سلیمان لایق: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری |
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: برگردانده‌شده دارای ادبیات عامیانه افزودن القاب ویرایشگر دیداری |
||
خط ۳۷:
| امضا =
}}
[[پرونده:سلیمان لایق تصویرش و معلومیات در باره وفاتش در کشور آلمان.jpg|جایگزین=تصویر آقاي سلیمان لایق و معلومیات در باره وفاتش در یک شفاخانه یا بیمارستان در کشور آلمان|بندانگشتی|تصویر آقاي سلیمان لایق و معلومیات در باره وفاتش در یک شفاخانه یا بیمارستان در کشور آلمان ]]
'''سليمان لایق''' (زاده ۹ مهر یا از برج میزان سال ۱۳۰۹ هجري شمسي ، در [[ولایت پکتیا|ولایت پکتیکا]] – درگذشته به تأریخ {{تاریخ مرگ|۱۳۹۹|۵|۱۰|گاه‌شمار=خورشیدی}} هجري شمسي ، یا در برج اسد همان سال ، در [[کابل|یک بیمارستان در آلمان]]) مسلک تحصیلي دانشگاهي اش [[روزنامه‌نگار|زبان و ادبیات ، و شاعر و داستان نویس به زبان هاي (دري) فارسي و پشتو ، و روزنامه‌نگار]] (و خاصتاً مدیر مسئول و صاحب امتیاز جریده پرچم) و سابقاً فعال سیاسي در افغانستان ، و یکی از رهبران [[جنبش چپ افغانستان]] و از مؤسسان و عضو «حزب دموکراتیک خلق افغانستان» و از فراکسیون «پرچم» از همان حزب بود که سابقاً تا حدی حزب پیرو [[مارکسیسم]] بود (و هم تا حدی حزب پیرو از لینینیسم هم ادعاء شده بود و مگر که ظاهراً هم کدام ضدیت علني در سیاست هاي همان حزب در مقابل دین ها و یا در مقابل فعالیت هاي مسالمت آمیز دیني ، در مرامنامه یا در برنامه عمل رسمي همان حزب کدام ضدیت علني و یا رسمي بیان نه می شد) . و سلیمان لایق همچنان در افغانستان سابقاً و مدتی به حیث وزیر رادیو و تلویزیون ، و مدتی بعداً تر هم وزیر امور اقوام و قبائل در افغانستان ، و هم سابقاً رئیس اکادمي علوم افغانستان بود .
== خانواده ==
سليمان لایق در ۹ میزان/مهر سال ۱۳۰۹
پدر آقاي «غلام مجدد (سلیمان لایق)» ، تحت تأثیر مریدانه خاندان محافظه‌کار
== کنشگری ==
«غلام‌مجدد (سلیمان لایق)» در سال ۱۳۲۶ در مدرسه شرعیه پغمان (شاید با نام هاي مدرسة دار العلوم العربية الاسلامية) به
سلیمان لایق از
لایق آرزو داشت که حزب دموکراتیک خلق افغانستان سنت‌ها و آموزه‌های
[[پرونده:حفیظ امین بر تانک.jpg|جایگزین=تصویر آقاي حفیظ الله امین ، نخست وزیر سابق افغانستان ، بالاي یک تانک نظامي ، و ظاهراً که در حوالي وقت هاي کودتاي هفتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۵۷ هجري شمسي ، و یا در حوالي حکومت به رهبري آقاي نور محمد تره کی .|بندانگشتی|تصویر آقاي حفیظ الله امین ، نخست وزیر سابق افغانستان ، بالاي یک تانک نظامي ، و ظاهراً که در حوالي وقت هاي کودتاي هفتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۵۷ هجري شمسي ، و یا در حوالي حکومت به رهبري آقاي نور محمد تره کی .]]
