آپولون: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
آپولون را به آپولو تغییر دادم
خط ۱۸:
| در تروا = فرزندش اسقلبیوس محافظ شهر تروا بود.
}}
'''آپولون[[آپولو]]''' {{به یونانی|Ἀπόλλων یا Ἀπέλλων}} از مهم‌ترین خدایان [[المپ]]‌نشین است. پدر آن [[زئوس]] و مادرش [[لتو]] از الهه‌های المپ بوده‌است. آپولون در جزیره دلوس به دنیا آمده‌است. او را از خدایان آسیایی دانسته‌اند که اصلاً از آسیای صغیر یا از عربستان به یونان رفته ولی اصولاً یک خدای آریایی هم نیست اما یونانیان به قدری آن را با خیال آمیخته‌اند به یکی از مهم‌ترین خدایان المپ تبدیل شده‌است. او در اصل خدای نور و روشنایی بود و به همین دلیل به او فبوس میگفتند. همچنین خدای آبادانی و ساختمان سازی و سیمین کمان و خدای غیب گویی بوده‌است. اما مهم‌تر از همه او خدای موسیقی و هنر بود و شهرت او به دلیل همین است. او عاشقانه‌های زیادی داشته که عمدتاً با پایانی تلخ تمام می‌شود. گفته شده او از بدو تولد دشمنان زیادی داشته از جمله [[تی تیوس]]که از دشمنان شماره یک او پی تون بوده‌است.
 
== تولد آپولونآپولو ==
لتو مادر آپولون که از الهه‌های المپ به‌شمار می‌رفت در هنگام حاملگی تمامی سرزمین‌ها را پشت سر گذاشت تا مکانی برای زایمان پیدا کند اما چون شدیداً مورد حسادت [[هرا]] بود هیچ‌یک از نقاط زمین حاضر نشدند او را پذیرا باشند زیرا از خشم هرا می‌ترسیدند.
لتو کوها و جزایر یونان و[[کرت]] را پشت سر گذاشت تا به رنه ایا Rhéneia رسید که مقابل [[دلس]] قرار گرفته بود.
خط ۲۷:
و[[تمیس]] و[[آمفیتریت]] به یاری لتو آمدند. هرا برای اینکه [[ایلیتی]] الهه کمک به مادران به یاری لتو نشتابد بارانی از طلا به اطراف دلس بیافرید تا حوادث آن جزیره از دخترش ایلیتی مخفی بماند ولی [[ایریس]] از جانب خانواده المپ به سراغ ایلیتی رفت و او را آگاه ساخت. آخرین کس که به یاری لتو آمد [[آتنا]] بود که پیشنهاد کرد برای اینکه رضای خاطر هرا جلب شود تا لتو با آرامش فرزندان خود را به دنیا بیاورد به وسیله[[ایریس]] گردنبندی به طول ۹ [[ذراع]] که از طلا و کهربا ساخته شده بود به هرا هدیه داد و هرا آن را پذیرفت و به دخترش ایلیتی اجازه داد که بر بالین لتو حاضر شود. لتو در کنار درخت خرمایی که محکم در آغوش خود می‌فشرد نخست [[آرتمیس]] و سپس [[آپولون]] به دنیا آمد.<ref>{{پک|دکتر سعید فاطمی|۱۲۱۰|اساطیر یونان ورُم|ص=۳۳۴-۳۳۵}}</ref>
 
