آزمون‌های غیرمخرب: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Q2020 (بحث | مشارکت‌ها)
به نسخهٔ 31537537 از Farahmand1 (بحث) برگردانده شد (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
اصلاح واژه ها و فارسی سازی آنها
خط ۱:
'''آزمون‌های غیرمخرب'''<ref>NDT:Nondestructive Tests</ref> به مجموعه‌ای از روش‌های ارزیابی و تعیین خواص دستگاه‌ها و قطعات ساخته شده گفته می‌شود که هیچ‌گونه آسیب یا تغییری در [[سامانه]] قطعه ایجاد نکنندنکند.
 
== کاربردها ==
آزمون‌های غیر مخربغیرمخرب دارای کاربرد وسیعی در بسیاری از صنایع هستند. از آن جمله می‌توان موارد زیر را ذکر نمودکرد:
 
صنعت برق
خط ۲۰:
در این بخش متداول‌ترین روش‌های مورد استفاده در آزمون‌های غیرمخرب معرفی می‌شوند.
 
=== آزمون انتشار امواج صوتینشرآوایی (Acoustic Emission - AE) ===
{{نوشتار اصلی|آزمون انتشار امواج صوتی}}
وقتی که ماده‌ای [[جامد]] تحت [[تنش]] می‌باشد، عیوب موجود در آن باعث ایجاد امواج صوتی با [[بسامد]] بالا می‌گردند. این امواج در ماده منتشر شده و می‌توان توسط حسگرهای خاصی آن‌ها را دریافت کرد و با تجزیه و تحلیل این امواج می‌توان نوع عیب، مکان و شدت آن را تعیین نمود.
تست نشرآوایی (آکوستیک امیشن) یک روش نوین در زمینه تستهای غیر مخرب است.
از این روش می‌توان برای تشخیص و موقعیت یابی عیوب مختلف در سازه‌های تحت بار و اجزای آن‌ها استفاده کرد.
تخلیه سریع انرژی از یک منبع متمرکز در درون جسم باعث ایجاد امواج الاستیک گذرا و انتشار آن‌ها در ماده می‌شود. این پدیده را آکوستیک امیشن می‌نامند. با توجه به انتشار امواج از منبع تا سطح ماده، می‌توان آن‌ها را توسط سنسورهاییحسگرهایی ثبت کرد و از این طریق اطلاعاتی در مورد وجود و محل منبع انتشار امواج به دست آورد.
این امواج می‌توانند فرکانس‌هایی تا چند MHz داشته باشند. برای شنیدن صدای مواد و شکست سازه‌ها از سنسورهایحسگرهای التراسونیک در محدوده kHz 20 تا MHz 1 استفاده می‌شود و فرکانس‌های متداول در این روش در محدوده kHz 300 - 150 هستند.
دستگاه‌های مورد استفاده با توجه به نوع کاربردشان می‌توانند به صورت یک دستگاه کوچک قابل حمل تا یک دستگاه بزرگ ده‌ها کاناله باشند. یک سنسورحسگر منفرد به همراه ابزارهای وابسته برای کسب و اندازه‌گیری سیگنالهای آکوستیک امیشن تشکیل یک کانال آکوستیک امیشن را می‌دهد. از سیستم چندکاناله برای اهدافی نظیر موقعیت یابی منابع یا آزمون نواحی که برای یک سنسورحسگر منفرد خیلی بزرگ است استفاده می‌شود.
اجزایی که در تمامی دستگاه‌ها برای دریافت سیگنال وجود دارد عبارتند از: سنسور،حسگر، پیش تقویت‌کننده، فیلتر و تقویت‌کننده.
 
=== آزمون بصری و نوریچشمی (Visual Testing - VT) ===
{{نوشتار اصلی|آزمون چشمی}}
این روش پایه‌ای‌ترین، ابتدایی‌ترین و معمولاً ساده‌ترین روش آزمون کنترل کیفیت و پایش تجهیرات می‌باشد. در این روش مسئول کنترل کیفیت می‌بایست مواردی را به‌طور بصری چک کند. البته گاهی اوقات از دوربین‌هایی استفاده می‌شود که تصاویر را به [[رایانه]] فرستاده و رایانه عیوب را تشخیص می‌دهد.
روش سورتینک که مخصوصاً در کنترل کیفیت پیچها از آن استفاده می‌شود مثالی از روش کنترل بصری توسط رایانه می‌باشد.
 
