ویکی‌پدیا

سیرالئون: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها، مدیران رباتیک
۴٬۴۱۱٬۲۶۸ ویرایش‌ها
جز حذف مختصات تکراری
برچسب: برگردانده‌شده
ماني (بحث | مشارکت‌ها)
مدیران
۱۶۲٬۶۵۲ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: واگردانی دستی
خط ۱:
{{Coord|۸|۲۹|۴|N|۱۳|۱۴|۴|W|display=inline|display=title}}
{{Infobox country
{{جعبه اطلاعات کشور|
| coordinates = | languages_type = زبان‌های گفتاری
نام اصلی = Republic of Sierra Leone |
| leader_name2 = {{Nowrap|[[Mohamed Juldeh Jalloh]]}}
نام فارسی رسمی = جمهوری سیرالئون |
| leader_name3 = {{Nowrap|[[David J. Francis (politician)|David J. Francis]]}}
نام عادی = سیرالئون|
| leader_name4 = {{Nowrap|[[Abass Bundu|Abass Chernor Bundu]]}}
تصویر پرچم = Flag_of_Sierra_Leone.svg |
| conventional_long_name = جمهوری سیرالئون
|تصویر image_flagنشان ملی = Coat of = Flagarms of Sierra Leone.svg |
شعار ملی = «یک‌پارچگی، آزادی، دادگری» |
| image_coat = Coat of arms of Sierra Leone.svg
سرود ملی = [[سرود ملی سیرالئون|ترا به بلندا می‌رسانیم، ای قلمرو آزادگان]] |
| common_name = Sierra Leone
نقشه = Location_Sierra_Leone_AU_Africa.svg|thumb|200px |
| symbol_type = Coat of arms
پایتخت = [[فری تاون]] |latd=۸|latm=۳۱|latNS=N|longd=۱۳|longm=۱۵|longEW=W|
| national_motto = «یک‌پارچگی، آزادی، دادگری»
بزرگ‌ترین شهر = [[فری تاون]] |
| national_anthem = «[[سرود ملی سیرالئون|ترا به بلندا می‌رسانیم، ای قلمرو آزادگان]]» {{وسط‌چین}}[[پرونده:Sierra Leone's national anthem.ogg]]{{پایان}}
زبان رسمی = [[زبان انگلیسی]] |
| image_map = Location Sierra Leone AU Africa.svg
نوع حکومت = [[جمهوری]] |
| map_caption = {{Map caption|countryprefix= |location_color=آبی تیره |region=آفریقا |region_color=خاکستری تیره |subregion=[[اتحادیه آفریقا]] |subregion_color=آبی روشن |legend=Location Sierra Leone AU Africa.svg}}
نوع حاکمان = • [[رئیس‌جمهور]]{{سخ}}• [[معاون رئیس‌جمهور]] |
| image_map2 =
نام حاکمان = [[ارنست بای کوروما]]{{سخ}}[[ساموئل سام-سومانا]] |
| capital = [[فری‌تاون]]
نحوه تشکیل = استقلال |
| largest_city = پایتخت
موارد منجر به تشکیل = از [[بریتانیای کبیر]] |
| official_languages = [[زبان انگلیسی]]
تاریخ تشکیل = ۲۷ آوریل ۱۹۶۱ |
| national_languages = [[Mende language|Mende]] • [[Temne language|Temne]] • [[Krio language|Krio]]
مساحت = ۷۱٬۷۴۰ |
| demonym = Sierra Leonean
رتبه مساحت = ۱۱۹ام |
| religion = [[اسلام]] (۷۸٪){{سخ}}[[مسیحیت]] (21%)<ref name=religions/>
درصد آبها = ۱٫۱ |
| government_type = [[حکومت متمرکز]] [[نظام ریاستی]] [[جمهوری]]
سال برآورد جمعیت = نامعلوم |
| leader_title1 = [[President of Sierra Leone|رئیس‌جمهور]]
جمعیت = ۷،۹۶۰،۰۰۰ |
| leader_name1 = {{Nowrap|[[Julius Maada Bio]]}}
رتبه جمعیت = ۱۰۳ام |
| leader_title2 = [[Vice-President of Sierra Leone|معاون رئیس‌جمهور]]
تراکم جمعیت = ۱۹۹ |
| leader_title3 = [[Chief Minister of Sierra Leone|Chief Minister]]
رتبه تراکم جمعیت = ۱۱۴ام |
| leader_title4 = [[Speaker of the House of Parliament of Sierra Leone|رئیس پارلمان]]
سال تولید ناخالص داخلی = |
| leader_title5 = Chief Justice
تولید ناخالص داخلی = |
| legislature = [[Parliament of Sierra Leone|پارلمان]]
رتبه تولید ناخالص داخلی = |
| established_event1 = از بریتانیا
سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| sovereignty_type = استقلال
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| established_event2 = اعلام جمهوری
سال شاخص توسعه انسانی = |
| established_date1 = ۲۷ آوریل ۱۹۶۱
شاخص توسعه انسانی = |
| established_date2 = ۱۹ آوریل ۱۹۷۱
رتبه شاخص توسعه انسانی = |
| area_km2 = ۷۱٬۷۴۰
وضع شاخص توسعه انسانی = |
| area_rank = ۱۱۷ام <!-- Area rank should match [[فهرست کشورها و مناطق بر پایه پهناوری]] -->
واحد پول = لئون سیرالئون |