== خانوادهٔ آپولونآپولو ==
[[آپولون]] از معروف‌ترین ارباب انواع یونان است.<ref>{{پک|شجاع الدین شفا|۱۳۸۳|ک=افسانه خدایان|ص=۳۹}}</ref> آپولون پسر [[زئوس]] و [[لتو]] است و در جزیره کوچک دلوس به دنیا آمده.<ref>{{پک|ادیت همیلتون|۱۳۷۶|ک=سیری در اساطیر یونان و روم|ص=۳۶}}</ref> او یکی از[[تیتان‌ها]] و برادر دوقلوی [[آرتمیس]] بوده‌است.
شاید از خدای خدایان گذشته فقط [[آرس]] خدای جنگ و [[آفرودیته]] الهه عشق و زیبایی از اون مشهورتر باشند. به همین جهت از روز اول خدای هنر و ذوق، قهرمان داستانها و افسانه‌های بیشمار قرار گرفت و منبع الهام آثار هنری در زمان قدیم و جدید شد. آپولون برخلاف سایر بچه‌ها از شیر مادر تغذیه نکرد. زیرا[[تمیس]] محبوبه زئوس اکسیر خدایان را که نکتار نام دارد بر لب او نهاد و او را از خوردن شیر بی‌نیاز کرد.<ref>{{پک|شجاع الدین شفا|۱۳۸۳|ک=افسانه خدایان|ص=۴۴}}</ref>طبق اسطورهِ آپولون [[هرا]] همسر رشک ورز زئوس پیتون را فرستاد تا مانع آن شود که لتو نوزادی به دنیا آورد پیتون افعی غول پیکری بود که از گل و لای بازمانده از طوفان بزرگ پدید آمده بود. لتو به جزیره دلوس گریخت، جایی که آرزو اجازه یافتن برای به دنیا آوردن کودکی که هرا مخالف آن بود را داشت. در این‌جا آرتمیس و آپولون بعد از مشقات نه روز زاده شدند. جزیره دلوس بخاطره آپولون تقدس یافت.<ref>{{پک|درو سیلور|۱۳۸۲|ک=ایزدان و ایزد بانوان یونانی |ص=۴۱-۴۲}}</ref>
=== ریشه‌های آپولونآپولو ===
آپولون را یکی از خدایان آسیایی دانسته‌اند که اصلاً از آسیای صغیر یا از عربستان به یونان رفته‌است یا یکی از خدایان شمالی اروپا می‌دانند که کشتی رانان یونانی آیین پرستش آن را به یونان آورده‌اند؛ ولی به هر حال از لحاظ اصل و ریشه یک خدای یونانی نیست و اصولاً یک خدای آریایی هم نیست ولی یونانیان آنقدر آن را با خیال درآمیخته اند که به صورت اصلی‌ترین خدایان المپ درآمده است.<ref>{{پک|شجاع الدین شفا|۱۳۸۳|ک=افسانه خدایان|ص=۳۹}}</ref>
 
خط ۳۶:
 
