ویکی‌پدیا

ماری کوری: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Persia (بحث | مشارکت‌ها)
مدیران
۱۴۴٬۹۶۲ ویرایش‌ها
آخرین تغییر متن رد شد (توسط 5.218.53.161) و برگردانده شد به نسخهٔ 32333753 توسط Morez882
برچسب: واگردانی دستی
گوجوسان (بحث | مشارکت‌ها)
۲۸ ویرایش‌ها
جایگزینی صفحه با ' {{ترتیب‌پیش‌فرض:کوری، ماری}} رده:ماری کوری رده:استادان دانشگاه پاریس رده:اعضای افت...'
برچسب‌ها: جایگزین شد برگردانده‌شده حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار خرابکاری محتمل ویرایشگر دیداری
خط ۱:
{{مقاله برگزیده}}
{{جعبه اطلاعات دانشمند
|نام = ماری کوری
|تصویر = Marie Curie c1920.jpg
|عرض تصویر =
|زیرنویس = ماری کوری در حدود سال ۱۹۲۰
|تاریخ تولد = {{تولد|۱۸۶۷|۱۱|۷}}
|زادگاه = [[ورشو]]، [[لهستان کنگره]]، [[امپراتوری روسیه]]<ref name="nobelprize"/>
|تاریخ مرگ = {{مرگ و سن|۱۹۳۴|۷|۴|۱۸۶۷|۱۱|۷}}
|محل مرگ = [[پاسی]]، [[اوت سووآ]]، [[فرانسه]]
|محل زندگی =
|شهروند ={{plainlist|
* لهستان (با تولد)
* فرانسه (با ازدواج)
}}
|ملیت =
|تبار = لهستانی
|رشته فعالیت = [[فیزیک]]، [[شیمی]]
|محل کار = [[دانشگاه پاریس]]{{سخ}}[[مدرسه عالی نرمال]]{{سخ}}[[کمیته بین‌المللی همکاری اندیشمندانه]]
|فارغ‌التحصیل = [[دانشگاه پاریس]]{{سخ}}[[مؤسسه آموزش عالی شیمی و فیزیک صنعتی شهر پاریس]]
|بنیاد گذار = [[هانری بکرل]]
|استاد راهنما = [[گابریل لیپمن]]
| دانشجویان دکتری = [[امیل آنقیو]]{{سخ}}[[اسکار مورنو]]{{سخ}}[[مارگریت پری]]{{سخ}}[[آندره-لویس دبیرن]]
|دلیل شهرت = {{plainlist|
* [[رادیوم]]
* [[پولونیوم]]
* [[واپاشی هسته‌ای]]}}
|تأثیرات =
|جوایز = [[پرونده:Nobel Prize.png|22px]] [[جایزه نوبل فیزیک]] <small>(۱۹۰۳)</small>{{سخ}}[[مدال دیوی]] <small>(۱۹۰۳)</small>{{سخ}}[[جایزه ویلارد گیبس]] <small>(۱۹۰۳)</small>{{سخ}}[[مدال ماتئوچی]] <small>(۱۹۰۴)</small>{{سخ}}[[مدال الیوت کرسون]] <small>(۱۹۰۹)</small>{{سخ}}[[مدال آلبرت]] <small>(۱۹۱۰)</small>{{سخ}}[[پرونده:Nobel Prize.png|22px]] [[جایزه نوبل شیمی]] <small>(۱۹۱۱)</small>
|دین = [[بی‌دینی|بی‌دین]]، [[ندانم‌گرایی|ندانم‌گرا]]<ref name="Marie Curie"/><ref>{{cite web| title=The Good Atheist: Living a Purpose-Filled Life Without God|author=Dan Barker | url=https://books.google.com/books?id=M9YA3HBywLoC&pg=PT132&lpg=PT132&dq=%22Pierre+belonged+to+no+religion+and+I+did+not+practice+any%22&source=bl&ots=z2bOH3EEfH&sig=ACfU3U1H_UdYt5ocZht0lVBIpmXE0A3Wpg&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiw7-rHj6rrAhWpwFkKHW-WAkEQ6AEwCXoECAoQAQ#v=onepage&q&f=false
| year= 2011 | accessdate= 20 August 2020 | publisher= Ulysses Press | quote=Pierre belonged to no religion and I did not practice any"}}</ref>
|پانویس = او تنها کسی است که موفق به کسب [[جایزه نوبل]] در دو رشته مختلف علمی شده‌است.
|امضا = Marie Curie signature.svg
|علت مرگ= [[کم‌خونی آپلاستیک]]
|همسر={{marriage|[[پیر کوری]]
|1895|1906|end=died}}
|فرزندان={{plainlist|
* [[ایرن ژولیو-کوری]] (۱۸۹۷{{ndash}}۱۹۵۶)
* [[ایو کوری]] (۱۹۰۴{{ndash}}۲۰۰۷)
}}
|birth_name=ماریا سالومیا اسکودوسکا
}}
'''ماری کوری''' با نام کامل '''ماریا اسکودوسکا کوری''' ({{Lang-pl|Marie Skłodowska-Curie؛ ۷ نوامبر ۱۸۶۷ – ۴ ژوئیه ۱۹۳۴}}) یا '''ماریا سالومیا کوری''' که به نام '''مادام کوری''' نیز شناخته می‌شود، فیزیک‌دان و شیمی‌دان لهستانی-فرانسوی و از پیشگامان پژوهش در زمینهٔ [[واپاشی هسته‌ای]] بود. خانوادهٔ کوری در مجموع پنج جایزهٔ نوبل دریافت کرد که او [[فهرست زنان برنده جایزه نوبل|نخستین زن در جهان]] بود که به جایزهٔ نوبل دست یافت؛ همچنین تنها زن و اولین کسی بود که دو بار [[جایزه نوبل|جایزهٔ نوبل]] گرفت و تنها کسی بود که در دو زمینهٔ علمی متفاوت جایزهٔ نوبل را از آن خود کرد همچنین کوری نخستین زنی بود که اجازه یافت در [[دانشگاه پاریس]] تدریس کند.
 
ماری کوری در [[ورشو]] در [[لهستان کنگره|پادشاهی لهستان]] به دنیا آمد؛ در آن دوران پادشاهی لهستان بخشی از [[امپراتوری روسیه]] بود. او در [[دانشگاه فلایینگ]] که به‌طور پنهانی در ورشو دایر بود، تحصیل کرد و در سال ۱۸۹۱ و در سن ۲۴ سالگی به همراه خواهر بزرگ‌ترش، [[برونیسواوا دوسکا|برونیسواوا]] برای تحصیل به پاریس رفت و پس از دریافت مدرک آموزش عالی، کار خود را بر روی پژوهش متمرکز کرد. در سال ۱۸۹۵ او با [[پیر کوری]] ازدواج کرد و نام خانوادگی شوهرش را گرفت.
 
گسترش نظریهٔ پرتوزایی و ترویج آن، توسعه تکنیک‌های خالص‌سازی [[ایزوتوپ]]‌های پرتوزا و شناسایی دو عنصر به‌نام‌های [[پولونیوم]] و [[رادیوم]] از جمله دستاوردهای اصلی کوری به‌شمار می‌روند. تحت نظارت او نخستین مطالعات علمی بر روی درمان [[نئوپلاسم|تومورهای سرطانی]] با استفاده از ایزوتوپ‌های پرتوزا صورت گرفت. همچنین کوری در طول [[جنگ جهانی اول]]، پرتونگاری قابل حمل را توسعه داد تا با کمک آن امکان تصویربرداری [[پرتو ایکس]] در [[بیمارستان سیار|بیمارستان‌های صحرایی]] فراهم شود.
 
پولونیم اولین عنصری بود که توسط ماری کوری و همسرش کشف شد و به افتخار سرزمین مادریش، لهستان (به انگلیسی: Poland) این عنصر پولونیم نام گذاری شد. کوری، بنیانگذار مؤسسه‌های کوری در پاریس و ورشو است. امروزه این مراکز نقش مهمی در [[تحقیقات پزشکی]] دارند.
 
ماری کوری به دلیل سال‌ها پژوهش در زمینهٔ مواد پرتوزا و قرارگیری طولانی مدت در برابر این مواد، به‌ویژه در دوران کار در بیمارستان‌های صحرایی جنگ جهانی اول به [[کم‌خونی آپلاستیک]] مبتلا شد و سرانجام در سال ۱۹۳۴، در سن ۶۶ سالگی در بیمارستانی در فرانسه درگذشت. در سال ۱۹۹۵، پس از گذشت ۶۰ سال از مرگش، بقایای جسدش به [[پانتئون (پاریس)|پانتئون]] منتقل شد و او نخستین زنی شد که به پاس شایستگی‌ها و دستاوردهایش در پانتئون به خاک سپرده شده‌است.
 
لهستان در سال ۲۰۱۱ در جریان [[سال جهانی شیمی]]، این سال را سال ماری کوری اعلام کرد.
 
== زندگی‌نامه ==
{{گاه‌شمار زندگی ماری کوری}}
=== خانواده ===
[[پرونده:Warszawa, ul. Freta 16 20170516 002.jpg|بندانگشتی|upright|راست|محل تولد ماری کوری، خیابان فرتا،<ref group="lower-alpha">Ulica Freta</ref> [[ورشو]].]]
[[پرونده:Rodzice.jpg|بندانگشتی|upright|چپ|برونیسواوا اسکودوسکا و وادیسواو اسکودوسکی، والدین ماری کوری، حدود ۱۸۷۰.]]
[[پرونده:Sklodowski Family Wladyslaw and his daughters Maria Bronislawa Helena.jpg|بندانگشتی|upright|چپ|وادیسواو اسکودوسکا و دختران، از سمت چپ: ماری، برونیسواوا و هلنا، سال ۱۸۹۰.]]
 
ماریا اسکودوسکا با نام مستعار ''مانیا''، پنجمین فرزند معلم‌های شناخته‌شده‌ای به‌نام‌های برونیسواوا اسکودوسکا<ref group="lower-alpha">Bronisława Skłodowska</ref> و وادیسواو اسکودوسکی<ref group="lower-alpha">Władysław Skłodowski</ref> بود که در ۷ نوامبر ۱۸۶۷ در شهر ورشو در [[لهستان کنگره|پادشاهی لهستان]]، که خود بخشی از امپراتوری روسیه بود، متولد شد. خواهران بزرگ‌تر او، زوفیا<ref group="lower-alpha">Zofia</ref> (متولد ۱۸۶۲)، [[برونیسواوا دوسکا|برونیسواوا]] (متولد ۱۸۶۳) و [[هلنا اسکودوسکا-سالای|هلنا]] (متولد ۱۸۶۶) و تنها برادر او جوزف (متولد ۱۸۶۳) بودند.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/><ref>{{Cite book|title=The Age of Radiance: The Epic Rise and Dramatic Fall of the Atomic Era|last=Nelson|first=Craig|publisher=Simon & Schuster|year=2014|isbn=978-1-4516-6045-6|page=18|url=https://books.google.com/books?id=vTcGAQAAQBAJ&lpg=PA18&dq=bronislawa%20bronya&pg=PA18|access-date=24 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20170423082643/https://books.google.com/books?id=vTcGAQAAQBAJ&lpg=PA18&dq=bronislawa%20bronya&pg=PA18|archive-date=23 April 2017|url-status=live}}</ref>
 
خانواده ماری از هر دو طرف خاندان مادری و پدری، افرادی ورشکسته بودند که ثروت خود را طی رویدادهای مربوط به [[قیام میهن‌پرستان لهستان]] در جریان باز پس‌گیری استقلال لهستان از دست داده بودند.<ref name="gwiazdapolarna"/> او و خواهرانش زندگی سختی را تجربه کردند.<ref name="gwiazdapolarna"/> پدربزرگ پدری او، جوزف اسکودوسکا<ref group="lower-alpha">Józef Skłodowski</ref> مدیر دبستانی بود که زمانی [[بولسواس پروس]] نویسنده برجسته لهستانی در کودکی در آن درس خوانده بود.<ref>{{cite book | title=Prus. Sledztwo biograficzne | author=Monika Piatkowska | url=https://www.amazon.com/Prus-Sledztwo-biograficzne-Monika-Piatkowska/dp/8324045430 | year=2017 | accessdate=20 August 2020 | publisher=Znak | ISBN=978-8324045433 | page=49–50 | quote= | archive-date=8 October 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20201008102920/https://www.amazon.com/Prus-Sledztwo-biograficzne-Monika-Piatkowska/dp/8324045430}}</ref><ref name="undoubtedly"/>
پدر او وادیسواو اسکودوسکا، مدیر دو مدرسه راهنمایی<ref group="lower-alpha">Secondary school</ref> پسرانه و معلم ریاضی و فیزیک بود؛ زمینه‌هایی که ماری نیز به ادامه تحصیل در آن‌ها تمایل داشت. پس از آن‌که مقامات روسی دستورالعمل آزمایشگاهی را از مدارس لهستانی حذف کردند، وادیسواو وسایل و ابزارهای آزمایشگاهی مدرسه را با خود به خانه برد و در آن‌جا به آموزش [[دانش‌آموز|دانش آموزان]] پرداخت.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/> او سرانجام توسط سرپرستان روسی به‌خاطر ترویج عقاید میهن‌پرستانه اخراج و مجبور شد به حرفه‌هایی با درآمد کمتر روی آورد. وضعیت بد خانوادگی و کاهش درآمد مادرش، آنها را مجبور کرد که با تبدیل کردن منزل خود به اقامت‌گاهی برای پسران، کسری مخارج خود را جبران کنند.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/>
 
برونیسواوا، مادر ماری، مسئولیت اداره یک مدرسه شبانه‌روزی معروف دخترانه را به‌عهده داشت، اما پس از تولد ماری، از سمتش استعفا داد.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/> او در سال ۱۸۷۸ و در زمانی که ماری تنها ۱۰ سال داشت، بر اثر بیماری سل درگذشت.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/> سه سال پیش از آن، زوفیا بزرگ‌ترین خواهر او نیز در اثر ابتلا به [[تیفوس]]، که از یکی از مستأجران شبانه‌روزی خانه به او منتقل شده‌بود، درگذشت.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/> پدر ماری یک [[خداناباوری|خداناباور]] و با این‌حال، مادرش یک کاتولیک معتقد بود.<ref name="Barker2011"/> مرگ مادر و خواهرش موجب شد که ماری دست از باور به مذهب [[کلیسای کاتولیک|کاتولیک]] بردارد و یک [[ندانم‌گرایی|ندانم‌گرا]] شود.<ref name="Marie Curie"/>
 
=== کودکی ===
زمانی که او تنها ۱۰ ساله بود به مدرسه شبانه‌روزی و دخترانه سیکورسکا<ref group="lower-alpha">J. Sikorska</ref> رفت و تحصیلاتش را در واحد دختران ادامه داد و در ۱۲ ژوئن ۱۸۸۳ با [[مدال طلا]] از این مدرسه فارغ‌التحصیل شد.<ref name="psb111"/> در این زمان، او به علت [[افسردگی (حالت)|افسردگی]] از لحاظ روحی وضع مناسبی نداشت.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/> او آن سال را در حومه شهر در کنار اقوام پدرش گذارند و سال بعد را نیز به همراه پدرش در ورشو سپری کرد؛ و در آنجا به تدریس خصوصی مشغول شد.<ref name="psb111"/> ماری به‌خاطر جنسیتش، نمی‌توانست در یک مؤسسه آموزش عالی ثبت نام کند به همین علت او به همراه خواهرش برونیسواوا (که با مادر ماری هم‌نام بود)، به‌صورت پنهانی به [[دانشگاه فلایینگ]] که دانشگاهی مخفی برای آموزش زنان در لهستان بود وارد شد.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/><ref name="psb111"/>
 
[[پرونده:Maria Sklodowska et sa sœur Bronislawa en 1886.jpg|بندانگشتی|upright|راست|تصویری از ماری (سمت چپ) و خواهرش [[برونیسواوا دوسکا|برونیسواوا]] (سمت راست)، حدود ۱۸۶۶.]]
 