=== آزمون رادیوگرافیپرتونگاری (Radiography Testing - RT) ===
{{نوشتار اصلی|آزمون رادیوگرافی}}
آزمون رادیوگرافیپرتونگاری به استفاده از [[پرتو گاما|امواجپرتوهای گاما]] و [[پرتو ایکس|ایکس]]، که قابلیت نفوذ در بسیاری از مواد را دارا می‌باشند، برای بررسی مواد و تشخیص عیوب محصولات گفته می‌شود. در این روش [[پرتو ایکس|اشعه ایکس]] یا [[رادیواکتیو]] به سمت قطعه هدایت می‌شود و پس از عبور از قطعه بر روی فیلم منعکس می‌شود. ضخامت و مشخصه‌های داخلی باعث می‌شوند نقاطی در فیلم تاریکتر یا روشن‌تر دیده شوند.
 
=== آزمون ذرات مغناطیسی (Magnetized Testing - MT) ===
خط ۴۳:
در این روش ذرات آهن بر روی ماده‌ای با خاصیت آهنربایی ریخته می‌شود و [[میدان مغناطیسی]] در آن القا می‌شود. در صورت وجود خراش یا ترکی بر روی سطح یا در نزدیکی سطح، در محل عیب قطب‌های مغناطیسی تشکیل می‌شود یا میدان مغناطیسی در آن ناحیه دچار اعوجاج می‌گردد. این قطب‌های مغناطیسی باعث جذب ذرات [[آهن]] می‌شوند. در نتیجه وجود عیب را می‌توان از [[تجمع ذرات]] آهن تشخیص داد.
 
=== آزمون فراصوتفراصوتی (Ultrasonic Testing - UT) ===
{{نوشتار اصلی|آزمون فراصوت}}
در این روش امواج [[فراصوت]] با [[بسامد]] بالا و با دامنه کم به داخل قطعه فرستاده می‌شوند. این امواج پس از برخورد به هر گسستگی بازتابیده می‌شوند و قسمتی از این امواج به سمت حسگر رفته و حسگر آن را دریافت می‌کند. از روی دامنه و زمان بازگشت این امواج می‌توان به مشخصه‌های این گسستگی پی برد. از کاربردهای این روش می‌توان به اندازه‌گیری ضخامت و تشخیص عیوب موجود در قطعات نام برد.
 
=== آزمون مایعاتمایع نافذ (Liquid Penetrant Testing - PT) ===
{{نوشتار اصلی|آزمون مایعات نافذ}}
در این روش سطح قطعه با مایعی رنگی قابل مشاهده یا [[فلورسنت]] پوشیده می‌شود. پس از مدتی این مایع در درون شکاف‌ها و حفره‌های سطحی قطعه نفوذ می‌کند. پس از آن مایع از سطح جسم زدوده می‌شود و ماده ظاهر کتتده به روی سطح پاشیده می‌شود. اختلاف روشنایی مایع نافذ و ظاهرکننده باعث می‌شود که عیوب سطحی به راحتی مشاهده شوند.
خط ۶۱:
روش‌های مختلفی برای تشخیص نشتی در [[مخازن تحت فشار]] و مانند آن، استفاده می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: گوشی‌های الکتریکی، گیج [[فشار]]، گاز یا مانع نافذ، دیود هالوژن، طیف‌سنجی جرمی و همین‌طور تست حباب [[صابون]].
 