== معشوقه‌های او ==
خدایی مانند آپولو که هم زیبا بود و هم جوان طبعاً باید محبوب زنان نیز قرار گیرد، او ماجرای عاشقانه زیادی داشته‌است اما زنانی که مورد علاقه او بودنند در مقابل او پایداری و سرکشی می‌کردند و تقریباً در همه موارد ماجرای آنها به صورت غم‌انگیزی پایان یافت. ملیا پری دریا و کوریسیا پری دیگر و آکاکالیس نمیه الهه از معشوقگانی بودند که خود را آسان در اختیار او گذاشتند اما دافنه پری زیبای رودخانه ینه رام او نشد. عاقبت حوصله آپولون سر رفت و خواست به زور متوسل شود اما دافنه متوجه شد و گریخت. آپولونآپولو به دنبال او رفت ولی درست در آن لحظه که می‌خواست اورا در آغوش بکشد دخترک گائا الهه زمین که از قدیمی‌ترین خدای اساطیر یونان و از محترم‌ترین آنهاست بیاری خود طلبید و ناگهان زمین دهان بازکرد و او را در کام خود فرو برد و در جای او بوته عشق از زمین سبز شد که آپولونآپولو همیشه او را به یاد پری زیبایی که شکار نشده بود عزیز داشت. سیرن هم یک پری شکارچی بود. آپولون او را در حالی که می‌دید با شیری می‌جنگد بی‌اختیار مجذوب زیبایی آن شد. او را بر گردونه زرین خود نشاند و با خود به لیبی (آفریقا) برد و از او صاحب فرزندی به نام اریسته شد. نه تنها خدایان بلکه چندی از آدمی زادگان هم در مقابل او سرکشی کردند. یکی از آنها کاستالی بود. یکبار هم آپولونآپولو و [[هرمس]] دو رب‌النوع درجه اول المپ که برادرن ناتنی بودنند با هم عاشق دو دختر به نام آکاکالیس و کیون شدند. کیون یک پسر از آپولون و یک پسر از هرمس پیدا کرد و باغرور سبکسرانه آرتمیس دختر خدای خدایان را که حاضر به شوهر کردن و بچه دار شدن نبود مورد تمسخر قرار داد. آرتمیس خشمگین شد و با تیری قلب او را سوراخ کرد، آکاکالیس از آپولون صاحب دو پسر شد که از ترس پدرش آنها را به جنگل دور دستی برد و آپولونآپولو آنها را به دست گرگ‌ها سپرد. ماجرای عشق آپولون و کورونیس خیلی معروف و غم‌انگیز است. [[کورونیس]] دختر شاه لاپیتس بودو وقتی فهمید از آپولون باردار شده‌است به ازدواج ایکیس مردی از اهالی آرکادی درآمد. اما کلاغی از طرف آپولون مأمور مراقبت کرونیس شده بود خبرچینی کرد وجریان نامشروع آن دو را به خدایان المپ گفت. آپولون از فرط خشم پر کلاغ را سیاه و کورونیس و ایکیس را به دست مرگ سپرد؛ و جسد را به خواهرش آرتمیس داد؛ و آرتمیس جسدها را در آتش نهاد. قبل از آنکه کرونیس بسوزد آپولون فرزند خود را از شکم او بیرون آورد که این فرزند همان اسکلپیوس است و رب‌النوع طبابت شد. او از تیریا صاحب پسری به نام ککتوس شد. گذشته از اینها آپولون چندین بار به پسران نیز عشق ورزیده. [[کوپاریوس]] را به درخت سرو تبدیل کرد. یکبار هم عاشق [[هیاسینتوس]] شد.<ref>{{پک|شجاع الدین شفا|۱۳۸۳|ک=افسانه خدایان|ص=۵۱-۵۳}}</ref>
 
== آپولونآپولو ==
[[پرونده:Apollon Raon Versailles MV5921.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|آپولون خدای هنر و موسیقی]]
آپولونآپولو در اصل خدای نور و روشنایی بوده به همین دلیل او را فبوس Phoebus که معنی درخشان می‌دهد می‌نامیدند.<ref>{{پک|شجاع الدین شفا|۱۳۸۳|ک=افسانه خدایان|ص=۴۰}}</ref>
[[هومر]] در اشعار خود به وجود آپولون چنین اشاره می‌کند:<ref>{{پک|جان بایر ناس|۱۳۴۵|ک=تاریخ جامع ادیان|ص=۸۱}}</ref>
{{نقل قول|در دلفی، آنجا
خط ۴۷:
هر آنچه را هست و خواهد بود پیش‌بینی می‌کند}}
 