ماری با خواهرش برونیسواوا توافق کرد که در دوران تحصیل برونیسواوا در رشتهٔ پزشکی در پاریس به او کمک مالی کند و در عوض او هم دو سال بعد به ماری کمک مالی کند.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)1"/> در راستای عمل به چنین توافقی، به‌عنوان معلم خصوصی، تدریس را شروع کرد، ابتدا به‌عنوان معلم خانگی در ورشو و سپس به‌مدت دو سال به‌عنوان معلم خصوصی در یک خانواده ثروتمند از خویشاوندان پدرش، به‌نام ''زوراسکیس''<ref group="lower-alpha">Żorawskis</ref> در شهر ''[[شوشوکی]]''<ref group="lower-alpha">Szczuki</ref> تدریس کرد.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)1"/>
 
ماری در زمانی که مشغول کار به‌عنوان معلم خصوصی در خانواده زوراسکیس بود، به پسر این خانواده، [[کازیمیرز زوراسکیس]] که سپس به ریاضی‌دان بزرگی تبدیل شد، علاقه‌مند بود.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)1"/> خانواده کازیمیرز با ازدواج پسرشان با دختری از خانواده‌ای ورشکسته مخالف بودند و او نتوانست با آنها مخالفت کند.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)1"/> از دست دادن رابطه ماری با خانوادهٔ کازیمیرز برای هر دو اندوهناک بود. کازیمیرز مدتی بعد موفق به اخذ مدرک دکتری شد و حرفهٔ خود به‌عنوان یک ریاضی‌دان را شروع کرد. او به مرتبه استادی [[دانشگاه یاگیلونیا]] و پس از آن به [[رئیس دانشگاه|ریاست دانشگاه]] نیز رسید.<ref name="gwiazdapolarna"/><ref name="robert2"/>
 
در آغاز سال ۱۸۹۰، برونیسواوا که چند ماه قبل با یک پزشک و فعال سیاسی لهستانی به نام ''کازیمیرز دوسکی''<ref group="lower-alpha">Kazimierz Dłuski</ref> ازدواج کرده بود، از ماری دعوت کرد که در پاریس به آن‌ها بپیوندد. ماری دعوت او را نپذیرفت، چرا که او از تأمین شهریه دانشگاه ناتوان بود و حداقل یک و نیم سال زمان نیاز داشت تا بتواند پول لازم را فراهم کند.<ref name="psb111"/> در اوایل سال ۱۸۸۹ وی نزد پدرش در ورشو به خانه بازگشت.<ref name="psb111"/> او به شغل آموزگاریش تا سال ۱۸۹۱ ادامه داد، در دانشگاه فلایینگ تحصیل کرد و آموزش عملی علمی خود را (۹۱–۱۸۹۰) در یک آزمایشگاه شیمی در ''موزه صنعت و کشاورزی''،<ref group="lower-alpha">Museum of Industry and Agriculture</ref> حومه کراکوف، نزدیک [[ورشو (منطقه تاریخی)|شهر قدیمی ورشو]] آغاز کرد.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)"/><ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)1"/> این آزمایشگاه توسط پسر عموی او ''[[جوزف بوگوسکی]]''<ref group="lower-alpha">Józef Boguski</ref> اداره می‌شد که در [[دانشگاه دولتی سن پترزبورگ]] دستیار [[دمیتری مندلیف]] بود.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)1"/><ref name="teachers"/>
 
=== تحصیلات و زندگی در پاریس ===
[[پرونده:Pierre et Marie Curie devant leur maison de Sceaux en 1895.jpg|بندانگشتی|upright|چپ|پیر و ماری در جلوی خانه خود در [[سو (او-دو-سن)|شهر سو]]، سال ۱۸۹۵.]]
 
در اواخر ۱۸۹۱، ماری لهستان را به مقصد فرانسه ترک کرد.<ref name="psb112"/> در فرانسه او با نام ماری شناخته شد و به‌همین جهت در ادامه زندگی و حتی بعد از مرگش نیز از او بیشتر با نام ماری یاد می‌شود. در پاریس ماری به‌صورت موقت در کنار خواهر و شوهر خواهرش زندگی کرد تا این‌که برای مطالعه فیزیک، شیمی و ریاضیات در دانشگاه پاریس در سال ۱۸۹۱ ثبت نام کرد و پس از آن اتاقی زیرشیروانی را در نزدیکی دانشگاه برای خودش اجاره کرد.<ref name="robert3"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> او سعی کرد با شرایط بسیار بد اقتصادی که داشت مدارا کند و تحصیلش را رها نکند؛ به‌طوری که در زمستان از شدت سرما مجبور بود چندین لباس بر روی هم بپوشد تا گرم شود. او گاهی طوری در مطالعاتش غرق می‌شد که فراموش می‌کرد غذا بخورد.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/>
 
ماری در طول روز درس می‌خواند و در عصرها تدریس می‌کرد تا بتواند به زحمت هزینه‌هایش را تأمین کند. در سال ۱۸۹۳، او موفق به گرفتن مدرک در رشته فیزیک شد و شروع به کار در آزمایشگاه صنعتی [[گابریل لیپمن]] کرد. در همین زمان، او تحصیلش در دانشگاه پاریس را با استفاده از کمک هزینه‌ای که گرفته بود، ادامه داد و موفق به گرفتن مدرک دومش در سال ۱۸۹۴ شد.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/>{{efn|منابع بر سر این‌که مدرک دوم ماری کوری در چه زمینه تحصیلی بوده‌است اختلاف نظر دارند اما ''تدوس اشترایچر''<ref group="lower-alpha">Tadeusz Estreicher</ref> در کتاب ''دیکشنری بیوگرافی لهستانی''<ref group="lower-alpha">Polish Biographical Dictionary</ref> می‌گوید برخلاف بسیاری از منابع که می‌گویند مدرک دوم او در ریاضیات بوده‌است، ماری در رشته شیمی مدرک دوم خود را دریافت کرده‌است.<ref name="psb111"/>}}
 
او فعالیت کاری خود را در پاریس و با تحقیق بر روی خواص مغناطیسی فولادهای مختلف شروع کرد که توسط ''انجمن مشوق صنعت ملی''<ref group="lower-alpha">Société d'encouragement pour l'industrie nationale</ref> سفارش داده شده بود.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> در همان سال بود که پیر کوری وارد زندگی ماری اسکودوسکا شد و علاقه به علوم طبیعی این دو را به یکدیگر نزدیک کرد.<ref name="Williams331"/> پیر کوری در [[مؤسسه آموزش عالی شیمی و فیزیک صنعتی شهر پاریس]] معلم فیزیک بود.<ref name="psb111"/> آنها توسط فیزیک‌دان لهستانی ''جوزف ویروز-کوالسکی''<ref group="lower-alpha">Józef Wierusz-Kowalski</ref> به یکدیگر معرفی شدند. کوالسکی می‌دانست که ماری به‌دنبال فضای آزمایشگاهی بزرگ‌تری است و چون تصور می‌کرد که پیر کوری به چنین چیزی دسترسی دارد، این دو را با یکدیگر آشنا کرد.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> در واقع، اگرچه پیر کوری آزمایشگاه بزرگی نداشت، با این‌حال او می‌توانست برای ماری اسکودوسکا فضایی فراهم کند تا او تحقیقاتش را آغاز کند.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/>
 
شور دوجانبه موجود در ماری و پیر برای علم، موجب نزدیک شدن بیشتر آنها شد و آنها کم‌کم به یکدیگر علاقه‌مند شدند.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> سرانجام، پیر کوری از ماری درخواست ازدواج کرد. اما در مرتبه اول ماری آن را نپذیرفت؛ چراکه او هنوز قصد داشت به کشور خودش یعنی لهستان بازگردد. با این‌حال، پیر کوری به او گفت که حاضر است همراهش به لهستان برود، حتی اگر مجبور شود برای امرار معاش در لهستان، تنها زبان فرانسوی درس بدهد. در همین‌حال، برای تعطیلات تابستان سال ۱۸۹۴، ماری به ورشو بازگشت و توانست خانواده خود را ملاقات کند.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> اگرچه او در این خیالات به سر می‌برد که می‌تواند در زمینه علمی مورد علاقه‌اش در لهستان مشغول به فعالیت شود، اما درخواست او برای کار در دانشگاه یاگیلونیا، صرفاً برای این که او یک زن بود، رد شد.<ref name="gwiazdapolarna"/> پیر کوری برای او نامه‌ای نوشت و ماری را متقاعد کرد که برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری به پاریس بازگردد.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> با اصرار ماری، پیر تحقیقات خود را در زمینه مغناطیس ادامه داد و در ۱۸۹۵ موفق به کسب مدرک دکتری شد. او در ادامه موفق به کسب کرسی استادی در دانشگاه شد.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> یکی از طعنه‌هایی که امروزه به پیر زده می‌شود، با این مضمون است که ماری اسکودوسکا بزرگ‌ترین کشف پیر کوری بوده‌است.<ref name="gwiazdapolarna"/> در ۲۶ ژوئیه ۱۸۹۵، پیر و ماری با یکدیگر در شهر سو ازدواج کردند.<ref>{{cite web|url=http://janinetissot.fdaf.org/jt_curie_marie.htm|title=Marie Curie|author=les Actus DN|accessdate=24 May 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131102102143/http://janinetissot.fdaf.org/jt_curie_marie.htm|archive-date=2 November 2013|url-status=live}}</ref> آن‌ها هیچ‌کدام به برگزاری [[مراسم ازدواج]] مذهبی اعتقاد نداشتند<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> و ماری برخلاف رسم متداول پوشیدن لباس سفید توسط عروس، از لباسی با رنگ آبی تیره استفاده کرد؛ لباسی که می‌توانست تا سال‌ها از آن به‌عنوان روپوش آزمایشگاه استفاده کند.<ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris"/> آنها دو زمان فراغت را با یکدیگر سپری می‌کردند: یکی سفرهای طولانی با دوچرخه و دیگری سفرهای خارج از کشور که این حتی موجب نزدیکی بیشتر این دو نیز شد. ماری در وجود پیر، عشقی تاره یافته بود، یک شریک، یک همکار علمی که می‌توانست به او تکیه کند.<ref name="gwiazdapolarna"/>
 
=== کشف عناصر شیمیایی ===
[[پرونده:Quadrant electrometer built by Pierre Curie, 1880-1890. (9660571325).jpg|بندانگشتی|upright|راست|[[الکترومتر]] طراحی شده توسط پیر کوری، دهه ۱۸۸۰.]]
 
در سال ۱۸۹۵، [[ویلهلم رونتگن]] موفق به کشف پرتو ایکس شد. با این‌حال، سازوکاری که در پس نحوه ایجاد آن بود، به‌صورت کامل شناخته نشد.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/> در سال ۱۸۹۶، هانری بکرل کشف کرد که [[اورانیوم]] از خود پرتوهایی می‌افشانند که از لحاظ قدرت نفوذ شبیه پرتو ایکس هستند.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/> او نشان داد که این تابش، برخلاف [[فسفرسانس]]، به منبع خارجی انرژی وابسته نیست و به‌نظر می‌رسد که به‌صورت خودبخود از اورانیوم منتشر می‌شود. ماری کوری که تحت تأثیر این دو کشف قرار داشت، تصمیم گرفت تا آنجا که از لحاظ تحقیقاتی میسر است، پرتو تابیده شده از اورانیوم را به‌عنوان یک رساله تحقیقاتی مورد بررسی قرار دهد.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/>
 
او از روش نوآورانه‌ای برای بررسی نمونه‌های مورد نظر استفاده کرد. ۱۵ سال پیشتر، همسر او، پیر کوری و برادرش موفق به توسعه ابزاری حساس برای سنجش میزان بار الکتریکی شدند که نوعی [[الکترومتر]] بود.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/> ماری با استفاده از این ابزار موفق شد کشف کند که پرتوهای تابیده شده از اورانیوم موجب می‌شوند که هوای اطراف نمونه رسانای جریان الکتریسته شود. با کمک این روش، اولین نتیجه‌ای که به‌دست‌آورد، این بود که متوجه شد فعالیت یک ترکیب حاوی اورانیوم، به میزان خلوص اورانیوم آن بستگی دارد.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/> او فرض کرد که تابش حاصل از برهم‌کنش برخی از مولکول‌های موجود در نمونه نیست و ناشی از خود اتم‌ها است.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/> این فرضیه قدمی مهم در ابطال این فرضیه بود که اتم‌ها نامرئی هستند.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/><ref name="robert4"/>
 
در سال ۱۸۹۷، دختر او، [[ایرن ژولیو-کوری|ایرن]] متولد شد. برای حمایت از خانواده، ماری تدریس در [[مدرسه عالی نرمال|دانشگاه مدرسه عالی نرمال]] را به‌عهده گرفت.<ref name="psb112"/> او فاقد یک آزمایشگاه اختصاصی بود و مجبور بود که اغلب تحقیقات خود را در یک انبار تغییر کاربری داده شده در نزدیکی دانشگاه انجام دهد.<ref name="psb112"/> این انبار که قبلاً از آن به‌عنوان اتاق تشریح برای دانشجویان پزشکی استفاده می‌شد، تهویه مناسب نداشت و حتی در مقابل آب نیز نفوذناپذیر نبود.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/> در آن زمان، ماری و دیگران از مضرات قرار داشتن در معرض امواج رادیواکتیو ناآگاه بودند و همین باعث می‌شد که آنها بدون پوشش مناسب با مواد رادیواکتیو در تماس باشند. دانشگاه مدرسه عالی نرمال تحقیقات ماری را از لحاظ مالی حمایت نمی‌کرد، اما ماری توانست کمک‌هزینه‌هایی از طرف شرکت‌های ریخته‌گری و استخراج معدنی و همچنین سایر سازمان‌های دولتی و غیردولتی دریافت کند.<ref name="psb112"/><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris 2"/>
 
مطالعات سیستماتیک کوری شامل دو ماده معدنی منبع اورانیوم، [[اورانینیت|پیچبلند]] و [[توربرنیت]] که همچنین به عنوان کالکولیت نیز شناخته می‌شود بود.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/> الکترومتر وی نشان داد که پیچبلند چهار برابر و کالکولیت دو برابر خود اورانیوم فعال است. او بر اساس این نتایج، نتیجه گرفت که که اگر نتایج قبلی در مورد رابطه میان مقدار اورانیوم و میزان فعالیت آن صحیح باشد، در نتیجه این کانی معدنی باید دارای مقادیر کمی از ماده دیگری باشند که در مقایسه با اورانیوم، به‌مراتب فعالیت بیشتری دارد.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/><ref name="robert5"/> ماری جستجوی هدفمند خود را برای یافتن ماده جدید دارای تابشی رادیو اکتیو آغاز کرد و سرانجام در سال ۱۸۹۸ موفق به کشف عنصری رادیواکتیو شد که امروزه آن را با نام [[توریوم]] می‌شناسیم.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity"/> پیر کوری به‌صورت عمیقی تحت تأثیر کشفیات ماری قرار گرفت و این تأثیر و شیفتگی به‌جایی رسید که در اواسط سال ۱۸۹۸، پیر تصمیم گرفت کارش در زمینه بلورها را رها کند و به ماری بپیوندد.<ref name="psb112"/><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/>
 
[[پرونده:Pierre and Marie Curie.jpg|بندانگشتی|upright|چپ|[[پیر کوری|پیر]] و ماری در آزمایشگاه، حدود ۱۹۰۴.]]
 