| area_sq_mi = ۲۷٬۶۹۹
کد واحد پول = SLL |
| percent_water = ۱٫۱
منطقه زمانی = GMT |
| population_estimate =
منطقه زمانی تابستانی = |
| population_census = ۷٬۰۹۲٬۱۱۳<ref name =Census2015>{{cite web|url=https://sierraleone.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/National%20Analytical%20Report.pdf |title=Sierra Leone 2015 Population and Housing Census National Analytical Report |accessdate=28 March 2020 |website=Statistics Sierra Leone| df=dmy}}</ref>
utc = +۰ |
| population_census_rank = ۱۰۲ام
کد بین‌المللی خودرو = |
| population_estimate_year =
دامنه اینترنتی = [[.sl]] |
| population_estimate_rank = ۱۰۱ام
پیش‌شماره تلفنی = ۲۳۲ |
| population_census_year = ۲۰۱۵
|زیرنویس نقشه=سیرالئون (آبی){{سخ}}[[اتحادیه آفریقا]] (آبی کم رنگ)}}
| population_density_km2 = ۹۷
'''سیرالئون''' {{به انگلیسی|Sierra Leone|/siˌɛrə liˈoʊn(i)/}} با نام رسمی '''جمهوری سیرالئون''' {{به انگلیسی|Republic of Sierra Leone}} یا '''سالون''' {{به انگلیسی|Salone}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Salone در انگلیسی - Krio-انگلیسی واژه نامه|نشانی=https://glosbe.com/kri/en/Salone|وبگاه=Glosbe|بازبینی=2020-08-20|کد زبان=en|نویسنده=|تاریخ=}}</ref> کشوری است در غرب [[آفریقا]]. [[پایتخت]] و بزرگ‌ترین شهر آن [[فری‌تاون]] است.
| population_density_rank = 114th<sup>a</sup>
[[جمعیت]] سیرالئون ۷،۹۶۰،۰۰۰ نفر <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Sierra Leone Population (2020) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/sierra-leone-population/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2020-05-28|کد زبان=en}}</ref>و [[زبان رسمی]] آن [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] است. واحد پول این کشور [[لئون سیرالئون|لئون]] نام دارد.
| population_density_sq_mi = ۲۰۵٫۶
| GDP_PPP = $12.177 billion<ref name=imf2>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=48&pr.y=6&sy=2018&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=724&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC&grp=0&a=|title=Sierra Leone |website=[[صندوق بین‌المللی پول]] |access-date=18 April 2013}}</ref>
| GDP_PPP_year = ۲۰۱۸
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $۱٬۶۰۸<ref name=imf2/>
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $۳٫۸۲۴ بیلیون<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_year = ۲۰۱۸
| GDP_nominal_per_capita = $۵۰۵<ref name=imf2/>
| Gini = ۳۵٫۷ <!--number only-->
| Gini_year = ۲۰۱۸
| Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref =<ref name="wb-gini">{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=SL |title=GINI index (World Bank estimate) - Sierra Leone |website=[[بانک جهانی]] |access-date=22 March 2020}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = ۰٫۴۳۸ <!--number only-->
| HDI_year = ۲۰۱۸<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref =<ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|language=en|publisher=[[برنامه عمران ملل متحد]]|date=10 December 2019|accessdate=10 December 2019|format=PDF}}</ref>
| HDI_rank = ۱۸۱ام
| currency = [[لئون سیرالئون]]
| currency_code = SLL
| utc_offset = {{Sp}}
| time_zone = GMT
| drives_on = right<sup>b</sup>
| calling_code = +۲۳۲
| cctld = .sl
| footnote_a = Rank based on 2007 figures
| footnote_b = از ۱ مارس ۱۹۷۱
| today =
| leader_name5 = Desmond Babatunde Edwards<ref>{{cite web|url=https://www.thesierraleonetelegraph.com/sierra-leone-parliament-approves-new-chief-justice/|title=Sierra Leone parliament approves new Chief Justice|first=Abdul Rashid|last=Thomas|date=22 December 2018|website=Sierra Leone Telegraph}}</ref>
}}
 