در تأریخ ۲۸ حمل/فروردین سال ۱۳۵۷ هجري شمسي ، با قضیه ترور و یا کشته شدن مرموز و حل ناشده آقاي میراکبر خیبر (که شخص رابط با صاحب منصبان و نظامیان مربوط به فراکسیون «پرچم» از حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، و هم رسماً به حیث استاد در اکادمي پلیس افغانستان فرموده شده بود ، و شوهر یک خواهر بعداً مرحومه و مگر سناً کهتر از آقاي سلیمان لایق فرموده شده بود) و در برگزاري مراسم [[خاک‌سپاری|خاک‌سپاري]] بزرگ براي آقاي میر اکبر خیبر ، و که بعداً در تظاهرات عامه سان شروع شده بوده ها ، در شهر کابل احتمالاً با شعار هاي ضد حکومت سردار محمد داود خان ، که از سوي برخی ها از افراد در آن تظاهرات اگر برخی از شعار ها فرموده می شدند ، ظاهراً و احتمالاً که برخی ها از مقام هاي امنیتي در نظام جمهوری [[محمد داوود خان]] شاید که خطر امنیتي را حس کردند . و هم احتمالاً و شاید که براي خاموش ورزاندن تظاهرات ، در نتیجه ، برخی ها از مقام هاي امنیتي در نزد دولت و یا حکومت سردار محمد داود خان ، چندین تن از رهبران سرشناس حزب دموکراتیک خلق افغانستان را دستگیر و زنداني کردند . و سلیمان لایق نیز که در وقت تاریکي در یک شام در خانه اسکان آن وقت اش ، احتمالاً که از سوي افراد پلیس از نزد پسرش (و یا که عموماً از نزد خانواده اش) ، از عقب دروازه خانه اش خواسته شده بود ، و که نه بودش در خانه در آن وقت به آنها و احتمالاً و شاید که به همان مقام هاي پلیس آمده بوده به آنجا ادعاء و یا شاید که توضیح فرموده شده بود ، مگر در صبح روز بعد از آن شام ، آقاي سلیمان لایق از خانه خودش خارج شده فرموده شده بود ، و که خودش خود را به پلیس تسلیم کرده بود ، شاید براي جلوگيري از جنجال هاي بیشتر امنیتي ، و یا شاید تا که سرنوشت همه رهبران حزبش اگر یک سان شده انگاشته می شد ، و شاید بدون سبب بد گماني در باره خودش . و در مدت کوتاهی پس از زنداني شدن آقاي سلیمان لایق [https://www.youtube.com/watch?v=XnBNpVB8HrI] ، مگر براي تأریخ وقت صبح ۷ ثور/اردیبهشت سال ۱۳۵۷ هجري شمسي ، آقاي [[حفیظ‌الله امین]] (از شخص هاي رابط با نظامیان و صاحب منصبان مربوط به فراکسیون «خلق» از حزب دموکراتیک خلق افغانستان) به ضد دولت و حکومت سردار محمد داود خان ، تنظیم و پلان [[انقلاب ثور|اجراء تا حدی مخفي بوده براي یک کودتا]] را کرده بود . و مگر بعداً برخی ها از مقام هاي پلیس در همان روز هفتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۵۷ هجري شمسي ، خود آقاي حفیظ الله امین را هم ، به همان زندان مرحله ابتدائیه و براي تحقیق و بررسي و احتمالاً که به زندان مربوط به مقام ولایت کابل ، به آن زندان هم خود آقاي حفیظ الله امین را آورده بودند ، در حالی که قیام عسکري به ضد حکومت سردار محمد داود خان ، در همان روز ، قبلاً آغاز شده بوده توضیح شده بود ، و هنگامیکه آقاي «حفیظ الله امین» و همفکرانش را برخی ها از نظامیان طرف مندان فراکسیون «خلق» از حزبش که از زندان به بیرون آوردند ، آقاي حفیظ الله امین را سوار بر تانک به سوي ایستگاه رادیو را رفته بوده فرموده بودند ، و که در آنجا در رادیو افغانستان ، «پیام انقلاب» را اعلام کرده فرموده بودند . و چند مدت قبل نسبت به همان کودتا ، و هم قبلاً نسبت به کشته شدن آقاي میر اکبر خیبر ، مگر که هر دو فراکسیون هاي «خلق» و «پرچم» ، تحت رهبري آقاي «نور محمد تره کی» که قبلاً رهبر فراکسیون «خلق» هم بود ، و که آقاي «سلطان حسین (ببرک کارمل)» که قبلاً رسماً رهبر سیاسي فراکسیون «پرچم» بود ، رهبران سیاسي هر دو فراکسیون هاي «خلق» و «پرچم» ، در یک جلسه حزبي ، رسماً وحدت در حزب واحد و یکتا با نام «حزب دموکراتیک خلق افغانستان» را در جلسه بیروي سیاسي (یا از دفتر سیاسي) از همان حزب را قبل از کودتا پذیرفته بودند و حتیٰ که نسبت مند کمی قبلاً نسبت به کشته شدن آقاي میر اکبر خیبر ، مگر ظاهراً که در وقت اتحاد هر دو همان فراکسیون هاي «خلق» و «پرچم» ، تحت نام حزب یکتا با نام هاي «حزب دموکراتیک خلق افغانستان» ، در وقت همان اتحاد از هیچ کدام پلان عاجل براي کدام کودتاي عسکري ، به سطح رهبري سیاسي ، در بیروي سیاسي همان «حزب دموکراتیک خلق افغانستان» ، هیچ کدام پلان هیچ کودتا را علناً که اگر و شاید که مطرح اگر می بود ، آنچنان هیچ پلان را فرموده نه بودند ، و مگر بعداً آقاي سلیمان لایق از سهمیه رهبران «پرچمي ها» در حزب متحد شده «حزب دموکراتیک خلق افغانستان» ، براي مدتی موقتاً در کابینه حکومت عمدتاً اعلان شده از سوي فراکسیون «خلق» ، و در حکومت اعلان شده با نام هاي [[جمهوری دموکراتیک افغانستان]] ، موقتاً وزیر رادیو تلویزیون شد ، و مگر بعداً زنداني سیاسي ، از سوي رهبران و از سوي مقام هاي فراکسیون «خلق» بعداً در وقت همان حکومت ، زنداني سیاسي ، در زندان پلچرخي ، آقاي سلیمان لایق ، زنداني شده بود .