ماری از اهمیت فوق‌العاده زیاد این کشف و لزوم انتشار هرچه سریع‌تر آن آگاه بود و بنابراین این موضوع را در اولویت کاری خود قرار داد. اهمیت چاپ سریع این کشف از آنجا بر ماری آشکار بود که به یاد داشت اگر هانری بکرل تنها چند روز در ارائه اکتشافش در مورد پرتوزایی به [[فرهنگستان علوم فرانسه]] درنگ می‌کرد، اعتبار آن اکتشاف مهم (و حتی جایزه نوبل مربوط به آن) به [[سیلوانوس تامپسون]] تعلق می‌گرفت. با آگاهی از این، او با نوشتن مقاله‌ای به شرح مختصری از کارش پرداخت و آن را در ۱۲ آوریل سال ۱۸۹۸ با کمک استاد سابقش گابریل لیپمن، به فرهنگستان ارائه کرد.<ref name="robert7"/> با این‌حال، اگرچه هانری با چاپ سریع‌تر مقاله‌اش در مورد پرتوزایی موفق به شکست دادن تامپسون در این زمینه شد، اما ماری کوری موفق به این مهم و نشان دادن این که توریم مانند اورانیوم، دارای تابش امواج رادیواکتیو است، نشد، چرا که [[گرهارد کارل اشمیت]]، [[شیمی‌دان]] آلمانی دو ماه زودتر مقاله خود در این زمینه را در [[برلین]] منتشر کرده بود.<ref name="Robert Reid p. 65"/>
 
{{جعبه گفتاورد|تراز=راست|عرض=28%|گفتاورد= «ایده‌هایش وابسته به خودش بود، هیچ‌کسی در فرمول‌بندی کردن آن‌ها کمکش نکرد. اگرچه نظر همسرش را هم دربارهٔ آنها جویا شد، با این‌حال او به‌صورت کاملاً آشکاری مشخص کرد که ایده‌ها منحصراً متعلق به خودش بوده‌است. وی بعداً این حقیقت را دوبار در نگارش زندگی‌نامه همسرش بیان کرد تا هرگونه بدگمانی در این باره را از بین ببرد. این موضوع احتمالاً به این خاطر بوده‌است که او در مرحله‌ای از تحقیقاتش به این موضوع پی برده که سایر دانشمندان نخواهند پذیرفت یا برایشان بسیار دشوار خواهد بود که قبول کنند یک زن بتواند چنین ایده‌های بکر و دست اولی ارائه کند.<ref name="robert6"/>»|منبع=—رابرت ویلیام رید<ref group="lower-alpha">Robert William Reid</ref>}}
در آن زمان هیچ‌کسی در دنیای فیزیک متوجه نشد که ماری در مقاله‌ای که منتشر کرد به چه حقیقتی اشاره کرده‌است، حقیقتی که نشان می‌داد فعالیت اورانینیت و توربرنیت چه مقدار بیش‌تر از خود اورانیوم است. این حقیقت منجر به این باور شد که این کانی‌ها حاوی عنصری با فعالیتی بیشتر در مقایسه با خود اورانیوم هستند. او بعداً به‌یاد می‌آورد که در آن زمان چقدر شور و اشتیاق داشت که این فرضیه را در سریع‌ترین زمان ممکن به اثبات برساند.<ref name="Robert Reid p. 65"/> در ۱۴ آوریل ۱۸۹۸، کوری به‌صورت خوش‌بینانه‌ای، ۱۰۰ گرم از نمونه اورانینیت را توزین کرد و سپس با کمک هاون آن را سایید. در آن زمان آنها نمی‌دانستند، آن چیزی که به دنبال آن هستند، آنقدر میزانش اندک است که برای رسیدن به مقدار اندکی از آن به چندین تن سنگ معدن نیاز است.<ref name="Robert Reid p. 65"/>
 
در ژوئیهٔ ۱۸۹۸، کوری و همسرش مقاله‌ای مشترک به چاپ رساندند که از وجود عنصری به نام پولونیوم حکایت داشت، نامی که به افتخار زادگاه ماری انتخاب شده بود.<ref name="psb111"/> در ۲۶ دسامبر ۱۸۹۸، کوری‌ها از وجود عنصر دیگری پرده برداشتند که آن را [[رادیوم|رادیم]] نام نهاده بودند؛ این نام برگرفته از واژه‌ای لاتین برای ''پرتو''<ref group="lower-alpha">Ray</ref> بود.<ref name="psb112"/><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/><ref name="The Discovery of Radioactivity"/> علاوه‌بر این، کوری‌ها در مسیر تحقیقاتشان، واژهٔ [[رادیواکتیویته]] را برای اولین بار به‌کار بردند و آن را ترویج کردند.<ref name="psb111"/>
 
کوری‌ها برای این که دستاوردهایشان را بدون هیچ شک و شبهه‌ای به اثبات برسانند، تلاش کردند که عنصرهای پولونیوم و رادیوم را به‌صورت خالص تهیه کنند.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/> اورانینیت یک کانی پیچیده‌است که جداسازی شیمیایی اجزای آن کاری بسیار طاقت‌فرسا است. کشف پولونیوم نسبتاً راحت‌تر بود، چراکه این عنصر از لحاظ شیمیایی مشابه عنصر [[بیسموت]] بود و پولونیوم تنها عنصر بیسموت‌مانند موجود در سنگ‌های معدن مورد بررسی بود.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/> با این‌حال، رادیوم داستان متفاوتی داشت و خالص‌سازی آن دشوارتر بود. این عنصر بیشتر شبیه [[باریوم]] بود و سنگ معدن اورانینیت حاوی هر دو بود. ماری و پیر تا سال ۱۸۹۸، موفق به تهیه مقادیر بسیار ناچیزی از رادیوم شدند، با این‌حال تهیهٔ رادیوم خالص و فاقد آغشتگی به باریوم دست نیافتنی به‌نظر می‌رسید.<ref name="williams"/> کوری‌ها روشی بسیار طاقت فرسا و دشوار را برای جداسازی رادیوم با کمک روش‌های مختلف تبلور مجدد به‌کار گرفتند. سرانجام و در سال ۱۹۰۲، آنها موفق شدند که از یک تن سنگ معدن اورانینیت به حدود ۰/۱ گرم رادیوم کلرید برسند. ماری در سال ۱۹۱۰ موفق شد که رادیوم خالص فلزی را تهیه کند.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/><ref name="Williams332"/> با این‌حال، او هرگز موفق به خالص‌سازی و جداسازی عنصر پولونیوم که دارای نیمه‌عمری برابر ۱۳۸ روز بود، نشد.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/>
 
بین سال‌های ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۲، کوری‌ها بیش از ۳۲ مقالهٔ مشترک یا انفرادی منتشر کردند که در میان آنها مقاله‌ای بود که بیان می‌داشت که با قرارگیری در معرض رادیوم [[نئوپلاسم|سلول‌های سرطانی]] زودتر از سلول‌های سالم کشته می‌شوند.<ref>{{cite web | title=Marie Sklodowska Curie | author=Mary R. S. Creese | url=https://www.encyclopedia.com/people/science-and-technology/chemistry-biographies/marie-sklodowska-curie | date= | accessdate=20 August 2020 | work=Encyclopedia.com | quote= | archive-date=26 آوریل 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200426180630/https://www.encyclopedia.com/people/science-and-technology/chemistry-biographies/marie-sklodowska-curie}}</ref>
 
در سال ۱۹۰۰، ماری کوری به اولین زن عضو دانشکده در دانشگاه مدرسه عالی نرمال تبدیل شد و همسرش نیز به عضویت دانشگاه پاریس درآمد.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 3"/><ref name="Quinn1996"/> ماری در ۱۹۰۲، به‌خاطر مرگ پدرش به لهستان سفر کرد.<ref name="psb112"/>
 
در سال ۱۹۰۳، با کمک گابریل لیپمن به‌عنوان استاد راهنما، ماری کوری موفق به اخذ مدرک دکترای خود از دانشگاه پاریس شد.<ref name="psb112"/><ref name="The discovery of radium in 1898 by Maria Sklodowska-Curie (1867–1934) and Pierre Curie (1859–1906) with commentary on their life and times"/> در آن سال، ماری و همسرش برای ایراد سخنرانی در مورد رادیواکتیویته به [[مؤسسه سلطنتی]] دعوت شده بودند، اما به این خاطر که او یک زن بود، از سخنرانی او جلوگیری شد و پیر به‌تنهایی به سخنرانی در این زمینه پرداخت.<ref name="Marie Curie Rec and Dis"/> در همین زمان، صنعت جدیدی بر پایه رادیوم شروع به‌کار کرد.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 3"/> کوری‌ها کشف خود را ثبت اختراع نکردند و تنها سود اندکی از این تجارت پرسود که تازه به راه افتاده بود، کسب کردند.<ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2"/><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 3"/>
 
=== جایزه‌های نوبل ===
در دسامبر ۱۹۰۳، [[فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد]] [[جایزه نوبل فیزیک]] را « «به پاس خدمات ارزنده در تحقیقات در زمینه رادیواکتیویته که توسط پروفسور هانری بکرل کشف شد» به‌صورت مشترک به ماری کوری، پیر کوری و بکرل اعطا کرد.<ref name="psb112"/> در ابتدا، کمیته انتخاب برندگان جایزه نوبل، تصمیم گرفته بود که جایزه نوبل تنها به پیر کوری و هانری بکرل تعلق بگیرد، با این‌حال، یکی از اعضای کمیته با نام ''ماگنوس گوستا میتاگ-لفلر''<ref group="lower-alpha">Gösta Mittag-Leffler</ref> که ریاضی‌دان و مدافع [[حقوق زنان]] دانشمند بود، پیر کوری را از موضوع آگاه کرد و با شکایتی که پیر در این زمینه انجام داد نهایتاً مقرر شد که نام ماری کوری نیز در بین برندگان جایزه اضافه شود.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/> ماری کوری با دریافت این جایزه نوبل به اولین زن در تاریخ علم تبدیل شد که موفق به کسب جایزه نوبل شد.<ref name="psb112"/>
<gallery mode="packed" heights="200px">
Nobel Pierre et Marie Curie 1.jpg|دیپلم جایزه نوبل ۱۹۰۳
Marie Curie 1903.jpg|پرتره ماری کوری در زمان دریافت جایزه نوبل ۱۹۰۳
</gallery>
 
{{جعبه گفتاورد|تراز=راست|عرض=26%|گفتاورد = «مادام کوری فوق‌العاده باهوش است اما روحی مانند شاه‌ماهی دارد، به این معنی که او فاقد هرگونه احساس خوشی یا اندوه است. تقریباً تنها راهی که او احساسات خود را بیان می‌کند این است که به سمت چیزهایی بروید که او دوست ندارد. او دختری (به‌نام ایرن) دارد که حتی از او هم بدتر است، مثل یک سرباز پیاده‌نظام. البته او (ایرن) هم فوق‌العاده با استعداد است.<ref name="AlbertEinstein"/>»|منبع=—آلبرت اینشتین}}
 
ماری و همسرش برای گرفتن جایزه نوبل به استکهلم نرفتند که این موضوع چند علت داشت؛ کار زیاد آنها در انجام تحقیقات، عدم تمایل پیر به حضور در مراسم عمومی و مورد بعدی این بود که پیر احساس بیماری می‌کرد.<ref name="Marie Curie Rec and Dis"/><ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/> باتوجه به این‌که مراسم نوبل به دو سخنران نیاز داشت، ماری در نهایت پذیرفت که در سال ۱۹۰۵ به سوئد سفر کند.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/> جایزه نقدی اعطا شده موجب شد که کوری‌ها بتوانند اولین دستیار آزمایشگاه خود را استخدام کنند.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/> پس از اعطای جایزه نوبل به کوری‌ها، دانشگاه جنو به پیر کوری پیشنهاد کار داد و دانشگاه پاریس نیز او را به سمت استادی ارتقا داد و به او کرسی فیزیک اعطا کرد. با تمام این اوصاف کوری‌ها هنوز از داشتن یک آزمایشگاه مناسب بی بهره بودند.<ref name="psb112"/><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 3"/><ref name="Quinn1996"/> بعد از اعتراض پیر کوری به این وضع، دانشگاه پاریس با خواسته او موافقت کرد و برای آن‌ها آزمایشگاه جدیدی تأسیس کرد، آزمایشگاهی که کار آماده‌سازی آن تا سال ۱۹۰۶ طول کشید.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/>
 
در دسامبر ۱۹۰۴، دومین فرزند ماری کوری به‌نام [[ایو کوری]] زاده شد.<ref name="Marie Curie Rec and Dis2"/> ماری یک آموزگار خصوصی استخدام کرد تا به دخترانش زبان لهستانی را آموزش دهد.<ref name="goldsmith"/>
 
در ۱۹ آوریل ۱۹۰۶، پیر کوری بر اثر تصادف در خیابان کشته شد. او در زیر باران شدید در حال عبور از خیابان ''رو دافین''<ref group="lower-alpha">Rue Dauphine</ref> بود که با یک درشکه برخورد کرد و عبور درشکه از روی سر پیر، موجب شکسته شدن جمجمه و مرگ او شد.<ref name="psb112"/><ref name=obit/> این حادثه برای ماری بسیار سهمگین بود؛ به‌طوری که او را دچار بحران عاطفی کرد.<ref name="Marie Curie Tr and Ad"/> در ۱۳ مه ۱۹۰۶، بخش فیزیک دانشگاه پاریس تصمیم گرفت تا کرسی استادی فیزیک متعلق به پیر کوری را به ماری اعطا کند. ماری آن را پذیرفت، به این امید که با ساخت یک آزمایشگاه بسیار پیشرفته، بتواند یاد همسرش را گرامی بدارد.<ref name="Marie Curie Tr and Ad"/><ref name="Marie Curie Tr and Ad2"/> او اولین زنی بود که موفق شد در دانشگاه پاریس به سمت استادی برسد.<ref name="psb112"/>
 
اگرچه تلاش ماری کوری برای ساخت آزمایشگاهی جدید در دانشگاه پاریس به پایان نرسید، با این‌حال، چند سال بعد او به سمت ریاست ''بنیاد رادیوم''<ref group="lower-alpha">Institut du radium</ref> رسید که امروز با نام ''بنیاد کوری''<ref group="lower-alpha">Institut Curie</ref> شناخته می‌شود؛ آزمایشگاهی برای مطالعه رادیواکتیویته که توسط [[انستیتو پاستور]] و دانشگاه پاریس برای او ساخته شده بود.<ref name="Marie Curie Tr and Ad2"/> ایده ساخت چنین آزمایشگاهی به سال ۱۹۰۹ بازمی‌گردد؛ زمانی که [[پیر پاول امیل روکس]]، مدیر [[انستیتو پاستور]]، از دیدن این که دانشگاه پاریس فضای مناسبی برای ماری فراهم نمی‌کند، دلسرد شد و به ماری پیشنهاد کرد که به [[انستیتو پاستور]] بیاید.<ref name="psb112"/><ref name="psb113"/> تنها زمانی که ماری تهدید به ترک دانشگاه پاریس کرد، دانشگاه سرانجام موافقت خود را برای ساختن آزمایشگاه مشترکی با انیستیتو پاستور برای کوری اعلام کرد.<ref name="psb113"/>
 
[[پرونده:1911 Solvay conference.jpg|بندانگشتی|اولین کنفرانس سولوی (۱۹۱۱)، '''ماری کوری''' (نشسته در سمت راست) در حال مشورت با [[هنری پوانکاره]].{{سخ}}افراد ایستاده از راست:[[پل لانژون]] (نفر اول)، [[آلبرت انیشتین]] (نفر دوم)، [[ارنست رادرفورد]] (نفر چهارم)]]
در سال ۱۹۱۰، کوری موفق به خالص‌سازی رادیوم شد و افزون بر این، استانداردی بین‌المللی برای تابش رادیواکتیو تعریف کرد که سرانجام به احترام او و همسرش ''کوری'' نامیده شد.<ref name="Marie Curie Tr and Ad2"/> با این وجود، در ۱۹۱۱، [[فرهنگستان علوم فرانسه]] به‌خاطر یک<ref name="psb112"/> یا دو رای کمتر،<ref name="Marie Curie Sc and Rec"/> از انتخاب او به‌عنوان عضو فرهنگستان خودداری کرد. فردی که به‌جای ماری انتخاب شد، مخترعی به نام [[ادوار برانلی]] بود که به [[گولیلمو مارکونی]]در اختراع [[تلگراف بی‌سیم]] کمک کرده بود.<ref name="goldsmith9"/>
 
