'''بیضه'''، '''خایه'''{{نشانه|۱}}، '''خاگ''' (مصوب فرهنگستان) یا '''گُندین بانو هشت سه fjerfan'''، [[غده|غدهای]] جنسی است که در همهٔ پستانداران مذکر وجود دارد همانند اندام [[هومولوگ]] خود یعنی [[تخمدان]] دارای دو وظیفه یعنی ساخت و تولید [[اسپرم]] (گامت مذکر) و ترشح [[هورمون|هورمونهای درونریز]] (اندوکرین) به ویژه [[تستوسترون]] است.دو هورمون دیگر بیضه نیز به نامهای دی هیدروتستوسترون و اندرستن دیون میباشد. هر دو عمل یادشده به وسیله تحریک و کنترل [[هیپوفیز|هیپوفیز پیشین]] صورت میپذیرد. [[هورمون لوتئینهکننده]] (LH) باعث تولید تستوسترون شده و [[هورمون محرکه فولیکولی]] (FSH) برای ساخت اسپرم (اسپرماتوجنز) لازم است.زمانی که در ازمایشات هورمونی مقدار LH و FsH بالاتر از نرمال باشد به معنی نارسایی بیضه میباشد که در غالب موارد قابل درمان نیست. این اندام دارای لولههای پیچ خوردهٔ فراوانی است که [[لوله اسپرمساز]] نام دارند و اسپرمسازی درون این لولهها انجام میشود. سپس اسپرمهای تولید شده به لوله دیگری در پشت بیضه که [[اپی دیدیم]] نام دارند منتقل و در آنجا ذخیره میشوند.اپی دیدیم به صورت هلالی و در پشت بیضه ها قرار دارد .