'''سیرالئون''' {{به انگلیسی|Sierra Leone|/siˌɛrə liˈoʊn(i)/}} با نام رسمی '''جمهوری سیرالئون''' {{به انگلیسی|Republic of Sierra Leone}} یا '''سالون''' {{به انگلیسی|Salone}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Salone در انگلیسی - Krio-انگلیسی واژه‌نامه|نشانی=https://glosbe.com/kri/en/Salone|وبگاه=Glosbe|بازبینی=2020-08-20|کد زبان=en|نویسنده=|تاریخ=}}</ref> کشوری است در غرب [[آفریقا]]. [[پایتخت]] و بزرگ‌ترین شهر آن [[فری‌تاون]] است.
[[جمعیت]] سیرالئون ۷٬۹۶۰٬۰۰۰ نفر<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Sierra Leone Population (2020) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/sierra-leone-population/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2020-05-28|کد زبان=en}}</ref>و [[زبان رسمی]] آن [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] است. واحد پول این کشور [[لئون سیرالئون|لئون]] نام دارد.
 
مردم سیرالئون از حدود شانزده گروه قومی تشکیل شده‌اند که هرکدام زبان و آداب خود را دارند. دو قوم بزرگ‌تر و بانفوذتر از میان آن‌ها، قوم [[تنمه]] و قوم [[منده]] است.
بین ۶۹ تا ۷۰ درصد از مردم سیرالئون مسلمان و ۲۰ تا ۳۰ درصد مسیحی هستند.
 
کشف این منطقه از سوی اروپاییان در سال ۱۴۶۱ و توسط پرتغالیان صورت گرفت. نام سیرالئون نیز از زبان پرتغالی گرفته شده و به معنای «کوه شیران» است. منطقه سیرالئون بهدر مدتآن ۵۰۰ سالدوره تبدیل به یکی از مناطق تجارت [[برده]] برای اروپاییان شد.{{سخ}}
امروزه با وجود غنای منابع طبیعی؛طبیعی، ۷۰ درصد از مردم سیرالئون زیر [[خط فقر]] زندگی می‌کنند.<ref>{{cite web|url=http://www.indexmundi.com/sierra_leone/population_below_poverty_line.html |title=Sierra Leone Population below poverty line – Economy |publisher=Indexmundi.com |date=9 January 2012 |accessdate=20 May 2012}}</ref>
 
== تاریخ ==
سطر ۹۱ ⟵ ۵۸:
سیرالئون در تاریخ ۲۷ آوریل ۱۹۶۱ از زیر نفوذ انگلیسیها خارج شد و به استقلال رسید.
این کشور دهه‌های متمادی درگیر جنگ داخلی بوده و سرانجام به کمک نیروهای ناتو و انگلستان در سال ۲۰۰۲ به این جنگ خاتمه داده شد و بیش از ۱۷ هزار سرباز خارجی ده‌ها هزار شورشی مسلح را خلع سلاح کردند.
در این جنگ ده‌ها هزار نفر توسط شورشیان کشته شدند و علامت اختصاری این شورشیان بریدن دست یا پای قربانیان خود بود. شهر «فری تاون» پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «بوکنما»، «کنماکابالا» و «کابالابونت» اشاره کرد.
 
این کشور هم‌اکنون کشور ضعیفی است و با فقر، فساد و کمبود مدیریت در اقتصاد دست به گریبان است. سیرالئون از لحاظ معادن الماس بسیار غنی است. تجارت جواهرات قاچاق در این کشور با عنوان «الماس خون» انجام می‌گیرد که همین موضوع باعث ایجاد تنش‌های مالی و درگیری‌های غیرنظامی شده که دولت تلاش می‌کند تا قاچاق الماس از طریق مرزها را متوقف کند.
 