=== آزمون ترموگرافیدمانگاری یا مادون قرمزفروسرخ (Infrared Testing - IRT) ===
{{نوشتار اصلی|آزمون ترموگرافی}}
یکی از این روش‌های مراقبت وضعیت و پیش‌بینی عیوب ماشین آلات مکانیکی و الکتریکی بهره‌گیری از آنالیزهای حرارتی می‌باشد زیرا عملکرد هر دستگاه همواره با انتشار گرما همراه است و معمولاً هر ایراد مکانیکی و الکتریکی در تجهیزات با افزایش یا کاهش دما بروز می‌نماید. گرمای منتشر شده از سطح بیرونی اجسام به صورت تشعشعات مادون قرمز که توسط چشم انسان قابل رویت نیستند آزاد می‌گردد. اما این تشعشات را می‌توان از طریق دوربین‌های ترموگرافی که پیشرفته‌ترین و کامل‌ترین تجهیزات در زمینه آنالیز حرارتی محسوب می‌شوند، مشاهده نمود.
خط ۱۰۰:
* عمق عیوب را نمی‌توان اندازه گرفت.
|-
! [[آزمون فراصوت|فراصوتفراصوتی]]
|
* مواد [[فلز]]ی و غیر فلزی و [[کامپوزیت]]‌ها
خط ۱۱۰:
* عموماً تماسی است، گاهی به صورت مستقیم و گاه بواسطه محیط واسط
* نیاز به حسگرهای متفاوت برای کاربردهای مختلف؛ عموماً به لحاظ بازه فرکانسی
* حساسیت تابعی از فرکانس مورد استفاده‌است و بعضی از مواد به خاطر ساختارشان باعث پخش شدن قابل ملاحظه امواج فراصوتفراصوتی می‌گردند. امواج بازگشتی از این گونه امواج عموماً به سختی از نویز قابل تمیز است.
* اعمال این روش برای قطعات بسیار نازک دشوار است.
|-
! [[آزمون رادیوگرافی|رادیوگرافیپرتونگاری]] [[نوترون]]ی
|
* مواد [[فلز]]ی و غیر فلزی و [[کامپوزیت]]‌ها
* [[پایروتکنیک]]، [[رزین]]‌ها، [[پلاستیک]]‌ها، سازه‌های [[لانه زنبوری]]، مواد [[رادیواکتیو]]، مواد دارای [[چگالی]] زیاد و مواد حاوی [[هیدروژن]]
||
* باید قطعه مورد آزمون بین منبع ساطع‌کننده اشعهپرتو و دریافت‌کننده آن قرار گیرد.
* اندازه [[راکتور]] تولیدکننده اشعهپرتو بسیار بزرگ است.
* موازی قرار دادن اجزای آزمایش دشوار می‌باشد.
* خطرات [[تشعشع]]
* ترک‌ها باید به موازات اشعه‌هاپرتو‌ها قرار گیرند تا قابل تشخیص باشند.
* کاهش [[حساسیت]] با افزایش ضخامت قطعه
|-
! [[آزمون رادیوگرافی|رادیوگرافیپرتونگاری]] [[اشعه ایکس|پرتو ایکس]]
|
* مواد [[فلز]]ی و غیر فلزی و [[کامپوزیت]]‌ها
خط ۱۳۳:
* نتایج آزمون تا حد زیادی وابسته به تعیین فاصله کانونی، ولتاژ و زمان قرارگیری در معرض تشعشع است.
* خطرات [[تشعشع]]
* ترک‌ها باید به موازات اشعه‌هاپرتو‌ها قرار گیرند تا قابل تشخیص باشند.
* کاهش [[حساسیت]] با افزایش ضخامت قطعه
|-
! [[آزمون رادیوگرافی|رادیوگرافیپرتونگاری]] [[اشعه گاما|گاما]]
|
* عموماً برای مواد ضخیم و با چگالی بالا استفاده می‌شود.
* برای تمامی اشکال و فرمها به کار می‌رود؛ [[ریخته‌گری]]، جوش، قطعات [[الکترونیک]]ی، صنایع هوایی، دریایی و [[صنعت خودروسازی|خودروسازی]]
* معمولاً در جایی استفاده می‌شود که به علت ضخامت زیاد نمی‌توان از [[اشعه x|پرتو x]] استفاده کرد.
||
* باید به هر دو وجه قطعه دسترسی داشت.
* حساسیت این روش به اندازه [[اشعه x|پرتو x]] نیست.
* خطرات [[تشعشع]]
* ترک‌ها باید به موازات اشعه‌هاپرتو‌ها قرار گیرند تا قابل تشخیص باشند.
* کاهش [[حساسیت]] با افزایش ضخامت قطعه
|-