و که در وقت آن حکومت عمدتاً از فراکسیون «خلق» ، مگر تقریباً در وقت هاي اوائل پس از همان کودتاي تأریخ هفتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۵۷ هجري شمسي ، آقاي «سلطان حسین (ببرک کارمل)» که رهبر سیاسي فراکسیون «پرچم» بود و که به حیث سفیر افغانستان در کشور ارزشمند چکوسلواکي سابق به خارج از افغانستان فرستاده شده بود ، و که پس از برکنار شدنش از مقام سفارت در کشور چکوسلوکي سابق ، از پس آمدن بلافاصله وقتي ، به افغانستان ، طفره رفته بود ، و فرموده شده بود ، که از برخی از مقام هاي عالي رتبه سیاسي یا از رهبري کشور اتحاد جمهوریت هاي سوسیالیستي شوروي ، شکایت هایی را در باره اعمال خودسرانه و خشونت مند و ماجراء جويي ها و جزاء دادن هاي بیش از حد از سوي آقاي حفیظ الله امین ، و شاید با شمول شکایت در باره کشتن برخی ها از اعضاء ملکي ها و حتیٰ کودکان از خانواده سردار محمد داود خان ، و بعداً هم شاید که کشتن مرموز و حل ناشده و یا دفعتاً وفات رسماً اعلان شده آقاي نور محمد تره کی ، در وقتی که هنوز رهبر سیاسي حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، در مقامش و هم که به حیث رئیس شوریٰ انقلابي و یا که رهبر آن حکومت در افغانستان هنوز رسماً در وقت وظیفه اش بود و که مگر دفعتاً شاید که از اثر برخی ها از اختلاف هايش شاید که به سان مخفي و در وقت شب ، شاید که در ارگ ریاست جمهوري شاید که از سوي محافظانش شاید که کشته شده بود ، و شاید با امر مخفي از سوي آقاي حفیظ الله امین ، که رهبر کودتاي عسکري فرموده شده بود ، و که آقاي حفیظ الله امین که هم مقام نخست وزیر را در آن حکومت داشت ، و که در آن باره ها ، آنچنان شکایت ها را آقاي «سلطان حسین (ببرک کارمل)» به مقام هاي کشور اتحاد شوروي سابق را رسانده فرموده بودند ، و مقام هاي رهبري اتحاد شوروي تصمیم به مداخله در مقابل حکومت مداخله عسکري و یا نظامي را و از قدرت برکنار کردن آقاي حفیظ الله امین ، از سوي مقام هاي رهبري کشور اتحاد شوروي سابق ، تصمیم گرفته شده بود ، و پس از کشته شدن آقاي حفیظ الله امین ، در وقت عملیات عسکري ، توسط برخی ها از نظامیان عسکري که از کشور اتحاد شوروي سابق ، به افغانستان آمده فرموده و یا روایت شده بودند ، و پس از آن که رهبر فراکسیون «پرچم» آقاي «سلطان حسین (ببرک کارمل)» به حیث رهبر حکومت نو در افغانستان رسماً اعلان شده بود ، در وقت ِ آن حکومت آقاي سلیمان لایق از زندان پلچرخي رها شد ، و بعداً وظیفه وزیر امور اقوام و قبائل ، به آقاي سلیمان لایق سپرده شده بود ، در حکومت به رهبري آقاي «سلطان حسین (ببرک کارمل)» در افغانستان ، و هم با پی آمدن حکومت به رهبري دکتور نجیب الله (احمدزی) ، تا چندین سال‌ها ، آقاي سلیمان لایق در آنچنان مقام حکومتي و بعداً در کمیته مرکزي حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، و هم در اکادمي علوم افغانستان خدمت می‌کرد .