«[[احمد تجان کابا]]» از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۷ رئیس‌جمهور سیرالئون بود.
نبیه بری شیعه مذهب متولد ۲۸ ژانویه ۱۹۳۸ که از سال ۱۹۹۲ ریاست مجلس لبنان را برعهده دارد، متولد شهر «بو» در سیرالئون است.
 
== سیاست ==
سطر ۱۰۲ ⟵ ۶۸:
* [[ارنست بای کوروما]]<ref>Ernest Bai Koroma</ref> در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۷ به عنوان رئیس‌جمهور جدید سیرالئون سوگند یاد کرد. او متعهد شده تا فساد را در این کشور به صفر برساند و به فقدان مدیریت منابع این کشور پایان دهد.
اعضای حزب کوروما در انتخابات مجلس که در اوت ۲۰۰۷ برگزار شد حائز اکثریت آراء شدند. وی مجدداً در سال ۲۰۱۲ در این سمت ابقا شد.
* حکومت: طبق قانون اساسی رئیس‌جمهور - که کابینه را انتصاب می‌کند - با رأی تمامی افراد بالغ برای پنجهفت سال انتخاب می‌شود و همچنین ۱۲۴ عضو مجلس نمایندگان برای پنج سال انتخاب می‌گردند.
* احزاب: احزاب کنگره مردمی، دمکراتیک مرکز، دمکرات ملی، جمهوری مردمی، اتحاد ملی دمکراتیک مردمی، توسعه مردمی، اتحاد انقلابی و مردم سیرالئون در این کشور فعالیت سیاسی دارند.
 
سطر ۱۳۰ ⟵ ۹۶:
[[پرونده:Sierra Leone Districts.png|thumb]]
[[پرونده:Freetown.jpg|بندانگشتی|شهر [[فری تاون]]]]
* طبق تازه‌ترین برآورد (۲۰۲۰) کشور سیرالئون ۷٬۹۶۰٬۰۰۰۷،۹۶۰،۰۰۰ نفر جمعیت دارد.
* تراکم جمعیت سیرالئون ۱۱۱ نفر در هر کیلومتر مربع است.
* میانگین نرخ رشد جمعیت سالانه این کشور ۲٫۱٪ است.
* نرخ زاد و ولد در سیرالئون هم‌اکنون به ازای هر هزاریکهزار نفر حدود ۴۳٫۲ نفر و نرخ مرگ و میر در این کشور حدود ۱۹٫۵ در هر هزار نفر است.
* شهر «فری تاون» (۸۰۲٬۰۰۰۸۰۲،۰۰۰ نفر) پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «بوکنما» (۱۷۴٬۰۰۰۱۴۳،۰۰۰ نفر)، و «کنمابو» (۱۴۳٬۰۰۰۱۷۴،۰۰۰ نفر) اشاره کرد.
 
== سازمان‌های بین‌المللی ==
سطر ۲۰۲ ⟵ ۱۶۸:
 
یکی از رادیکال‌ترین گروه‌های مورد حمایت [[چارلز تیلور (لیبریا)|چارلز تیلور]] به نام «[[جبهه متحد انقلابی]]» با گذشتن از مرز شمالی لیبریا، وارد کشور سیرالئون شد و خشونت‌ها به این کشور نیز کشیده شد. «[[جنگ داخلی سیرالئون]]» حدود یک دهه و بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ میلادی، به به طول انجامید و حدود ۱۲۰ هزار کشته بر جای گذاشت. کشته‌شدگان این جنگ‌ها تنها نظامیان نبودند. ده‌ها هزار نفر از مردم عادی نیز مورد [[تجاوز]]، [[قطع عضو]]، [[برده‌داری|بردگی]] و ربوده‌شدن فرزندانشان برای شرکت در جنگ داخلی واقع شدند.<ref>[http://www.radiofarda.com/content/f8_charkes_taylor_guilty/24561625.html محکومیت چارلز تیلور در دیوان بین‌المللی کیفری]، رادیو فردا</ref>
{{پاک‌کن-}}
 
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
{{ویکی‌سفر}}
{{ویکی‌انبار-رده|Sierra Leone}}
سطر ۲۱۵ ⟵ ۱۸۱:
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{اعضای قلمروهای همسود}}
{{کشورهای آفریقا}}
 
{{سیرالئون-خرد}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/سیرالئون»