نویسه‌گردانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
InternetArchiveBot (بحث | مشارکت‌ها)
نجات ۱ منبع و علامت‌زدن ۰ به‌عنوان مرده.) #IABot (v2.0
A.M. Yazdi (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱:
'''نویسه‌گردانی'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=نویسه‌گردانی | بیگانه=transliteration | بیگانه در فارسی= | حوزه=زبان‌شناسی | دفتر=ششم | بخش=فارسی | سرواژه=نویسه‌گردانی}}</ref> {{انگلیسی|Transliteration}} که بعضی به آن '''حرف‌نویسی'''<ref>ژاله آموزگار، احمد تفضلی، ''زبان پهلوی ادبیات و دستور آن ۴۷''</ref> گفته‌اند، در [[زبان‌شناسی]] به معنی نوشتن الفبای یک [[خط (نوشتار)|دبیره]] با الفبای دبیره‌ای دیگر، به نحوی است که نوعی تناظر/برابری میان حروف دبیره اولی یا دبیره مبدا، با آن دبیره دومی یا دبیره مقصد، برقرار باشد. پس لزوماً تلفظ کلمه یا عبارت نوشته نمی‌شود. در حرف‌نویسی [[املای تاریخی]] یا املای شبه‌تاریخی مراعات می‌شود.
 
برای نمونه کلمهٔ ''گردن'' (بدون [[اعراب گذاری]]) را می‌توان با الفبای لاتین به صورت grdn نویسه‌گردانی کرد. نمونهٔ دیگر کلمهٔ ''خواهر'' است که می‌توان آن را به صورت [[x]]vAhr نویسه‌گردانی کرد. چنان‌که دیده می‌شود، املای کلمهٔ ''خواهر'' [[املایی تاریخی]] است و فارسی‌زبانانفارس‌زبانان امروز (حداقل در لهجهٔ استاندارد)، حرف ''و'' را تلفظ نمی‌کنند، اما همچنان هنگام نویسه‌گردانی، ''v'' که با ''و'' فارسی متناظر است نوشته می‌شود. نویسه‌گردانی با [[آوانویسی]] تفاوت دارد؛ در آوانویسی صورت ملفوظ (تلفظ) کلمه‌ها/واژه‌ها نوشته می‌شود.
 
آنچه در نویسه‌گردانی اهمیت دارد این است که بتوان صورت اصلی نگارش یک کلمه به دبیرهٔ اصلی را از روی صورت نویسه‌گردانی شده، بدون ابهام بازسازی کرد. از این رو لزومی ندارد که یک نویسه/حرف همیشه به یک صورت نویسه‌گردانی شود. مثلاً کلمهٔ شاپور به [[خط پهلوی کتیبه‌ای]] {{پهلوی ج|sh}}{{پهلوی ج|h}}{{پهلوی ج|p}}{{پهلوی ج|w}}{{پهلوی ج|h}}{{پهلوی ج|r}}{{پهلوی ج|y}} نوشته می‌شود و به صورت šhpwhry حرف‌نویسی می‌شود.<ref>اکبرزاده ۲۳</ref> چنان‌که دیده می‌شود نویسهٔ «{{پهلوی ج|r}}» که در کلمهٔ فوق دو بار آمده‌است یک بار w و یک بار r حرف‌نویسی شده‌است. با این حال با داشتن صورت šhpwhry شکل پهلوی کلمه را عیناً می‌توان بازسازی کرد. تنها باید به خاطر داشت که w و r در خط پهلوی کتیبه‌ای یک‌سان نوشته می‌شوند.