل این شهر را در دامنه کوه زاپاتنن و پلین، دانشمند رومی (سده ۱ پ. م) در دامنه کوه آپاوارتن دانسته‌اند. ژوستن، آپاروارتن، کوه ابیورد که در گذشته باورت / بااورت و سپس باورد می‌گفتند، دانسته‌است.
 
دائرةالمعارف اسلامی، ابیورد را سرزمین نیاکان اشکانی و محل شهر دارا را در آن جا تعیین کرده‌است؛ بنابراین بایستی شهر «دارا» در دامنه کوه‌های درگز قرار داشته باشد. از آن جا که به گفته پلوتارک و تأیید هارولد لمب، نویسنده کتاب قدم به قدم با اسکندر، دارا، آخرین پادشاه هخامنشی در این ناحیه کشته شده‌است، اشکانیان نام پایتخت نخستین خود را «داراگرد» نهاده‌اند. «گرد» در روزگار کهن، به معنای شهر بوده، واژگان سیاوش گرد، پیروزگرد، بروگرد (بروجرد)، بیژن گرد، خسروگرد و… بیانگر نام سازنده و شهر است و داراگرد یعنی شهر دارا نیز روی همین معنا پدید آمده‌است. در روزگار ساسانیان تغییرات زیادی در حد و حدود شهرهای این منطقه صورت می‌گیرد و ابیورد که شامل منطقه وسیعی بوده و تا دامنه کوه‌های درگز گسترده بوده‌است با این حال پایتخت اصلی آنها آساک(قوچان قدیم) بوده است.
 
حاکم ابیورد را «بهمنه» می‌نامیدند که به صلح تسلیم مسلمانان شد. پس از تسلط اعراب این سرزمین یکی از پایگاه‌های مهم مسلمانان قرار گرفت. بعضی از محققان این چنین اظهار نظر کرده‌اند که در قلعه داراگرد که در زمان ساسانیان مرکز روحانیون زرتشتی و دارای ضرابخانه بوده‌است، در اواخر قرن اول [[هجری قمری]] سکه ضرب شده‌است. حدود منطقه ابیورد در این زمان از سرخس تا نسا گسترده بوده‌است. این سرزمین که در انتهای دشت قراقوم بر سر راه قبایل مختلف مهاجم دشتهای داخلی آسیا در ابتدای اولین خطه جلگه‌های حاصلخیز خراسان قرار گرفته‌است، بنابر موقعیت طبیعی و نظامی از دیر باز محل کشمکشها و زد و خوردهای اقوام مختلف بوده‌است. با سقوط سامانیان دفاع ولایات شمالی ایران در برابر حملات چادرنشین‌ها به سستی گرایید و هجوم صحرانشینان [[آسیای مرکزی]] به خراسان فزونی گرفت.
سطر ۶۴ ⟵ ۶۲:
در اوایل عصر افشاری ساختن مسجد بزرگی در مولود آباد و برخی ساختمانها در شهر نشانی از گسترش و رونق درگز می‌باشد، ولی ویرانی‌هایی که ناشی از تهاجمات اقوام همسایه بود، همراه با عدم توجه [[حکومت مرکزی]] و خصوصاً جدایی قسمت آباد و تاریخی آن (با ۹ هزار خانوار جمعیت و ۲۴ شهرک و روستا) که نام ابیورد را نیز با خود دارد، توانائی‌های این شهر را به فراموشی سپرد. اکنون اندک آثار به جا مانده در شهر درگز مربوط به حاشیه باز یکی از دامنه کوه‌های [[هزار مسجد]] (درگز فعلی) می‌باشد. در حالیکه آثار تاریخی بی نظیری از [[دوره اشکانیان]] و دوران اسلامی در آن سوی مرزها قرارگرفته‌است.
 
درگز کنونی در سال ۱۳۲۹ تشکیل شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده name=" |نشانی =http://www.irimo.ir"/services/climate/802-اقلیم-استان-خراسان-رضوی.html?t=مشاهده-ایستگاه |عنوان = اداره کل هواشناسی خراسان رضوی}}</ref>
 
== جمعیت ==
سطر ۹۱ ⟵ ۸۹:
== صنایع دستی ==
=== پوستین دوزی ===
مردم درگز در سال ۱۳۰۰ شمسی قسمت عمده‌ای از احتیاجات خود را از قبیل فروشگاه پوشاک وو… را تهیه می‌کردند، در زمستان مردان پوستینی یا قبایی که به آن چوخا می‌گویند از پشم گوسفند و موی بز به صورت یک نوع برک زبر و ضخیم می‌بافتند و به تن می‌پوشاندند. پوستین‌های درگز از حیث پرداخت در خراسان و حتی ایران معروف بوده؛بوده اما امروز پوستین‌دوزیپوستین دوزی رونق خود را از دست داده و شاید تعداد کارگاه‌های آن از ۵ مورد تجاوز نکرده باشد.
 
=== قالی بافی ===
سطر ۱۱۲ ⟵ ۱۱۰:
* [[زیارتگاه سید قاضی سلطان]]
* [[کتیبه نادری]]
* تفریگاهتفرجگاه چهلمیر
* (پارک ملی تندوره)
 
== نگارخانه ==
سطر ۱۲۰ ⟵ ۱۱۹:
پرونده:11.jangal-peste.jpg |بندانگشتی|چپ|شقایق‌های بهاری</gallery>
{{پایان}}
 
== جستارهای وابسته ==
* [[نادر شاه|نادر شاه افشار]]
 
== منابع ==
سطر ۱۳۳ ⟵ ۱۲۹:
 
== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌سفر}}رسانه های رسمی شهرستان درگز :
آدرس صفحه تلگرام t.m/Dargazonline{{ویکی‌انبار-رده|Dargaz}}
 
درگز آنلاین
 
[https://www.dargazpress.ir آدرس سایت درگز آنلاین]
 
[https://www.instagram.com/dargazonline_ آدرس صفحه اینستاگرام درگز آنلاین]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}
 
آدرس صفحه تلگرام t.m/Dargazonline{{ویکی‌انبار-رده|Dargaz}}
[http://www.khorasan.ir/daregaz/tabid/6003/Default.aspx وب سایت استانداری خراسان - قسمت شهرستان درگز]