با وجود این‌که کوری‌ها دانشمندان شناخته شده‌ای در فرانسه بودند، با این‌حال نگرش عمومی نسبت به آنها حاوی نوعی [[بیگانه‌هراسی]] و مشابه آنچه بود که منجر به [[ماجرای دریفوس]] شد و در همین راستا غالباً ماری کوری را یهودی می‌پنداشتند.<ref name="psb112"/><ref name="Marie Curie Sc and Rec"/> در طول انتخابات [[فرهنگستان علوم فرانسه]] او توسط مطبوعات جناح راست به‌عنوان یک بیگانه و [[خداناباور]] معرفی شد.<ref name="Marie Curie Sc and Rec"/> دختر او بعداً به انتقاد از دو رویی مطبوعات فرانسوی در ترسیم تصویری غلط از مادرش پرداخت و بیان کرد که آنها وقتی ماری کوری به‌عنوان نامزد مدال افتخار فرانسه شد، با او مانند یک فرد خارجی بی‌ارزش برخورد کردند، اما زمانی که جوائز معتبر جهانی مانند [[جایزه نوبل]] را کسب کرد، از او به‌عنوان قهرمان ملی یاد کردند.<ref name="psb112"/>
 
[[پرونده:Marie and Irène Curie at the Institute of Radium, 1919.jpg|بندانگشتی|ماری کوری به‌همراه دخترش [[ایرن ژولیو-کوری|ایرن]] در بنیاد رادیوم، سال ۱۹۱۹]]
در سال ۱۹۱۱، مشخص شد که ماری کوری با فیزیک‌دانی به نام [[پل لانژون]] که از شاگردان پیر کوری بود، رابطه عاشقانه طولانی مدت داشته‌است.<ref name="robert10"/> لانژون مردی متأهل بود که نسبت به همسرش دچار دلسردی شده بود.<ref name="Marie Curie Sc and Rec"/> برملا شدن این موضوع موجب شد رقبای آکادمیک ماری، در مطبوعات علیه او بنویسند. ماری کوری که در میانه دهه ۴۰ سالگی خود به‌سر می‌برد، پنج سال بزرگ‌تر از لانژون بود و در روزنامه‌ها از او به‌عنوان یک ''یهودی خانه خراب کن خارجی''<ref group="lower-alpha">Foreign Jewish home-wrecker</ref> یاد می‌شد.<ref name="goldsmith11"/> موقعی که این موضوع افشا شد، او در کنفرانسی در [[بلژیک]] به‌سر می‌برد و زمانی که به فرانسه برگشت، با دسته‌ای از افراد عصبانی در جلوی خانه‌اش روبرو شد. او مجبور شد برای حفاظت از خود و خانواده‌اش، به‌همراه دخترش به خانه دوستش، ''کمیل ماربو''<ref group="lower-alpha">Camille Marbo</ref> برود.<ref name="Marie Curie Sc and Rec"/>
 
شهرت جهانی ماری کوری به‌خاطر دست‌آوردهایش روزافزون بود و این اعتبار به‌قدری افزایش یافت که فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد توانست بر مخالفان اعطای دومین جایزه نوبل به ماری کوری به‌خاطر ماجرای لانژون، غلبه کند و در سال ۱۹۱۱، دومین جایزه نوبل را این‌بار در زمینه [[شیمی]] به او اعطا کند.<ref name="gwiazdapolarna"/> این جایزه «به پاس خدمات او در زمینه گسترش شیمی از راه کشف عناصر رادیوم و پولونیوم با خالص‌سازی رادیوم و مطالعه ماهیت و ترکیبات این عنصر فوق‌العاده» به او تعلق گرفت.<ref name="Marie Curie Sc and Rec2"/> او اولین فرد در تاریخ علم است که موفق به کسب دو جایزه نوبل شده‌است و در کنار [[لینوس پاولینگ]] (برنده جایزه نوبل شیمی و صلح) تنها کسانی هستند که در دو زمینه مختلف موفق به کسب این جایزه شدند. جایزه نوبل دوم، موجب شد که ماری کوری بتواند دولت فرانسه را متقاعد کند که به بنیاد رادیوم کمک کند؛ سازمانی که در سال ۱۹۱۴ ساخته شد و به تحقیقات در زمینه شیمی، فیزیک و پزشکی مربوط بود.<ref name="psb113"/> یک ماه پس از کسب جایزه نوبل شیمی در سال ۱۹۱۱، ماری دچار افسردگی و بیماری کلیه شد و به‌ همین خاطر در بیمارستان بستری شد. تقریباً در تمام سال ۱۹۱۲، او از حضور در اجتماع خودداری کرد. با این‌حال کمی از اوقاتش را در انگلستان و در کنار دوست فیزیک‌دانش [[هرتا مارکس آیرتون]] گذارند. او در ماه دسامبر و بعد از یک درنگ ۱۴ ماهه، به آزمایشگاه خود بازگشت.<ref name="Marie Curie Sc and Rec2"/>
<gallery mode="packed" heights="200px">
Marie Skłodowska-Curie's Nobel Prize in Chemistry 1911.jpg|دیپلم جایزه نوبل ۱۹۱۱
Marie Curie (Nobel-Chem).jpg|Nobel Prize in Chemistry photo (1911)|پرتره ماری کوری در زمان دریافت جایزه نوبل ۱۹۱۱
</gallery>
در سال ۱۹۱۲، ''جامعه علمی ورشو''<ref group="lower-alpha">Warsaw Scientific Society</ref> به او پیشنهاد ریاست یک آزمایشگاه جدید در ورشو را داد اما او نپذیرفت و به‌جای آن روی گسترش بنیاد رادیوم تمرکز کرد تا این‌که در سال ۱۹۱۴ گسترش آن به پایان رسید.<ref name="psb113"/><ref name="Marie Curie Sc and Rec2"/> او در سال ۱۹۱۴ به‌عنوان رئیس آزمایشگاه کوری بنیاد رادیوم در دانشگاه پاریس انتخاب شد.<ref>{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1903/marie-curie/biographical/|title=Marie Curie-biographical|last=|first=|date=2014|website=Nobel Prize.org|access-date=16 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180317165237/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1903/marie-curie-bio.html|archive-date=17 March 2018|url-status=live}}</ref> گسترش فعالیت‌های بنیاد با شروع جنگ جهانی اول با وقفه روبرو شد و شرایط به‌صورتی پیش رفت که بیشتر پژوهشگران به [[نیروهای مسلح فرانسه|ارتش فرانسه]] فراخوانده شدند. شروع مجدد کامل فعالیت‌های بنیاد از ۱۹۱۹ از سرگرفته شد.<ref name="psb113"/><ref name="Marie Curie Sc and Rec2"/><ref name="Marie Curie War"/>
 
=== جنگ جهانی اول ===
{{جعبه گفتاورد|تراز=راست|عرض=25%|گفتاورد = «قصد دارم یک مقدار طلایی که دارم را اعطا کنم. علاوه برآن میل دارم مدالهای علمی خودم را هم که برایم کاملاً بی‌استفاده هستند، واگذار کنم. علاوه‌بر این، به‌خاطر تنبلی مفرط اجازه دادم که پول جایزه نوبل دوم من نزد پادشاهی سوئد باقی بماند. این تمام چیزی است که ما داریم. من میل دارم که این پول را به اینجا بیاورم و با خرید اوراق قرضه به هزینه‌های جنگی کمک کنم. دولت به پول نیاز دارد. من هم نیاز خاصی به این پول ندارم و اگر از آن استفاده نکنم احتمالاً گم خواهد شد.<ref name="Coppes-Zantinga, A. R 1998"/>»|منبع=—ماری کوری}}
[[پرونده:Marie Curie - Mobile X-Ray-Unit.jpg|بندانگشتی|upright|چپ|ماری کوری سوار بر یک خودروی حامل دستگاه پرتو ایکس سیار، حدود ۱۹۱۵.]]
[[پرونده:Marie Curie w I wojnie światowej.png|بندانگشتی|upright|چپ|ماری کوری در جنگ جهانی اول.]]
 
در طول جنگ جهانی اول، ماری کوری متوجه شد که بهتر است عمل جراحی بر روی سربازان زخمی هرچه زودتر انجام شود.<ref name="Coppes-Zantinga, A. R 1998">Coppes-Zantinga, A. R. and Coppes, M. J. (1998), Marie Curie's contributions to radiology during World War I. Med. Pediatr. Oncol. , 31: 541–543. {{doi|10.1002/(SICI)1096-911X(199812)31:6<541::AID-MPO19>3.0.CO;2-0}}</ref> او متوجه شد که وجود یک مرکز تصویربرداری [[پرتو ایکس]] در خط مقدم جبهه جنگ برای جراحان ضروری است.<ref name="Marie Curie War"/> بعد از انجام بررسی و انجام مطالعات مختصر در مورد [[رادیولوژی]]، آناتومی بدن و مکانیک خودرو، او شروع به خرید وسایل و تجهیزات مربوط به پرتو ایکس و ژنراتورهای کمکی کرد و در ادامه واحدهایی برای تصویربرداری پرتو ایکس سیار را توسعه داد که نزد بقیه با عنوان ''کوری‌های کوچک''<ref group="lower-alpha">Petites Curies</ref> شناخته می‌شدند.<ref name="Marie Curie War"/>
 
او به ریاست سرویس رادیولوژی در [[کمیته بین‌المللی صلیب سرخ|صلیب سرخ]] برگزیده شد و پس از آن اولین مرکز رادیولوژی نظامی را در فرانسه بنا نهاد که فعالیت این مرکز از اواخر سال ۱۹۱۴ آغاز شد.<ref name="Marie Curie War"/> ماری با کمک یک پزشک نظامی و ایرن، دختر ۱۷ ساله خود، مدیریت نصب ۲۰ دستگاه رادیولوژی سیار و ۲۰ واحد رادیولوژی در بیمارستان‌های صحرایی را در سال اول به‌عهده داشت. سپس او مسئولیت آموزش زنان به‌عنوان کمک‌رسان را به‌عهده گرفت.<ref name="Marie Curie War2"/>
 
در سال ۱۹۱۵، کوری سوزنی توخالی حاوی تابش رادیوم تهیه کرد که گازی بی‌رنگ و رادیواکتیو توسط رادیوم منتشر می‌کرد که بعداً [[رادون]] نام گرفت و برای ضدعفونی کردن بافت‌های عفونی مورد استفاده قرار می‌گرفت. او رادیوم مورد نیاز برای این کار را از یک گرم ذخیره رادیوم که خودش تهیه کرده بود، تأمین می‌کرد.<ref name="Marie Curie War2"/> برآورد زده می‌شود که بیش از یک میلیون سرباز زخمی در واحدهای پرتو ایکس، مداوا شده‌اند.<ref name="Marie Curie"/><ref name="psb113"/> در حالی که ماری مشغول رسیدگی به سربازان زخمی در واحدهای پرتو ایکس بود، همچنان دست از پژوهش‌های علمی خود برنداشت و در همین حین تحقیقات خود را هرچند به آهستگی ادامه داد. با وجود زحمات و خدمات فراوان ماری کوری به فرانسه در طول جنگ جهانی اول، او هیچ‌گاه به‌صورت رسمی از جانب دولت فرانسه مورد تقدیر قرار نگرفت.<ref name="Marie Curie War"/>
 
همچنین، بی درنگ پس از شروع جنگ جهانی اول، او تلاش کرد تا مدال طلای نوبل خود را برای کمک به دولت اعطا کند که [[بانک فرانسه|بانک مرکزی فرانسه]] از پذیرش آن خودداری کرد. با این‌حال او سعی کرد با خرید [[اوراق قرضه جنگی]] با پولی که از جایزه نوبل کسب کرده بود، از راه دیگری به دولت کمک کند.<ref name="Marie Curie War2"/>
 
=== سال‌های پس از جنگ ===
[[پرونده:Annual report of the trustees of the American Museum of Natural History for the year (1921) (19341550566).jpg|بندانگشتی|180px|upright|راست| ماری کوری در آزمایشگاه، سال ۱۹۲۱]]
در سال ۱۹۲۰ و در ۲۵امین سالگرد کشف رادیوم، دولت فرانسه یک دستمزد برای او تعیین کرد. [[لویی پاستور]] واپسین فردی بود که موفق به دریافت این پاداش شده بود.<ref name="psb113"/> در ۱۹۲۱ و زمانی که تور آمریکا برای جمع‌آوری کمک مالی برای انجام تحقیقات در زمینه رادیوم به‌سر می‌برد، با استقبال بسیار گرمی روبرو شد.<ref name="psb113"/><ref name="Marie Sklodowska Curie in America, 1921"/>
 
در ۱۹۲۱، [[وارن جی. هاردینگ|وارن هاردینگ]]، [[فهرست رئیس‌جمهورهای ایالات متحده آمریکا|بیست‌ونهمین رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا]]، او را در [[کاخ سفید]] پذیرفت و به او یک گرم از رادیوم جمع‌آوری شده در ایالات متحده را تقدیم کرد و بانوی اول، [[فلورنس هاردینگ]] نیز او را ستود و از او به‌عنوان انسانی کوشا و پاسدار حقوق زنان یاد کرد.<ref name="Madame Curie's Passion"/><ref name="The Radium Institute"/> پیش از این دیدار، این موضوع که ماری کوری با این میزان اعتبار جهانی هنوز هیچ نشان یا مدال افتخاری از فرانسه ندارد، موجب شرمساری مقامات فرانسه شد و همین موجب شد که دولت فرانسه به او پیشنهاد [[لژیون دونور|نشان لژیون دونور]] را بدهد که این موضوع با مخالفت کوری روبرو شد.<ref name="The Radium Institute"/><ref name="Pasachoff1996"/> در سال ۱۹۲۲، او به‌عنوان همکار ''فرهنگستان پزشکی فرانسه''<ref group="lower-alpha">Académie Nationale de Médecine</ref> گماشته شد.<ref name="psb113"/> افزون بر آمریکا، او همچنین به کشورهای دیگری مانند [[بلژیک]]، [[برزیل]]، [[اسپانیا]] و [[چکسلواکی]] سفر کرد و در آنجا به ایراد سخنرانی پرداخت.<ref name=amudeu/>
 
بنیاد رادیوم به ریاست ماری کوری موفق به کسب چهار مدال نوبل دیگر شد که [[ایرن ژولیو-کوری]] دختر ماری کوری و همسرش [[فردریک ژولیو کوری]] از جمله آنها بودند.<ref name="The Radium Institute 2"/> سرانجام، این بنیاد به یکی از چهار آزمایشگاه‌های کلیدی سراسر دنیا در زمینه تحقیقات در زمینه رادیوم تبدیل شد، سه آزمایشگاه دیگر، [[آزمایشگاه کاوندیش]]، آزمایشگاه رادرفورد؛ بنیاد تحقیقات رادیوم در [[وین]] با مدیریت [[استفان مایر (فیزیک‌دان)|استفن مایر]] و بنیاد شیمی کایزر ویلهلم که امروزه با نام بنیاد شیمی مکس پلانک شناخته می‌شود با مسئولیت [[اتو هان]] و [[لیزه مایتنر]] بودند.<ref name="The Radium Institute 2"/><ref name="Chemistry International&nbsp;– Newsmagazine for IUPAC"/>
 