و در وقت حکومت فراکسیون «خلق» از حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، و بیشتر در زمان فرمانروایي به رهبري آقاي «حفیظ الله امین» ، در افغانستان ، زیادی از منتقدان و یا چهره‌هاي مذهبي شدیداً مخالفان نسبت به آن حکومت را (از جمله ده‌ها نفر از خاندان مجددي‌ها) را بی‌درنگ سزاي بیش از حد قانوني و یا حتیٰ بدون محاکمه هاي علني و قانوني به آنها سزا داده فرموده شده بودند . و زیادی از آنچنان اشخاص مذهبي ها ، مگر که موقتاً به کشور همسایه پاکستان ، مهاجران شده بودند ، و سرانجام ، به ضد حکومت هاي حزب دموکراتیک خلق افغانستان و در آن وقت ها علیه دولت مرکزی افغانستان ، اعلام [[جهاد]] کردند و هر دو طرف با یکدیگر دشمن شدند .
پس از ختم حکومت به رهبري دکتور نجیب الله (احمدزی) ، و در وقت حکومت مجاهدین ، اولاً که آقاي «غلام مجدد (سلیمان لایق)» که قبلاً وزیر امور اقوام و قبائل در افغانستان بود ، و که رابطه هاي تا حدی از دوستي را با برخی ها از رهبران سیاسي از قبائل پشتون پاکستان را داشت ، مدتی در نزد آقاي خان عبد الولي خان ، در نزدش در مناطق پشتون هاي پاکستان ، موقتاً پناهنده شده بود ، و که آقاي خان عبد الولي خان پسر مرحوم آقاي خان عبد الغفار خان که هر دو از رهبران جنبش عدم خشونت و از طرف مندان سیاست هاي عدم خشونت رهبر سیاسي مشهور هندي مها آتما موهنداس گاندهي جي ، بودند ، و که آقاي مهانتما موهنداس گتندهي ، رهبر سیاسي جنبش عدم خشونت ، در هند بریتانیایي بود ، و در وقت یک کشور بودن ِ هر سه کشور هاي هند و پاکستان و بنگله دیش
و پس از مدتی آقاي سلیمان لایق ، که قبلاً برخی ها از اعضاء خانواده اش ، در اروپا مهاجران شده بودند ، پس از مدتی خود آقاي سلیمان لایق هم به حیث مهاجر در کشور اروپايي آلمان به حیث مهاجر پذیرفته شده بود ، و در کشور آلمان مقیم بود ، همچنان در وقتی که جنبش طالبان در شهر کابل در افغانستان حاکمان شده بودند
مگر پس از ختم حکومت طالبان در شهر کابل در افغانستان ، و که کشور هاي زیادی به افغانستان که کمک ها را شروع فرمودند ، آقاي سلیمان لایق به شهر کابل و هم به افغانستان برگشت ، و هم به دیگر بخش هاي نسبت مند امن ، در افغانستان ، به سفر شخصي می رفت ، و مگر هم که بیشتر وقت هایش را در آن چندین سال ها ، آقاي سلیمان لایق در شهر کابل وقت خودش را سپري می ورزاند ، و در شهر کابل به حیث مشاور ارشد در اکادمي علوم افغانستان ، رسماً وظیفه مند شده بود ، و در برخی ها از وقت ها ، از سوي برخی ها از رسانه هاي خبري افغانستان براي مصاحبه ها و هم براي صحبت ها در باره مسائل ادبیات و ه در باره موضوع هاي سیاست و تأریخ ، به مصاحبه ها و هم به مناظره ها و یا برای بحث ها دعوت می شد ، و مگر در حوالي همان سال ها ، در برخی از وقت ها به کشور آلمان و هم به اروپا هم به دیدن اعضاء خانواده خودش در برخی ها از وقت ها از افغانستان به اروپا سفر ها را هم می ورزید .
