آلپ اِراَر تونقا (Alp Er Tunga یا Alp Ər Tonğa)<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Besim Atalay (ed.), Divanü Lügati't - Türk, Vol.1, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2006, ISBN 975-16-0405-2, p. 41.}}</ref> (آلپ در زبان ترکی به معنی شجاع قهرمان یا فاتح<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان="Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı". Archived from the original on 2011-07-24. Retrieved 2010-06-29.}}</ref> اِر به معنی مذکر یا مرد<ref>{{Cite journal|last=ÇAKMAK|first=CİHAN|date=2015-12-30|title=DÎVÂNU LUGÂTİ T-TÜRK TE VÜCUT VE ORGAN ADLARI|url=http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20154115004|journal=Journal of International Social Research|volume=8|issue=41|pages=135–135|doi=10.17719/jisr.20154115004|issn=1307-9581}}</ref> و تونقا اشاره به ببر) رهبر اسطوره ای ترکان در [[تاریخ باستان|عصر باستان]] بوده که برخی منابع ایرانی او را رهبر سرزمین توران یعنی افراسیاب دانسته و بسیاری از حکام ترک خود را به نوادگان او منسوب کرده‌اند.
او در حدود سال ۷۰۰ قبل از میلاد مسیح می‌زیسته و یکی از کارهای برجسته اش اتحاد اقوام ترک آسیای میانه و جمع کردن آنان زیر یک بیرق بود. او بعدها موفق به فتح قفقاز سوریه آناتولی و حتی لشکر کشی به مصر شد.