در اوت ۱۹۲۲، ماری کوری به عضویت [[جامعه ملل]] درآمد که به‌تازگی [[کمیته بین‌المللی همکاری اندیشمندانه]] را بنا نهاده بودند.<ref>{{Cite journal| volume = | issue = 2| last = Grandjean| first = Martin| title = Analisi e visualizzazioni delle reti in storia. L'esempio della cooperazione intellettuale della Società delle Nazioni| journal = Memoria e Ricerca| date = 2017| pages = 371–393| url = https://www.rivisteweb.it/doi/10.14647/87204| doi = 10.14647/87204| access-date = 2 January 2018| archive-url = https://web.archive.org/web/20171107020256/https://www.rivisteweb.it/doi/10.14647/87204| archive-date = 7 November 2017| url-status = live}}</ref><ref name="nytimes"/> او تا سال ۱۹۳۴ در عضویت کمیته ماند و در این گروه با پژوهشگران برجسته‌ای مانند [[آلبرت اینشتین]]، [[هندریک لورنتز]] و [[آنری برگسون]] همکاری کرد.<ref>{{cite book |last=Grandjean |first=Martin |date=2018 |title=Les réseaux de la coopération intellectuelle. La Société des Nations comme actrice des échanges scientifiques et culturels dans l'entre-deux-guerres |trans-title=The Networks of Intellectual Cooperation. The League of Nations as an Actor of the Scientific and Cultural Exchanges in the Inter-War Period |url=https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-01853903/document |language=fr |location=Lausanne |publisher=Université de Lausanne |access-date=27 October 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180912022034/https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-01853903/document |archive-date=12 September 2018 |url-status=live}} (i.e. pp. 303-305)</ref> در ۱۹۲۳، او اقدام به نوشتن زندگی‌نامه همسرش، پیر کوری با عنوان «''پیر کوری''»<ref group="lower-alpha">Pierre Curie</ref> کرد.<ref name="leg"/> در ۱۹۲۵، او به لهستان رفت و در آنجا در مراسمی که برای تأسیس بنیاد رادیوم ورشو برگزار شده بود، شرکت کرد.<ref name="psb113"/> در ۱۹۲۹، او در دومین سفر خود به آمریکا موفق شد که رادیوم لازم برای بنیاد رادیوم ورشو را تأمین کند و این بنیاد سرانجام با مدیریت برونیسواوا، خواهر ماری کوری، در ۱۹۳۲ شروع به کار کرد. این موارد فرعی که عملاً نوعی حواس‌پرتی برای تحقیقات او محسوب می‌شد و حضور زیاد در اجتماع در مجموع اگرچه موجبات ناخرسندی را فراهم آورده بود، اما از طرفی منابع لازم برای تحقیقاتش را مهیا کرد.<ref name="The Radium Institute"/> در ۱۹۳۰، او به‌عنوان عضوی از [[کمیسیون فراوانی‌های ایزوتوپی و وزن‌های اتمی]] انتخاب شد و تا پایان عمرش در این جایگاه باقی ماند.<ref>{{Cite journal|url=http://www.iupac.org/publications/ci/2004/2601/1_holden.html|title=Atomic Weights and the International Committee: A Historical Review|author=Norman E. Holden|journal=Chemistry International|year=2004|access-date=11 May 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20181219161333/http://www.iupac.org/publications/ci/2004/2601/1_holden.html|archive-date=19 December 2018|url-status=live}}</ref> در سال ۱۹۳۱، کوری موفق به کسب ''جایزه کامرون'' برای فعالیت در زمینه درمان از [[دانشگاه ادینبرو]]<ref group="lower-alpha">Cameron Prize for Therapeutics of the University of Edinburgh</ref> شد.<ref>{{Cite web|url=http://www.europeana.eu/portal/en/exhibitions/pioneers/maria-sklodowska-curie|title=Maria Skłodowska-Curie|website=Europeana Exhibitions|access-date=2020-03-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190607004649/https://www.europeana.eu/portal/en/exhibitions/pioneers/maria-sklodowska-curie|archivedate=7 ژوئن 2019|dead-url=no}}</ref>
 
=== مرگ ===
[[پرونده:Marie Curie; Holograph Notebook. Wellcome L0021265.jpg|بندانگشتی|نمایی از دفتر یادداشت ماری کوری که هنوز در محفظه‌ای سربی نگه داشته می‌شود.]]
[[پرونده:Panthéon Pierre et Marie Curie.JPG|بندانگشتی|upright|180px|راست|آرامگاه [[پیر کوری|پیر]] و ماری کوری، پانتئون، ۲۰۱۱.]]
ماری برای آخرین بار در سال ۱۹۳۴ از لهستان بازدید کرد.<ref name="gwiazdapolarna"/><ref name="The Radium Institute 3"/> چند ماه بعد، در چهارم ژوئیه ۱۹۳۴، او بر اثر [[کم‌خونی آپلاستیک]]، که تصور می‌شود ناشی از کار مداوم او با پرتوهای خطرناک رادیواکتیو بود، در بیمارستانی در فرانسه درگذشت.<ref name="psb113"/><ref>{{YouTube|Zz7Q-zZ4onc|"The Genius of Marie Curie: The Woman Who Lit Up the World"}} (a 2013 [[BBC]] documentary).</ref><ref name="iuniverse"/>
 
زمانی که او در این زمینه مشغول فعالیت بود، آثار ویرانگر پرتوهای یونیزه‌کننده هنوز به‌خوبی آشکار نشده بود و او در زمان کار با مواد پرتوزا ملاحظات لازم در مورد عدم تماس مستقیم با این مواد را انجام نمی‌داد؛<ref name="The Radium Institute 3"/> به‌طوری که برای مثال او لوله‌های حاوی نمونه‌های رادیواکتیو را در جیب روپوش آزمایشگاهی خود حمل می‌کرد<ref name="ShipmanWilson2012"/> و آنها را در کشوی میز کارش نگهداری می‌کرد.<ref name="The Vertigo Years: Europe, 1900–1914"/> کوری همچنین در زمانی که در بیمارستان‌های صحرایی خط مقدم جبهه در [[جنگ جهانی اول]] به‌عنوان رادیولوژیست مشغول به کار بود، در معرض تابش پرتوی ایکس قرار داشت.<ref name="Marie Curie War2"/> اگرچه چندین دهه کار با مواد پرتوزا منجر به بیماری وخیم او، شرایطی مثل از دست رفتن تقریباً کامل بینایی به‌علت [[آب‌مروارید]] و حتی در نهایت مرگ او شد، اما او هیچگاه متوجه خطرات سلامتی ناشی از تماس با مواد رادیواکتیو نشد.<ref>{{cite web| title=A Glow in the Dark, and a Lesson in Scientific Peril |author=Denise Grady | url=https://www.nytimes.com/1998/10/06/science/a-glow-in-the-dark-and-a-lesson-in-scientific-peril.html | date=6 October 1998 | accessdate= 20 August 2020 | work=The New York Times | quote=|archive-url= https://web.archive.org/web/20170310011442/http://www.nytimes.com/1998/10/06/science/a-glow-in-the-dark-and-a-lesson-in-scientific-peril.html |archive-date=10 March 2017}}</ref>
او در قبرستانی در شهر [[سو (او-دو-سن)|سو]] در کنار همسرش پیر کوری به خاک سپرده شد.<ref name="psb113"/> ۶۰ سال بعد و در سال ۱۹۹۵، به افتخار دستاوردهایش، بقایای جسد او به پانتئون در پاریس منتقل شد. به‌خاطر آلودگی بدن ماری به مواد رادیواکتیو، بقایای او در محفظه‌ای سربی قرار داده شد.<ref>{{cite web|url=https://www.sciencealert.com/these-personal-effects-of-marie-curie-will-be-radioactive-for-another-1-500-years|title=Marie Curie's Belongings Will Be Radioactive For Another 1,500 Years|first=Barbara|last=Tasch|publisher=|access-date=2 July 2020|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200703020932/https://www.sciencealert.com/these-personal-effects-of-marie-curie-will-be-radioactive-for-another-1-500-years|archivedate=3 ژوئیه 2020|dead-url=no}}</ref> او اولین زنی است که به‌خاطر دستاوردها و افتخاراتش در پانتئون دفن شده‌است.<ref name="nytimes"/>
 
به‌علت سطح بالای آلودگی رادیواکتیو، برگه‌های مقالاتی که او در دهه ۱۸۹۰ میلادی نوشته بود، به‌عنوان مواردی خطرناک جهت لمس در نظر گرفته شده‌اند.<ref>{{cite web|url=https://gizmodo.com/marie-curies-100-year-old-notebook-is-still-too-radioac-1615847891|title=Marie Curie's century-old radioactive notebook still requires lead box|first=Adam Clark|last=Estes|publisher=|access-date=9 September 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170913230200/http://gizmodo.com/marie-curies-100-year-old-notebook-is-still-too-radioac-1615847891|archive-date=13 September 2017|url-status=live}}</ref><ref name="everything"/> حتی دفترچه یادداشت او نیز فوق‌العاده رادیواکتیو محسوب می‌شود.<ref name="everything"/> مقالات او در محفظه‌ای سربی نگهداری می‌شوند و علاقه‌مندانی که مایل به مطالعه آنها هستند، باید از لباس و پوشش ویژه استفاده کنند.<ref name="everything"/> در آخرین سال زندگیش، ماری کوری مشغول کار روی کتابی با عنوان ''رادیواکتیویته'' بود که سرانجام پس از مرگش و در سال ۱۹۳۵ منتشر شد.<ref name="The Radium Institute 3"/>
 
== میراث ==
[[پرونده:Lublin UMCS Pomnik Marii Curie-Skłodowskiej.jpg|بندانگشتی|upright|راست|بنای یادبود ماری کوری در [[لوبلین]]، لهستان.]]
فعالیت‌های اجتماعی و علمی ماری کوری سهم به‌سزایی در شکل‌گیری دنیای سده‌های بیست و بیست و یکم داشت.<ref name="psb114"/> استاد دانشگاه کرنل، ''لزلی ویلیامز''<ref group="lower-alpha">L. Pearce Williams</ref> در این باره می‌گوید:
[[پرونده:Warschau Marie Curie Denkmal.JPG|بندانگشتی|190px|upright|چپ|مجسمه ماری کوری در [[ورشو]].]]
{{گفتاورد تزیینی|کارها و فعالیت‌ها کوری‌ها، دوران‌ساز بود. کشف ویژگی پرتوزایی رادیوم، آنقدر مهم بود که نمی‌توان از آن چشم پوشید. به‌نظر می‌آمد که این کشف با اصول فیزیک که در آن دوران شناخته می‌شد مغایرت دارد و همین موجب شد تا در آن اصول تجدید نظر شود. از نظر آزمایش‌های تجربی نیز رادیوم عملاً به مردانی مانند ارنست رادرفورد، منبعی از رادیواکتیویته اعطا کرد که با کمک آن توانست مدل اتمی خود را اثبات کند. در نتیجه آزمایش‌های رادرفورد با تابش [[ذرات آلفا]]، برای اولین بار وجود هسته برای اتم در نظر گرفته شد. در پزشکی نیز از این ویژگی رادیوم می‌توان به‌عنوان روشی موفقیت‌آمیز برای مبارزه با سرطان یاد کرد.<ref name="Williams332"/>}}
اگر کوری‌ها در تغییر چشم‌انداز رایج در شیمی و فیزیک نقش داشتند، این تأثیر به همان اندازه در حوزه امور اجتماعی نیز وجود داشت. ماری کوری برای این‌که بتواند به چنین دستاوردهایی دست یابد، مجبور بود که موانع بزرگی که تنها به‌خاطر جنسیت او در مقابلش قرار داشت را هم در لهستان و هم در فرانسه از پیش روی خود بردارد. به این جنبه از زندگی و حرفه او و همچنین نقش او به‌عنوان یکی از پیشگامان [[فمینیسم]]، در اثری به‌نام ''ماری کوری: یک زندگی''<ref group="lower-alpha">Marie Curie: A Life</ref> از [[فرانسوا ژیرو]] پرداخته شده‌است.<ref name="gwiazdapolarna"/>
 
ماری کوری به صداقت و حفظ اعتدال در سبک زندگی شناخته شده‌است.<ref name="psb112"/><ref name="psb114"/> او زمانی در ۱۸۹۳ بورسیه تحصیلی کوچکی دریافت کرد. اما در سال ۱۸۹۷ و به‌محض آن که توانست از پس هزینه‌های خود بربیاید، مبلغ آن بورسیه را به واگذارکننده آن برگرداند.<ref name="psb111"/><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris 2"/> او بخش زیادی از پول ناشی از جایزه نوبل اول خود را به دوستان، خانواده و همکارانش واگذار کرد.<ref name="gwiazdapolarna"/> او در یک تصمیم غیرمعمول، از ثبت فرایند جداسازی رادیوم به‌عنوان اختراع خودداری کرد تا جامعه علمی بتواند بدون مانع در این زمینه تحقیق کند.<ref name="robert8"/> او همواره اصرار داشت که جوایز مالی و هدایای نقدی که از طرف مراکز مختلف به او اعطا می‌شد، به مرکزی داده شود که او برای آن کار می‌کرد.<ref name="psb114"/> او و همسرش پیر معمولاً از دریافت جایزه و مدال خودداری می‌کردند.<ref name="psb112"/> گفته می‌شود که [[آلبرت اینشتین]] در مورد او بیان کرده‌است که او احتمالاً تنها فردی است که به‌خاطر شهرت، دچار فساد نمی‌شد.<ref name="gwiazdapolarna"/>
 
== افتخارات و ستایش‌ها ==
[[پرونده:FRA-500f-anv.jpg|بندانگشتی|upright|راست|200px|تصویر ماری و [[پیر کوری]] بر روی اسکناس سابق ۵۰۰ فرانکی فرانسه]]
[[پرونده:Rosa 'Marie Curie' Meilland 1997.jpg|بندانگشتی|upright|چپ|گونه‌ای از [[رز]] به نام ماری کوری]]
توسعه [[واپاشی هسته‌ای|نظریه رادیواکتیویته]] و ترویج اصطلاح ''رادیواکتیویته''،<ref>{{cite web|url = http://www2.lbl.gov/abc/wallchart/chapters/03/4.html|title = The Discovery of Radioactivity|date = |accessdate = |website = [[آزمایشگاه ملی لارنس برکلی|Berkeley Lab]]|publisher = |last = |first = |quote = The term radioactivity was actually coined by Marie Curie […].|archive-url = https://web.archive.org/web/20151101075508/http://www2.lbl.gov/abc/wallchart/chapters/03/4.html|archive-date = 1 November 2015|url-status = live}}</ref><ref>{{cite web|url = https://www.nobelprize.org/educational/nobelprize_info/curie-edu.html|title = Marie Curie and the radioactivity, The 1903 Nobel Prize in Physics|date = |accessdate = |website = nobelprize.org|publisher = |last = |first = |quote = Marie called this radiation radioactivity—"radio" means radiation.|archive-url = https://web.archive.org/web/20180730115737/https://www.nobelprize.org/educational/nobelprize_info/curie-edu.html|archive-date = 30 July 2018|url-status = live}}</ref> توسعه تکنیک‌های خالص‌سازی ایزوتوپ‌های رادیواکتیو و کشف دو عنصر به‌نام‌های [[پولونیوم]] و [[رادیوم]] از جمله دستاوردهای اصلی او به‌شمار می‌روند.
به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین دانشمندان، ماری کوری به نمادی برای جامعه علمی تبدیل شده‌است که ستایش‌های فراوانی از سراسر جهان، حتی در دنیای پاپ دریافت کرده‌است.<ref name="Borzendowski2009-36"/> در سال ۲۰۰۹، طبق یک نظرسنجی که توسط [[نیو ساینتیست|نیوساینتیست]] به انجام رسید، او به‌عنوان الهام‌بخش‌ترین زن تاریخ علم انتخاب شد. کوری با دریافت ۲۵٫۱ درصد آرا، موفق به کسب سهمی در حدود دوبرابر نفر دوم، یعنی [[روزالیند فرانکلین]] (۱۴٫۲) شد.<ref name="Most inspirational woman scientist revealed"/><ref name="Marie Curie voted greatest female scientist"/>
[[لهستان]] و [[فرانسه]] سال ۲۰۱۱ را سال ماری کوری اعلام کردند و [[سازمان ملل متحد]] نیز این سال را به‌عنوان سال جهانی شیمی نام‌گذاری کرد.<ref name=cosm/> تصویری هنری از کوری در موزه جیکوبز در موزه هنرهای معاصر [[سن دیگو]] در [[کالیفرنیا]] قرار داده شد.<ref name="Madame Curie art"/> در ۷ نوامبر این سال، گوگل سالگرد تولد ماری را کوری را با انتخاب یک لوگوی اختصاصی [[گوگل دودل]] تبریک گفت.<ref name="Marie Curie’s 144th Birthday Google Doodle"/> در دسامبر، [[آکادمی علوم نیویورک]] صد سالگی دومین جایزه نوبل ماری کوری را در حضور [[شاهدخت مادلین، دوشس هلسینگلاند و یستریکلاند|شاهدخت مادلین]] جشن گرفت.<ref name="Princess Madeleine attends celebrations to mark anniversary of Marie Curie's second Nobel Prize"/>
[[پرونده:Stamp of Moldova 223.gif|بندانگشتی|upright|چپ|تمبری از ماری کوری در کشور [[مولداوی]]، ۱۹۹۸]]
 