== مرگ ==
آقاي سلیمان لایق به دنبال آسیب‌هایی که در حمله انتحاری در سال ۱۳۹۸ که در شهر کابل ، در افغانستان برداشته بود ، مدتی را در بیمارستان (يا در شفاءخانه) وزارت امنیت افغانستان ، بستري شده بود ، و بعداً هم با عیادت ازش از سوي جلالتمآب آقاي محمد اشرف غني احمدزی ، رئیس جمهوریت اسلامي افغانستان ، براي معالجه و تداوي بهتر و بیشتر رسماً به کشور هند ، به شهر دهلي نو ، آقاي «غلام مجدد (سلیمان لایق)» فرستاده شده بود ، و بعداً هم از سوي خانواده آقاي سلیمان لایق و هم با رضائیت شخصي خود آقاي سلیمان لایق ، به کشور آلمان با سفر هوائي توسط هواپیما یا طیاره ، و هم بر بستر مخصوص ، از کشور هند ، به کشور آلمان آورده شده بود ، و مدتی در یک بیمارستان (يا در یک شفاء خانه) در آلمان بستري شده بود ، و قسمتاً تا حدی بهبودي هایی در حالش پدید شده بودند ، مگر جسماً زیاد ضعیف شده به نگر می رسید ، و مگر توصیه دکتوران طب را چنان فرموده بودند ، که پس از تا حدی از قوي شدن جسمي اش ، می باییست که برخی ها از پارچه هاي مانده ها در جسمش ، که در انفجار انتحاري داخل برخی از بخش هاي جسمش و خاصتاً در بخش یک زانویش که يک پارچه مانده بود ، و که آن پارچه ها می باییستند که از جسمش دور می شدند ، و مگر پس از یک عملیه جراحي طبي ، به هوش آمده بود ، و حالتش تا حدی رو به بهبود به نگر می رسید ، مگر شاید که از سبب ِ مهتر بودنش در سن ، که در حوالي ۹۰ ساله گي از سنش فرموده شده بود ، و شاید که در آن سن و هم با آنچنان حالت هاي اش ، شاید که روند ِ بهبودي و صحت یابيش شاید که آهسته تر و یا شاید که مشکل تر بود ، و مگر پس از مدتی ، در تأریخ جمعه ۱۰ اسد/مرداد سال ۱۳۹۹ هجري شمسي ، (و مطابق با ۳۱ برج یا از ماه ژوئيه/جولای از سال ۲۰۲۰ میلادي ، در حوالي روز هاي شروع عید ماه ذي الحجة الحرام سال ۱۴۴۱ هجري قمري) در کشور آلمان دیده از جهان فرو بست .<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۱۰ مرداد ۱۳۹۹|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/live/institutional-53583733|عنوان=سلیمان لایق از بنیانگذاران حزب دموکراتیک خلق افغانستان در سن ۹۰ سالگی درگذشت}}</ref>
و جنازه آقای سلیمان لایق ، توسط هواپیما یا توسط طیاره ، از کشور ِ آلمان به شهر کابل به کشور افغانستان آورده شده بود ، و دفن جنازه آقاي سلیمان لایق ، تا حدی به سان رسمي با کمک از سوي برخی ها از مقام هاي همان وقت از حکومت افغانستان ، و هم با همراهي از برخی ها از نسبت مندان زیادی از علاقه مندانش در «تپه مرنجان» ، در شهر کابل در افغانستان دفن شد . [https://www.youtube.com/watch?v=CdZHfY-SF8s]
== پانویس ==
الف .: لینک یا پیوند اینترنتي از مصاحبه از سوي تلویزیون «طلوع» و مصاحبه توسط دوشیزه فرحناز فروتن ، با طرح سؤال ها با اکادمیسین سلیمان لایق ، در باره موضوع کودتاي ِ هفتم ثور/اردیبهشت سال ۱۳۵۷ هجري شمسي ، و که این مصاحبه در نزد ِ صفحه اینترنتي «یوتیوب» ظاهراً که در تأریخ ۲۴ اوریل سال ۲۰۱۸ میلادي به نشر نهاده شده بود :
https://www.youtube.com/watch?v=XnBNpVB8HrI
ب .: لینک یا پیوند ِ اینترنتي ،در باره دفن جنازه آقاي سلیمان لایق ، که در نزد ِ این راپورتاژ ، نوشته هاي تايپي ها خوانده می شدند که وفات آقاي سلیمان لایق را در یک شفاخانه (یا در یک بیمارستان) در کشور آلمان فرموده شده بود ، و محل دفن جنازه آقاي سلیمان لایق را در «تپه مرنجان» در شهر کابل ، در کشور افغانستان را ، توضیحاً فرموده بودند :
https://www.youtube.com/watch?v=CdZHfY-SF8s
ج.: لینک یا پيوند اینترنتي ، در باره برخی از جزئیات در ارتباط با کودتاي ِ تأریخي هفتم برج یا از ماه ثور/اردیبهشت سال ۱۳۵۷ هجري شمسي :
https://www.youtube.com/watch?v=17hzc4sPXmQ
{{پانویس|۲}}
| |||