در اسطوره‌های یونانی خورشید در آغاز خدای هلیوس (خورشید) بعداً به گردونه تبدیل که آپولونآپولو او را هدایت می‌کرد<ref>{{پک|ج. ف برلین|۱۳۸۶|ک=اسطورهای موازی|ص=۱۳}}</ref>
یعنی در آن هیچ سیاهی و تاریکی نیست.<ref>{{پک|ادیت همیلتون|۱۳۷۶|ک=سیری در اساطیر یونان و روم|ص=۳۶}}</ref>
او را همچنین خدای میوه و کشتزارها می‌دانند که همه اینها وابسته به نور خورشید است.<ref>{{پک|شجاع الدین شفا|۱۳۸۳|ک=افسانه خدایان|ص=۴۰}}</ref>
آپولونآپولو مظهره نیروی خورشید و [[ماه]] و سرود خوانی و هنر هم به‌شمار می‌رفته‌است.<ref>{{پک|دکتر سعید فاطمی |۱۲۱۰|ک=اساطیر یونان و رُم|ص=۳۳۷}}</ref>
او را خدای سیمین کمان هم می‌خوانند خدایی که تیرهایش را به جاهای بسیار دور پرتاب می‌کند.<ref>{{پک|ادیت همیلتون|۱۳۷۶|ک=سیری در اساطیر یونان و روم|ص=۳۶}}</ref>
که نیزهای اوپدید آورنده طاعون بوده.
صفات آپولونآپولو با کمان او وابستگی مستقیم دارد .[[سوفو کل]]
او را خدای با ترکش زیبا و [[اری پید]] او را حامل کمان خدایی نامیده‌اند.<ref>{{پک|سعید فاطمی|۱۲۱۰|ک=اساطیر یونان و رُم|ص=۳۵۲}}</ref>
آپولون خدای غیب گویی هم بوده‌است. معابد او دارای غیبگویان معروفی به نام سیبیل بود. مردم برای کسب اطلاع از آینده و سئوال به آنها رجوع می‌کردند. یکی از غیب گویی‌های معروف کاهنه معبد او برای کرزوس پادشاه لیدی در مورد شکست او در برابر کوروش کبیر بود.<ref>{{پک|شجاع الدین شفا|۱۳۸۳|ک=افسانه خدایا|ص=۴۰}}</ref>کاهنه پیشگویی معبد دلفی در این روایت‌ها پیتا pythiaنام دارد.
خط ۷۶:
در داستان [[ایلیاد]] او را Sminthian موش خدا خوانده‌اند. معلوم نیست به دلیل علاقه اش به موش‌ها گفته‌اند یا کشتن آنها.<ref>{{پک|ادیت همیلتون|۱۳۷۶|ک=سیری در اساطیر یونان و روم|ص=۳۸}}</ref>
 
== دشمنان آپولونآپولو ==
نوشته‌اند که آپولونآپولو از بدو تولد دارای دشمنان سر سخت بوده حتی به هنگامی که لتو حامله بود دشمنانی داشت که می‌خواستند او و فرزندش را به هلاکت برسانند.
[[تی تیوس]] یکی از ژئانها بود که به لتو و بعد به دوقلوها، آپولونآپولو و آرتمیس حمله می‌کند. تی تیوس هنگامی که به لتو حمله کرد الهه المپ به دلف رفت اما بنابر قول پیندار آرتمیس بود که نیزه‌های خود ژئان متجاوز به مادرش را کشت اما آپولونیوس اه رُد معتقد است که آپولونآپولو این غول تجاوز کار را کشته‌است. [[هیژنینی]] بهنگام بحث در این باره می‌گوید زئوس آن را از پا دراورد.
در اکثر تواریخ مربوط به میتولوژی، [[پی تون]] را دشمن شماره یک آپولون دانسته‌اند. بعضی روایت‌های اساطیری گفته‌اند که آپولون آن اژدها یعنی پی‌تون را تنها ۴ روز بعد از تولد خود کشت. بدین معنی که آپولونآپولو به دلف رفت و اژدها را که فرزند زمین بود در کنار چشمه یا دخمه محراب آن معبد کشت. در بعضی روایت‌ها نقل شده‌است آپولونآپولو در کنار محراب معبد دلف با دو اژدها رو به رو شده که یکی نر و دیگری ماده بوده ولی اژدهای آپولونآپولو ماده و بنام دلفین نامیده می‌شده‌است. اژدهای دیگر که نر بود تیفون Typhon نامیده میشوده. [[پیر گیرمال]] دربارهٔ مبارزه آپولونآپولو با اژدهای دلف معتقد است که پی‌تون گاهی دلفینه خوانده می‌شد و چنان‌که اشارت رفت از طرف هرا مأموریت تعقیقب و کشتن لتو بود توسط آپولون کشته می‌شود. گریمال اضافه می‌کند که آپولونآپولو بعد از کشتن پی‌تون تششیع جنازه‌ای برای او برپا می‌کند و بازی‌های [[پی تیک]]pythiques را نیز به خاطره پیتون به وجود آورد و سه‌پایه ای در معبد دلف نصب نمود.<ref>{{پک|دکتر سعید فاطمی|سال|ک=اساطیر یونان و رُم|ص=۳۳۸}}</ref>
 
== علاقه‌های او ==