کوری (با نماد Ci)، واحدی در رادیواکتیویته است که به افتخار ماری و پیر کوری انتخاب شده‌است با این‌حال، کمیته‌ای که وظیفه انتخاب این نام را برعهده داشت، هیچگاه اعلام نکرد که این نام‌گذاری بر اساس نام ماری کوری، پیر کوری یا هردوی آنها بوده‌است<ref name="How the Curie Came to Be"/>. یکی از عناصر جدول تناوبی با عدد اتمی ۹۶، [[کوریوم]] نامیده شده‌است.<ref name="Curium"/> همچنین، نام سه کانی رادیواکتیو نیز برگرفته از نام خانوادگی اوست: [[کوریت]]، ''اسکودوسکیت''<ref group="lower-alpha">Sklodowskite</ref> و [[کوپروسکلودوفسکیت|کوپروسکودوفسکیت]].<ref name="Borzendowski2009-37"/> ماری به‌خاطر دستاوردهایش، [[مدرک افتخاری|مدارک افتخاری]] بسیاری از دانشگاه‌های مختلف دریافت کرد.<ref name="The Radium Institute"/> [[جنبش ماری اسکودوسکا کوری]] برنامه‌ای وابسته به [[اتحادیه اروپا]] است که هدف آن تأمین کمک هزینه و فلوشیپ‌های تحقیقاتی برای پژوهشگران جوانی است که تمایل به انجام تحقیقات خود در خارج از کشور را دارند.<ref>{{cite web|title=Marie Curie Actions |url=http://ec.europa.eu/research/mariecurieactions/documents/documentation/publications/eu-marie-curie-actions-fellowships-innovative-science-becomes-success-publication_en.pdf |publisher=European Commission |accessdate=10 September 2012 |page=5 |year=2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130604030857/http://ec.europa.eu/research/mariecurieactions/documents/documentation/publications/eu-marie-curie-actions-fellowships-innovative-science-becomes-success-publication_en.pdf |archivedate=4 June 2013 |df= }}</ref> در کشور لهستان، ماری کوری مدارک دکتری افتخاری زیادی از دانشگاه‌هایی مانند [[لووف پلی‌تکنیک|دانشگاه لووف پلی‌تکنیک]]،<ref>{{cite web |url=http://thebirminghampress.com/2012/07/coventry-professors-honorary-degree-takes-him-in-footsteps-of-marie-curie/ |title=Coventry professor's honorary degree takes him in footsteps of Marie Curie |website=Birmingham Press |date=31 July 2012 |accessdate=6 May 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180402035343/http://thebirminghampress.com/2012/07/coventry-professors-honorary-degree-takes-him-in-footsteps-of-marie-curie/ |archive-date=2 April 2018 |url-status=dead }}</ref> [[دانشگاه پوزنان]]، دانشگاه یاگیلونیا و [[دانشگاه پلی‌تکنیک ورشو]] دریافت کرد.<ref name="cosm"/>
 
ماری کوری اولین زنی بود که موفق به کسب جایزه نوبل شد و اولین کسی بود که دو جایزه نوبل گرفت. او تنها زنی بود که دو بار این جایزه را کسب کرد و تنها فردی بود که در دو رشته مختلف علمی موفق به دریافت این جایزه شد.<ref name="Nobel Prize Facts" /> علاوه‌بر جایزه نوبل شیمی، او جوائز دیگری نیز کسب کرد:
* [[جایزه نوبل]] در فیزیک (۱۹۰۳، به‌صورت مشترک با پیر کوری و هانری بکرل)
* [[مدال دیوی]] (۱۹۰۳، به‌صورت مشترک با پیر کوری)<ref name="CurieSheean1999"/>
* [[مدال ماتئوچی]] (۱۹۰۴، به‌صورت مشترک با پیر کوری)<ref name="CurieSheean1999"/>
* [[جایزه آکتونیان]] (۱۹۰۷)<ref>{{cite journal|title=Scientific Notes and News|journal=Science|volume=25|issue=647|year=1907|pages=839–840|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.25.647.839|bibcode=1907Sci....25..839.|url=https://zenodo.org/record/1974994|access-date=24 August 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190426190212/https://zenodo.org/record/1974994/files/article.pdf|archive-date=26 April 2019|url-status=live}}</ref>
* [[مدال الیوت کرسون]] (۱۹۰۹)<ref name="winners"/>
* [[مدال فرانکلین]] از جامعه فلسفه آمریکا (۱۹۲۱)<ref name="Minutes"/>
 
مقاله مشترک ماری کوری با همسرش پیر کوری و همکاری ''گوستاو بمونت''<ref group="lower-alpha">Gustave Bémont</ref> در سال ۱۸۹۸ در مورد کشف عنصر [[رادیوم]] و [[پولونیوم]] توسط بخش تاریخ [[انجمن شیمی آمریکا]] موفق به دریافت ''جایزه دستاورد شیمیایی''<ref group="lower-alpha">Chemical Breakthrough Award</ref> در سال ۲۰۱۵ شد.<ref name="Award">{{cite web|title=2015 Awardees|url=http://www.scs.illinois.edu/~mainzv/HIST/awards/CCB-2015_Awardees.php|website=American Chemical Society, Division of the History of Chemistry|publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign School of Chemical Sciences|date=2015|accessdate=1 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160621153928/http://www.scs.illinois.edu/~mainzv/HIST/awards/CCB-2015_Awardees.php|archive-date=21 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="Breakthrough">{{cite web|title=Citation for Chemical Breakthrough Award|url=http://www.scs.illinois.edu/~mainzv/HIST/awards/Citations/2015-Curie%20&%20Curie%20plaque.pdf|website=American Chemical Society, Division of the History of Chemistry|publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign School of Chemical Sciences|date=2015|accessdate=1 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160919184204/http://www.scs.illinois.edu/~mainzv/HIST/awards/Citations/2015-Curie%20%26%20Curie%20plaque.pdf|archive-date=19 September 2016|url-status=dead}}</ref>
در سال ۱۹۲۰، او اولین زنی شد که به عضویت ''آکادمی علوم و نامه‌های سلطنتی دانمارک''<ref group="lower-alpha">Royal Danish Academy of Sciences and Letters</ref> درآمد.<ref>{{Cite web|url=http://www.royalacademy.dk/da/Aktuelt/Marie-Curie|title=MarieCurie {{!}} Royal Academy|website=www.royalacademy.dk|access-date=2020-04-23|archive-date=2 اوت 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200802153251/http://www.royalacademy.dk/da/Aktuelt/Marie-Curie}}</ref> در ۱۹۲۱ و زمانی که در آمریکا بود، او جایزه عضویت در [[جامعه علمی]] زنان، ''لوتا سیگما''<ref group="lower-alpha">Iota Sigma Pi</ref> را دریافت کرد.<ref name="Awards">{{cite web|url=http://www.iotasigmapi.info/awards/professionalawards.html|title=Professional Awards|publisher=Iota Stigma Pi: National Honor Society for Women in Chemistry|accessdate=16 December 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20190323234904/http://www.iotasigmapi.info/awards/professionalawards.html|archive-date=23 March 2019|url-status=live}}</ref> در سال ۱۹۲۴، او به‌عضویت افتخاری انجمن شیمی لهستان درآمد.<ref>{{cite news |url=https://ptchem.pl/pl/honors/president-of-honor-and-honorary-members-of-ptchem |title=President of honour and honorary members of PTChem |access-date=23 February 2020 |archive-date=20 آوریل 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200420043641/https://ptchem.pl/pl/honors/president-of-honor-and-honorary-members-of-ptchem }}</ref>
نام ماری کوری بر روی ''بنای یادبود کشته شدگان در راه تحقیقات در زمینه اشعه ایکس و رادیوم''<ref group="lower-alpha">Monument to the X-ray and Radium Martyrs of All Nations</ref> که در [[هامبورگ]] آلمان بنا شده‌است، حک شده‌است.<ref name="MMI">{{cite web|url=http://learningradiology.com/museum/humilityhome.html|title=Museum of Modern Imaging|accessdate=27 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20190221234651/http://learningradiology.com/museum/humilityhome.html|archive-date=21 February 2019|url-status=live}}</ref>
[[پرونده:Reaktor Maria z lotu ptaka .jpg|بندانگشتی|upright|چپ|رآکتور تحقیقاتی ماریا در لهستان که به نام او نام‌گذاری شده‌است.]]
 
مکان‌های بسیاری در سرتاسر دنیا به افتخار او نام‌گذاری شده‌اند. در سال ۲۰۰۷، ایستگاه مترو در پاریس به افتخار او نام‌گذاری مجدد شد.<ref name="Borzendowski2009-37"/> رآکتور تحقیقاتی ماریا که در لهستان قرار دارد، به افتخار او نام‌گذاری شده‌است.<ref name="IEA – reaktor Maria"/> نام سیارک ۷۰۰۰ کوری نیز برگرفته از نام او است.<ref name="Borzendowski2009-37"/> یک هواپیمای [[مک‌دانل داگلاس ام‌دی-۱۱]] از شرکت هواپیمایی [[کاال‌ام]] نیز به یاد او نام‌گذاری شده‌است.<ref name="Picture of the McDonnell Douglas MD-11 aircraft"/>
چندین مؤسسه و دانشگاه نام او را بر خود گذاشته‌اند که ''مؤسسه تحقیقات تومورشناسی ماریا اسکودوسکا-کوری''<ref group="lower-alpha">Maria Sklodowska-Curie National Research Institute of Oncology</ref> در ورشو و مؤسسه کوری در پاریس، دانشگاه ماری اسکودوسکا-کوری واقع در لوبلین، [[دانشگاه پیر و ماری کوری]] (پاریس ۶) و مرکز درمان سرطان ماری کوری در بریتانیا نیز از جمله این مؤسسه‌ها و مراکز علمی هستند.<ref>{{cite web | title=Marie Curie | author= | url=https://apps.charitycommission.gov.uk/Showcharity/RegisterOfCharities/SearchResultHandler.aspx?RegisteredCharityNumber=207994 | date=8 November 2019 | accessdate=20 August 2020 | work=Charity Commission for England and Wales | quote= | archive-date=8 October 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20201008102922/https://register-of-charities.charitycommission.gov.uk/ }}</ref>
دو موزه به ماری کوری اختصاص داده شده‌اند. درسال ۱۹۶۷، موزه ماریا اسکودوسکا-کوری در شهر جدید ورشو و در خیابان محل تولد ماری کوری تأسیس شد. آزمایشگاه تحقیقاتی او در پاریس نیز از سال ۱۹۹۲، به‌صورت موزه کوری حفظ شده‌است.<ref name="curie"/>
 
===در آثار هنری===
[[پرونده:Madame-curie-1943.jpg|بندانگشتی|upright|170px|چپ|پوستر فیلم [[مادام کوری (فیلم)|مادام کوری]]، سال ۱۹۴۳]]
آثار هنری بسیاری نیز به او پرداخته‌اند. در سال ۱۹۳۵، ''میچالینا موچیتسکی''<ref group="lower-alpha">Michalina Mościcka</ref> همسر [[ایگناتسی موچیتسکی]] [[رئیس‌جمهور]] لهستان، مجسمه‌ای از ماری کوری را در جلوی مؤسسه رادیوم در ورشو افتتاح کرد. در سال ۱۹۵۵، ''جوزف مازور''<ref group="lower-alpha">Jozef Mazur</ref> پنلی شیشه‌ای برای ماری کوری با نام ''مدالیون ماری اسکودوسکا-کوری''<ref group="lower-alpha">Maria Skłodowska-Curie Medallion</ref> ساخت که در اتاق لهستان در دانشگاه بوفالو قرار داده شد.<ref name="buffalo" />
 
زندگی‌نامه‌های بسیاری درباره او نوشته شده‌است. در سال ۱۹۳۸، دختر او، ایو کوری، اثری با عنوان ''مادام کوری'' منتشر کرد. در سال ۱۹۸۷، [[فرانسیس ژیرو]] دست به انتشار اثری با عنوان ''رادیواکتیویته: ماری و پیر کوری، داستانی از عشق و سقوط''<ref group="lower-alpha">Radioactive: Marie and Pierre Curie, a Tale of Love and Fallout</ref> زد.<ref name="Radioactive: Marie and Pierre Curie, a Tale of Love and Fallout"/>
 
ماری کوری همچنین دست‌مایه چندین فیلم، در قالب فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای نیز شده‌است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
* ''[[مادام کوری (فیلم)|مادام کوری]]'' (۱۹۴۳)<ref name="leg" />
* ''نخل‌های آقای شوتز''<ref group="lower-alpha">Les Palmes de M. Schutz</ref> (۱۹۹۷)<ref name="Les-Palmes-de-M-Schutz – Trailer – Cast – Showtimes – NYTimes.com"/>
* ''ماری کوری: شجاعت دانش''<ref group="lower-alpha">Marie Curie: The Courage of Knowledge</ref> (۲۰۱۶)
* ''[[رادیو اکتیو (فیلم)|رادیواکتیو]]'' (۲۰۱۹)
ماری کوری موضوع نمایشنامه ''گمان اشتباه''<ref group="lower-alpha">False Assumptions</ref> از ''لاورنس آرنوویچ''<ref group="lower-alpha">Lawrence Aronovitch</ref> در سال ۲۰۱۳ بوده‌است. همچنین، کوری در نمایش‌نامه ''مانیا: تاریخ زنده ماری کوری''<ref group="lower-alpha">Manya: The Living History of Marie Curie</ref> از ''سوزان ماری فرونتزاک''<ref group="lower-alpha">Susan Marie Frontczak</ref> در سال ۲۰۱۴ به نمایش درآمده است.<ref name="Main, Douglas">{{cite web|url=http://www.popsci.com/article/science/famous-image-marie-curie-isnt-marie-curie|title=This Famous Image Of Marie Curie Isn't Marie Curie|publisher=Popular Science www.popsci.com|date=7 March 2014|accessdate=15 November 2014|author=Main, Douglas|archive-url=https://web.archive.org/web/20141110231415/http://www.popsci.com/article/science/famous-image-marie-curie-isnt-marie-curie|archive-date=10 November 2014|url-status=live}}</ref>
شمایل ماری کوری همچنین بر روی برخی از اسکناس‌ها و سکه‌ها در سرتاسر دنیا نیز نقش بسته‌است.<ref name="Borzendowski2009-37"/> تصویر او بر روی اسکناس‌های ۲۰۰۰۰ زلوتی لهستان در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی<ref name="Council1997"/> و همچنین بر روی اسکناس ۵۰۰ فرانکی فرانسه، قبل از پیدایش واحد پولی یورو، قرار داشت.<ref name="Letcher2003"/> طرح‌های با مضمون ماری کوری در [[تمبر|تمبرهای پستی]] [[توگو]]، [[زامبیا]] و [[جمهوری گینه|گینه]] وجود دارند که در واقع به‌جای نمایش چهره ماری کوری، از تصویر سوزان ماری فرونتزاک بازیگر نقش ماری کوری در نمایش‌نامه ''مانیا: تاریخ زنده ماری کوری'' استفاده شده‌است.<ref name="Main, Douglas"/>
 
در سال ۲۰۱۱ و صدسالگی دومین جایزه نوبل ماری کوری، یک نقاشی دیواری [[تمثیل (ادبیات)|تمثیلی]] از او بر روی ساختمان محل تولدش ورشو کشیده شد. تصویری که در آن ماریا اسکودوسکا لوله‌ای آزمایشگاهی را در دستانش نگه داشته که حاوی عناصر درخشان و در حال تابش است.<ref name="f1pc6">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی=contributors | نام=W. | عنوان=Focus On: 100 Most Popular Former Roman Catholics | پیوند=https://books.google.com/books?id=TM5CDwAAQBAJ&pg=PA2046 | زبان=en | تاریخ بازبینی=2020-10-08 | صفحه=2046}}‏</ref> همچنین در همین سال، پل جدیدی در ورشو و بر روی رودخانه [[ویستولا]] ساخته شد که به افتخار او ''پل ماریا اسکودوسکا-کوری'' نامیده شد.<ref>{{Cite web|url=http://www.vistal.pl/realizacje/mosty-realizacje/most-marii-curie-sklodowskiej-polska-realizacja/ |title=Most Marii Skłodowskiej-Curie, Polska » Vistal Gdynia |website=www.vistal.pl |access-date=2017-01-26 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160329160957/http://www.vistal.pl/realizacje/mosty-realizacje/most-marii-curie-sklodowskiej-polska-realizacja/ |archivedate=29 March 2016 |df= }}</ref> در ژانویه ۲۰۲۰، شرکت آرژانتینی استالوجیک<ref group="lower-alpha">Satellogic</ref> که در زمینه تصویربرداری با کیفیت بالا از زمین فعالیت می‌کند، [[ماهواره کوچک|ماهواره کوچکی]] را با نام ماری کوری به فضا پرتاب کرد.<ref>{{Cite web|url=https://www.space.com/china-long-march-2d-satellites-january-2020-launch-success.html/|title=China lofts 4 satellites into orbit with its second launch of 2020|website=space.com|language=en-US|access-date=30 January 2020|archive-date=30 ژانویه 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200130123814/https://www.space.com/china-long-march-2d-satellites-january-2020-launch-success.html}}</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
{{Div col|colwidth=20em}}
* [[توریوم]]
* [[رادیوم]]
* [[پولونیوم]]
* [[الن گلدیش]]
* [[فیزیک هسته‌ای]]
* [[واپاشی هسته‌ای]]
* [[مدال ماری کوری]]
* [[رادیواکتیویته مصنوعی]]
* [[فهرست زنان برنده جایزه نوبل]]
{{Div col end}}
 
== توضیحات ==
{{notelist}}
 
== واژه‌نامه ==
{{پانویس|group=lower-alpha|چپ‌چین=بله|۲}}
 
== منابع ==
{{پانویس|۲|چپ‌چین=بله|30em|refs=<ref name="gwiazdapolarna">{{cite web|title=Mazowieckie korzenie Marii |journal=Gwiazda Polarna |date=21 June 2008 |volume=100 |issue=13 |pages=16–17 |url=http://www.gwiazdapolarna.com/czytaj.php?nr=813&cat=4&art=04-01.txt |accessdate=10 September 2012 |author=Wojciech A. Wierzewski |trans-title=Maria's Mazowsze Roots |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090321193811/http://www.gwiazdapolarna.com/czytaj.php?nr=813&cat=4&art=04-01.txt |archivedate=21 March 2009}}</ref><ref name="Marie Curie">{{Cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|page=6|isbn=978-0-00-211539-1|quote=Unusually at such an early age, she became what T.H. Huxley had just invented a word for: agnostic.|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="Williams331">{{cite book|title=Encyclopedia Americana, ''vol. 8''|year=1986|publisher=Grolier, Inc.|location=Danbury, Connecticut|page=331|author=L. Pearce Williams|chapter=Curie, Pierre and Marie}}</ref><ref name="robert2">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|page=24|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="williams">{{cite book|title=Encyclopedia Americana, ''vol. 8''|year=1986|publisher=Grolier, Inc.|location=Danbury, Connecticut|pages=331–332|author=L. Pearce Williams|chapter=Curie, Pierre and Marie}}</ref><ref name="robert3">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|page=32|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="Williams332">{{cite book|title=Encyclopedia Americana, ''vol. 8''|year=1986|publisher=Grolier, Inc.|location=Danbury, Connecticut|page=332|author=L. Pearce Williams|chapter=Curie, Pierre and Marie}}</ref><ref name="robert4">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|pages=61–63|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="The discovery of radium in 1898 by Maria Sklodowska-Curie (1867–1934) and Pierre Curie (1859–1906) with commentary on their life and times">{{cite web| title = The discovery of radium in 1898 by Maria Sklodowska-Curie (1867–1934) and Pierre Curie (1859–1906) with commentary on their life and times | last = Mould | first = R. F. | journal=The British Journal of Radiology | volume = 71 | year = 1998 | pages = 1229–54 | pmid = 10318996 | issue = 852 | doi=10.1259/bjr.71.852.10318996}}</ref><ref name="robert5">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|pages=63–64|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="goldsmith">{{cite web|first=Barbara|last=Goldsmith|title=Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=xuYSLk_tHfgC|year=2005|publisher=W. W. Norton & Company|isbn=978-0-393-05137-7|page=149|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160505041336/https://books.google.com/books?id=xuYSLk_tHfgC|archive-date=5 May 2016|url-status=live}}</ref><ref name="teachers">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|pages=23|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="obit">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1906/04/20/archives/prof-curie-killed-in-a-paris-street-the-discoverer-of-radium-run.html |title=Prof. Curie killed in a Paris street |format=PDF |date=20 April 1906 |accessdate=8 February 2011 |work=The New York Times |archive-url=https://web.archive.org/web/20180725215446/https://www.nytimes.com/1906/04/20/archives/prof-curie-killed-in-a-paris-street-the-discoverer-of-radium-run.html |archive-date=25 July 2018 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/polgirl1.htm |title=Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891) Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111102131239/http://www.aip.org/history/curie/polgirl1.htm |archive-date=2 November 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="goldsmith9">{{cite book|first=Barbara|last=Goldsmith|title=Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=xuYSLk_tHfgC|year=2005|publisher=W. W. Norton & Company|isbn=978-0-393-05137-7|pages=170–71|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160505041336/https://books.google.com/books?id=xuYSLk_tHfgC|archive-date=5 May 2016|url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891)1">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/polgirl2.htm |title=Marie Curie&nbsp;– Polish Girlhood (1867–1891) Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111102134102/http://www.aip.org/history/curie/polgirl2.htm |archive-date=2 November 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Most inspirational woman scientist revealed">{{cite web |url=https://www.newscientist.com/article/mg20327156.600-most-inspirational-woman-scientist-revealed.html |title=Most inspirational woman scientist revealed |work=Newscientist.com |date=2 July 2009 |accessdate=27 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111206232845/http://www.newscientist.com/article/mg20327156.600-most-inspirational-woman-scientist-revealed.html |archive-date=6 December 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/stud1.htm |title=Marie Curie&nbsp;– Student in Paris (1891–1897) Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111028155638/http://www.aip.org/history/curie/stud1.htm |archive-date=28 October 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="How the Curie Came to Be">{{cite web|author=Paul W. Frame|title=How the Curie Came to Be|url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|publisher=Oak Ridge Associated Universities|date=October–November 1996|accessdate=30 April 2008|archive-url=https://www.webcitation.org/682OAGTzM?url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|archive-date=30 May 2012|url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/resbr1.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Research Breakthroughs (1807–1904)Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111028083750/http://www.aip.org/history/curie/resbr1.htm |archive-date=28 October 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie voted greatest female scientist">{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/scienceandtechnology/science/sciencenews/5715220/Marie-Curie-voted-greatest-female-scientist.html|work=The Daily Telegraph|title=Marie Curie voted greatest female scientist|quote=Marie Curie, the Nobel Prize-winning nuclear physicist has been voted the greatest woman scientist of all time.|location=London|date=2 July 2009|accessdate=10 April 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20090705102302/http://www.telegraph.co.uk/scienceandtechnology/science/sciencenews/5715220/Marie-Curie-voted-greatest-female-scientist.html|archive-date=5 July 2009|url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 2">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/resbr2.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Research Breakthroughs (1807–1904)Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111118025917/http://www.aip.org/history/curie/resbr2.htm |archive-date=18 November 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Madame Curie art">{{cite web|first=James|last=Chute|title=Video artist Steinkamp's flowery 'Madame Curie' is challenging, and stunning|work=signonsandiego.com|date=5 March 2011|accessdate=14 April 2011|url=http://www.signonsandiego.com/news/2011/mar/05/video-artist-steinkamp-madame-curie/|archive-url=https://web.archive.org/web/20110507153347/http://www.signonsandiego.com/news/2011/mar/05/video-artist-steinkamp-madame-curie/|archive-date=7 May 2011|url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie&nbsp;– Student in Paris 2">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/stud2.htm |title=Marie Curie&nbsp;– Student in Paris (1891–1897) Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110912012411/http://www.aip.org/history/curie/stud2.htm |archive-date=12 September 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Picture of the McDonnell Douglas MD-11 aircraft">{{cite web |url=http://www.airliners.net/open.file/1207719/L/ |title=Picture of the McDonnell Douglas MD-11 aircraft |work=Airliners.net |accessdate=27 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090318081130/http://www.airliners.net/open.file/1207719/L/ |archive-date=18 March 2009 |url-status=live}}</ref><ref name="robert7">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|pages=64–65|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="The Vertigo Years: Europe, 1900–1914">{{cite book | chapter-url=https://books.google.com/?id=-3G9gMNCpowC&pg=PA76 | first=Philipp | last=Blom | title=The Vertigo Years: Europe, 1900–1914 | chapter=1903: A Strange Luminescence | page=[https://archive.org/details/vertigoyearseuro00blom/page/76 76] | quote=The glowing tubes looked like faint, fairy lights. | year=2008 | publisher=Basic Books | isbn=978-0-465-01116-2 | url=https://archive.org/details/vertigoyearseuro00blom/page/76 | accessdate=18 ژوئیه 2020 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20200605231236/https://archive.org/details/vertigoyearseuro00blom/page/76 | archivedate=5 ژوئن 2020 | dead-url=no}}</ref><ref name="Robert Reid p. 65">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|page=65|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="everything">{{cite book|first=Bill|last=Bryson|title=A Short History of Nearly Everything|url=https://books.google.com/books?id=_CWlKRYLbIwC|date=2012|publisher=Random House Digital, Inc.|isbn=978-0-385-67450-8|page=74|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151126212137/https://books.google.com/books?id=_CWlKRYLbIwC|archive-date=26 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="robert6">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|page=64|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="goldsmith11">{{cite book|first=Barbara|last=Goldsmith|title=Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=xuYSLk_tHfgC|year=2005|publisher=W. W. Norton & Company|isbn=978-0-393-05137-7|pages=165–76|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160505041336/https://books.google.com/books?id=xuYSLk_tHfgC|archive-date=5 May 2016|url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie and the Science of Radioactivity 3">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/resbr3.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Research Breakthroughs (1807–1904) Part 3 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111118025922/http://www.aip.org/history/curie/resbr3.htm |archive-date=18 November 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="iuniverse">{{cite book|first=Carl|last=Rollyson|title=Marie Curie: Honesty In Science|url=https://books.google.com/books?id=PinksBysPJwC|date=2004|publisher=iUniverse|page=x|isbn=978-0-595-34059-0|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151124162132/https://books.google.com/books?id=PinksBysPJwC|archive-date=24 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie Rec and Dis">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/recdis1.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Recognition and Disappointment (1903–1905) Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111028155633/http://www.aip.org/history/curie/recdis1.htm |archive-date=28 October 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie’s 144th Birthday Google Doodle">{{cite web |url=http://www.doodletoday.com/marie-curies-144th-birthday/ |title=Marie Curie's 144th Birthday Anniversary |date=7 November 2011 |accessdate=9 November 2011 |work=DoodleToday.com |archive-url=https://web.archive.org/web/20111109171459/http://www.doodletoday.com/marie-curies-144th-birthday/ |archive-date=9 November 2011 |url-status=dead}}</ref><ref name="nobelprize">{{cite web |url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1903/marie-curie/facts/ |title=Marie Curie Facts |publisher=Nobelprize.org |accessdate=2 March 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190306042916/https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1903/marie-curie/facts/ |archive-date=6 March 2019 |url-status=live}}</ref><ref name="robert10">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|pages=44, 90|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="The Discovery of Radioactivity">{{cite web |url=http://www.lbl.gov/abc/wallchart/chapters/03/4.html |title=The Discovery of Radioactivity |publisher=Lawrence Berkeley National Laboratory |date=9 August 2000 |accessdate=2 August 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120814105054/http://www.lbl.gov/abc/wallchart/chapters/03/4.html |archive-date=14 August 2012 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie Rec and Dis2">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/trag2.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Recognition and Disappointment (1903–1905) Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110912055708/http://www.aip.org/history/curie/trag2.htm |archive-date=12 September 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Barker2011">{{cite book|first=Dan|last=Barker|title=The Good Atheist: Living a Purpose-Filled Life Without God|url=https://books.google.com/books?id=ruzL8ogol2sC&pg=PA171|date=2011|publisher=Ulysses Press|isbn=978-1-56975-846-5|page=171|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151102033101/https://books.google.com/books?id=ruzL8ogol2sC&pg=PA171|archive-date=2 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="AlbertEinstein">{{cite web|url=https://archive.org/details/whoswhoinhellhan00smit|url-access=registration|title=Who's who in hell: a handbook and international directory for humanists, freethinkers, naturalists, rationalists, and non-theists|year=2000|publisher=Barricade Books|isbn=978-1-56980-158-1|author=Warren Allen Smith|accessdate=4 February 2017 |page= 258 [https://archive.org/details/whoswhoinhellhan00smit/page/258]|quote=}}</ref><ref name="Marie Curie Tr and Ad">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/recdis2.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Tragedy and Adjustment (1906–1910) Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111026022331/http://www.aip.org/history/curie/recdis2.htm |archive-date=26 October 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie Tr and Ad2">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/trag1.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Tragedy and Adjustment (1906–1910) Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111102133949/http://www.aip.org/history/curie/trag1.htm |archive-date=2 November 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie Sc and Rec">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/scandal1.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Scandal and Recovery (1910–1913) Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111218035026/http://www.aip.org/history/curie/scandal1.htm |archive-date=18 December 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="robert8">{{cite book|author=Robert William Reid|title=Marie Curie|url=https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|year=1974|publisher=New American Library|page=265|isbn=978-0-00-211539-1|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611033456/https://books.google.com/books?id=p81XAAAAYAAJ|archive-date=11 June 2016|url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie Sc and Rec2">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/trag2.htm |title=Marie Curie &nbsp;– Scandal and Recovery (1910–1913) Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110912055708/http://www.aip.org/history/curie/trag2.htm |archive-date=12 September 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Madame Curie's Passion">{{cite web| url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/Madame-Curies-Passion.html| title=Madame Curie's Passion| work=Smithsonian Magazine| author=Julie Des Jardins| date=October 2011| accessdate=11 September 2012| archive-url=https://web.archive.org/web/20121127184144/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/Madame-Curies-Passion.html| archive-date=27 November 2012| url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie War">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/war1.htm |title=Marie Curie &nbsp;– War Duty (1914–1919) Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111102230854/http://www.aip.org/history/curie/war1.htm |archive-date=2 November 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Curie War2">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/war2.htm |title=Marie Curie &nbsp;– War Duty (1914–1919) Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110912173614/http://www.aip.org/history/curie/war2.htm |archive-date=12 September 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="Marie Sklodowska Curie in America, 1921">{{cite web|author=Ann M. Lewicki |title=Marie Sklodowska Curie in America, 1921 |volume= 223 | issue =2 |year=2002 |pages=299–303 |journal=Radiology |doi=10.1148/radiol.2232011319|pmid=11997527}}</ref><ref name="The Radium Institute">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/radinst1.htm |title=Marie Curie&nbsp;– The Radium Institute (1919–1934) Part 1 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111028083629/http://www.aip.org/history/curie/radinst1.htm |archive-date=28 October 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="amudeu">{{cite web|url=http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/sci/msc.htm|first=Zbigniew|last=Zwoliński|title=Science in Poland – Maria Sklodowska-Curie|publisher=Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|date=|accessdate=27 August 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120911201944/http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/sci/msc.htm|archive-date=11 September 2012|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref><ref name="The Radium Institute 2">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/radinst2.htm |title=Marie Curie&nbsp;– The Radium Institute (1919–1934) Part 2 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111028083745/http://www.aip.org/history/curie/radinst2.htm |archive-date=28 October 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="psb111">{{cite book|title=Polski słownik biograficzny, vol. 4|page=111|author=Tadeusz Estreicher|language=Polish|chapter=Curie, Maria ze Skłodowskich|year=1938}}</ref><ref name="Chemistry International&nbsp;– Newsmagazine for IUPAC">{{cite web |url=http://www.iupac.org/publications/ci/2011/3301/3_boudia.html |title=Chemistry International&nbsp;– Newsmagazine for IUPAC |publisher=International Union of Pure and Applied Chemistry |date=5 January 2011 |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111107222809/http://www.iupac.org/publications/ci/2011/3301/3_boudia.html |archive-date=7 November 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="psb112">{{cite book|title=Polski słownik biograficzny, vol. 4|page=112||author=Tadeusz Estreicher|language=Polish|chapter=Curie, Maria ze Skłodowskich|year=1938}}</ref><ref name="nytimes">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1995/04/21/world/marie-curie-enshrined-in-pantheon.html |title=Marie Curie Enshrined in Pantheon |work=New York Times |date=21 April 1995 |accessdate=2 August 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120122093842/http://www.nytimes.com/1995/04/21/world/marie-curie-enshrined-in-pantheon.html |archive-date=22 January 2012 |url-status=live}}</ref><ref name="Quinn1996">{{cite book|first=Susan|last=Quinn|title=Marie Curie: A Life|url=https://books.google.com/books?id=bteAVVwkeUIC&pg=PA176|date=1996|publisher=Da Capo Press|isbn=978-0-201-88794-5|pages=176, 203|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151031071144/https://books.google.com/books?id=bteAVVwkeUIC&pg=PA176|archive-date=31 October 2015|url-status=live}}</ref><ref name="leg">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/romleg.htm |title=Marie Curie and Her Legend |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120101142723/http://www.aip.org/history/curie/romleg.htm |archive-date=1 January 2012 |url-status=live}}</ref><ref name="psb113">{{cite book|title=Polski słownik biograficzny, vol. 4|page=113|author=Tadeusz Estreicher|language=Polish|chapter=Curie, Maria ze Skłodowskich|year=1938}}</ref><ref name="The Radium Institute 3">{{cite web |url=http://www.aip.org/history/curie/radinst3.htm |title=Marie Curie&nbsp;– The Radium Institute (1919–1934) Part 3 |publisher=American Institute of Physics |accessdate=7 November 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110928120440/http://www.aip.org/history/curie/radinst3.htm |archive-date=28 September 2011 |url-status=live}}</ref><ref name="undoubtedly">{{cite book |title=The History of Polish Literature |author=Czesław Miłosz |year=1983 |publisher= University of California Press |location= |page=291 |isbn=978-0-520-04477-7|quote=Undoubtedly the most important novelist of Positivism in Poland}}</ref><ref name="Borzendowski2009-36">{{cite book|first=Janice|last=Borzendowski|title=Sterling Biographies: Marie Curie: Mother of Modern Physics|url=https://books.google.com/books?id=wmOaiSNrs0IC&pg=PT37|date=2009|publisher=Sterling Publishing Company, Inc.|isbn=978-1-4027-5318-3|page=36|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151130091338/https://books.google.com/books?id=wmOaiSNrs0IC&pg=PT37|archive-date=30 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="Pasachoff1996">{{cite book|first=Naomi|last=Pasachoff|title=Marie Curie:And the Science of Radioactivity: And the Science of Radioactivity|url=https://books.google.com/books?id=mVCTHbdstdQC&pg=PA93|date=1996|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-509214-1|page=93|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151128164641/https://books.google.com/books?id=mVCTHbdstdQC&pg=PA93|archive-date=28 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="cosm">{{cite web|url=http://www.cosmopolitanreview.com/articles/40-musings/342-2011-the-year-of-marie-sklodowska-curie |title=2011 – The Year of Marie Skłodowska-Curie |work=Cosmopolitanreview.com |date=3 July 2011 |accessdate=27 August 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110814005026/http://cosmopolitanreview.com/articles/40-musings/342-2011-the-year-of-marie-sklodowska-curie |archivedate=14 August 2011}}</ref><ref name="ShipmanWilson2012">{{cite book|author1=James Shipman|author2=Jerry D. Wilson|author3=Aaron Todd|title=An Introduction to Physical Science|url=https://books.google.com/books?id=dxoM93eNPVEC&pg=PA263|date=2012|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-133-10409-4|page=263|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151127120120/https://books.google.com/books?id=dxoM93eNPVEC&pg=PA263|archive-date=27 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="Princess Madeleine attends celebrations to mark anniversary of Marie Curie's second Nobel Prize">{{cite web|url=http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/news/princessmadeleineattendscelebrationstomarkanniversaryofmariecuriessecondnobelprize.5.70e7de59130bc8da54e800013910.html|title=Princess Madeleine attends celebrations to mark anniversary of Marie Curie's second Nobel Prize|publisher=Sveriges Kungahus|accessdate=23 February 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120105130841/http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily/latestnews/news/princessmadeleineattendscelebrationstomarkanniversaryofmariecuriessecondnobelprize.5.70e7de59130bc8da54e800013910.html|archive-date=5 January 2012|url-status=live}}</ref><ref name="psb114">{{cite book|title=Polski słownik biograficzny, vol. 4|page=114|author=Tadeusz Estreicher|language=Polish|chapter=Curie, Maria ze Skłodowskich|year=1938}}</ref><ref name="Minutes">{{cite web|title=Minutes |journal=Proc. Am. Philos. Soc. |volume=60 |issue=4 |pages=iii–xxiv |year=1921 |jstor=984523}}</ref><ref name="Nobel Prize Facts">{{cite web|url=https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/nobelprize_facts.html |title=Nobel Prize Facts |publisher=Nobelprize.org |date=22 April 2011 |accessdate=7 September 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120901134144/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/nobelprize_facts.html |archivedate=1 September 2012}}</ref><ref name="CurieSheean1999">{{cite book|author1=Eve Curie|author2=Vincent Sheean|title=Madame Curie: A Biography|url=https://books.google.com/books?id=YOUMbHWaPr8C|date=1999|publisher=Turtleback Books|isbn=978-0-613-18127-3|page=389|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151126114144/https://books.google.com/books?id=YOUMbHWaPr8C|archive-date=26 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="winners">{{cite web|url=http://www.fi.edu/winners/show_results.faw?award=CRESS|title=Franklin Laureate Database|work=The Franklin Institute Awards|publisher=The Franklin Institute|accessdate=11 September 2012|url-status=dead|archiveurl=https://archive.is/20121212165125/http://www.fi.edu/winners/show_results.faw?award=CRESS|archivedate=12 December 2012|df=dmy-all}}</ref><ref name="Curium">{{cite web |url=http://www.rsc.org/chemistryworld/podcast/interactive_periodic_table_transcripts/curium.asp |title=Curium |work=Chemistry in its element |publisher=Royal Society of Chemistry |accessdate=27 August 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160809004547/http://www.rsc.org/chemistryworld/podcast/Interactive_Periodic_Table_Transcripts/Curium.asp |archive-date=9 August 2016 |url-status=dead}}</ref><ref name="Borzendowski2009-37">{{cite book|first=Janice|last=Borzendowski|title=Sterling Biographies: Marie Curie: Mother of Modern Physics|url=https://books.google.com/books?id=wmOaiSNrs0IC&pg=PT37|date=2009|publisher=Sterling Publishing Company, Inc.|isbn=978-1-4027-5318-3|page=37|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151130091338/https://books.google.com/books?id=wmOaiSNrs0IC&pg=PT37|archive-date=30 November 2015|url-status=live}}</ref><ref name="IEA – reaktor Maria">{{cite web|url=http://www.cyf.gov.pl/historia_ang.html |title=IEA – reaktor Maria |publisher=Institute of Atomic Energy, Poland |date= |accessdate=27 August 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120319074606/http://www.cyf.gov.pl/historia_ang.html |archivedate=19 March 2012}}</ref><ref name="curie">{{cite web|first=Institut |last=Curie |url=http://curie.fr/en/fondation/curie-museum |title=Curie museum &#124; Institut Curie |publisher=Curie.fr |date=17 December 2010 |accessdate=27 August 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120906061910/http://curie.fr/en/fondation/curie-museum |archivedate=6 September 2012 |df=}}</ref><ref name="buffalo">{{cite web |url=http://www.buffalo.edu/news/8829 |title=Marie Curie Medallion Returns to UB Polish Collection By Way of eBay |publisher=News Center, University of Buffalo |date=11 September 2007 |accessdate=27 August 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121018100135/http://www.buffalo.edu/news/8829 |archive-date=18 October 2012 |url-status=live}}</ref><ref name="Radioactive: Marie and Pierre Curie, a Tale of Love and Fallout">{{cite web|url=http://www.cosmopolitanreview.com/articles/41-reviews/341-radioactive-a-review |title=Radioactive: Marie and Pierre Curie, a Tale of Love and Fallout |work=Cosmopolitanreview.com |date=3 July 2011 |accessdate=27 August 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110814005116/http://cosmopolitanreview.com/articles/41-reviews/341-radioactive-a-review |archivedate=14 August 2011}}</ref><ref name="Les-Palmes-de-M-Schutz – Trailer – Cast – Showtimes – NYTimes.com">{{cite web |url=https://movies.nytimes.com/movie/154828/Les-Palmes-de-M-Schutz/overview |title=Les-Palmes-de-M-Schutz (1997) |work=Movies |publisher=New York Times |date=5 June 2012 |accessdate=27 August 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102151603/http://movies.nytimes.com/movie/154828/Les-Palmes-de-M-Schutz/overview |archive-date=2 November 2012 |url-status=live}}</ref><ref name="Council1997">{{cite book|author=Council of Scientific & Industrial Research (India)|title=Science reporter|url=https://books.google.com/books?id=GQDxAAAAMAAJ|year=1997|publisher=Council of Scientific & Industrial Research|page=117|accessdate=15 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160504115005/https://books.google.com/books?id=GQDxAAAAMAAJ|archive-date=4 May 2016|url-status=live}}</ref><ref name="Letcher2003">{{cite book|first=Piers|last=Letcher|title=Eccentric France|url=https://books.google.com/books?id=5_7IRHZGyzMC&pg=PA59|date=2003|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-068-8|page=59|access-date=7 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151120193332/https://books.google.com/books?id=5_7IRHZGyzMC&pg=PA59|archive-date=20 November 2015|url-status=live}}</ref>
 
}}
 
== منابع بیشتر ==
{{آغاز پانویس|30em}}
{{چپ‌چین}}
* {{cite book|author=Marie Curie|title=The Discovery of Radium|year=1921|publisher=Vassar College|location=Poughkeepsie}}
* {{cite book|first=Eve|last=Curie|title=Madame Curie: A Biography|url=https://books.google.com/books?id=abHJGxj8ZRwC|date=2001|publisher=Da Capo Press|isbn=978-0-306-81038-1}}
* {{Cite book|title=Polish Pioneers: Book of Prominent Poles|last=Dzienkiewicz, Marta|others=Rzezak, Joanna; Karski, Piotr; Monod-Gayraud, Agnes|isbn=9788365341686|location=Warsaw|oclc=1060750234}}
* {{cite book|first=Françoise|last=Giroud|title=Marie Curie: A life|url=https://books.google.com/books?id=UqPuAAAAMAAJ|date=1986|publisher=Holmes & Meier|isbn=978-0-8419-0977-9}} translated by [[Lydia Davis]].
* {{cite book|first=Teresa|last=Kaczorowska|title=Córka mazowieckich równin, czyli, Maria Skłodowska-Curie z Mazowsza|trans-title=Daughter of the Mazovian Plains: Maria Skłodowska–Curie of Mazowsze|language=Polish|url=https://books.google.com/books?id=yTCkXwAACAAJ|year=2011|publisher=Związek Literatów Polskich, Oddział w Ciechanowie|accessdate=15 March 2016|isbn=978-83-89408-36-5}}
* {{cite book|last=Opfell|first=Olga S.|title=The Lady Laureates: Women Who Have Won the Nobel Prize|url=https://archive.org/details/ladylaureateswom0000opfe|url-access=registration|year=1978|publisher=Scarecrow Press|location=Metuchen, N.J. & London|isbn=978-0-8108-1161-4|pages=[https://archive.org/details/ladylaureateswom0000opfe/page/147 147–164]}}
* {{cite book|first=Naomi|last=Pasachoff|title=Marie Curie and the Science of Radioactivity|url=https://books.google.com/books?id=mVCTHbdstdQC|date=1996|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-509214-1}}
* {{cite book|first=Susan|last=Quinn|title=Marie Curie: A Life|url=https://books.google.com/books?id=bteAVVwkeUIC&pg=PA330|date=1996|publisher=Da Capo Press|isbn=978-0-201-88794-5}}
* {{cite book|first=Lauren|last=Redniss|title=Radioactive: Marie & Pierre Curie: A Tale of Love and Fallout|url=https://books.google.com/books?id=HVL4QwAACAAJ|date=2010|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-06-135132-7}}
* {{cite book|author=Wirten, Eva Hemmungs|title=Making Marie Curie: Intellectual Property and Celebrity Culture in an Age of Information|url=https://books.google.com/?id=0-bIoAEACAAJ&dq=Making+Marie+Curie|year=2015|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-23584-4|accessdate=15 March 2016|location=|pages=}}
{{پایان چپ‌چین}}
{{پایان پانویس}}
 
== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌گفتاورد با عنوان|مادام کوری}}
{{ویکی‌انبار|Marie Curie}}
* [http://cordis.europa.eu/fp7/mariecurieactions/home_en.html فلوشیپ اروپایی ماری کوری]
* [http://www.mariecurie.org/ انجمن فلوشیپ ماری کوری]
* [https://www.nobelprize.org/physics/articles/curie/index.html ماری و پیر کوری و کشف پولونیوم و رادیوم]
* [http://www.cambridge.org/us/catalogue/catalogue.asp?isbn=9780521821971 خارج از سایه‌ها – آشنایی با فیزیک‌دانان زن]
* [https://www.imdb.com/title/tt0281993/ پرتره لایو اکشن از ماری کوری بر روی دی‌وی‌دی]
* [https://web.archive.org/web/20051125111819/http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=people/Curie,+Marie شرح حال ماری کوری از کتابخانه دیجیتال آلسوس]
* [https://web.archive.org/web/20140819011717/http://himetop.wikidot.com/marie-curie برخی از مکان‌ها و یادبودهای مربوط به ماری کوری]
* {{Internet Archive author|sname=Marie Curie}}
* [https://web.archive.org/web/20131031052900/http://www.aip.org/history/curie/contents.htm ماری کوری و بررسی رادیواکتیویته در مؤسسه فیزیک آمریکایی]
* [https://web.archive.org/web/20050830013010/http://www.woodrow.org/teachers/chemistry/institutes/1992/MarieCurie.html ماریا اسکودوسکا کوری: زندگی او به صورت یک جمع‌بندی رسانه‌ای]
* [https://web.archive.org/web/20081217025156/http://www.umcs.lublin.pl/articles.php?aid=1113 صفحه رسمی ماریا اسکودوسکا کوری در دانشگاه بوبلین، لهستان]
* [https://www.imdb.com/title/tt0075534/ پرتره ماری کوری بر روی دی‌وی‌دی تولید شده توسط بی‌بی‌سی]
* {{Librivox author|id=۱۵۵۱}}
* [https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/1107.html آگهی ترحیم نیویورک تایمز، ۵ ژوئیه ۱۹۳۴، ماری کوری درگذشت، کشته راه علم.]
* [http://www-personal.umich.edu/~jbourj/money1.htm تصویر ماری کوری روی اسکناس‌های قدیمی ۵۰۰ فرانکی فرانسه و ۲۰۰۰۰ زلوتی لهستانی]
* [https://www.imdb.com/title/tt0956189/ بیوگرافی انیمیشن ماری کوری روی دی وی دی، از سری انیمیشن‌های تاریخ جهان و آمریکا]
* {{یوتیوب|Zz7Q-zZ4onc|ماری کوری نابغه: زنی که جهان را روشن کرد}} (مستند ساخت سال ۲۰۱۳ در [[بی‌بی‌سی]])
 
{{Subject bar
|book1=
|book2=
|book3=
|book4=
|book5=
|portal1=شیمی
|portal2=فیزیک
|portal3=پزشکی
|portal4=زندگی‌نامه
}}
 
{{دانشمندانی که نام آن‌ها در واحدهای غیر اس آی به کار رفته}}
{{برندگان جایزه نوبل فیزیک}}
{{برندگان جایزه نوبل شیمی}}
{{پرتو}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:کوری، ماری}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ماری_کوری»