زبان خلجی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زبان خلجی''' یا '''خلچی''' یکی از [[زبان‌های ترکی]] است که توسط [[مردم خلج]] به کار می رفته است و تنها عضو خانواده آرغو از خانواده [[زبان‌های ترکی]] است ولی به شدت فارسیزه شده است.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/khalaj-ii-language]</ref><ref>{{یادکرد وب |url=http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/mehmet_olmez_halaclar_ve_halacca.pdf |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=2 ژانویه 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180818115100/http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/mehmet_olmez_halaclar_ve_halacca.pdf |archivedate=18 اوت 2018 |dead-url=yes }}</ref> در حقیقت زبان خلجی ادامه گویش [[ترکی باستان]] [[آرغو]] است.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/316083/Khalaj-language britannica]، بازدید: نوامبر ۲۰۰۸.</ref> خلج‌ها از آسیای میانه به سوی غرب آمدند و یکی از نخستین قبایل ترک بودند که از [[آمودریا]] گذشتند و روانه مناطق غربی شدند. بیشتر در [[غزنین]] افغانستان و [[استان مرکزی]] ایران سکنی گزیدند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.khyber.org/articles/2005/TheKhalajWestoftheOxus.shtml |title=The Khalaj West of the Oxus, V. Minorsky, Excerpts from "The Turkish Dialect of the Khalaj", Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, Vol 10, No 2, pp ۴۱۷-۴۳۷ |accessdate=۴ نوامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110613145756/http://www.khyber.org/articles/2005/TheKhalajWestoftheOxus.shtml |archivedate=۱۳ ژوئن ۲۰۱۱ |dead-url=yes }}</ref>

 

 

فرهنگ و زبان خلجی به سرعت رو به انقراض است. تعداد گویش‌وران این زبان هر سال کمتر می‌شود. ‌ در سال ۱۳۴۸ حدود ۴۲ هزار نفر با زبان خلجی صحبت می‌کردند، اما در سال ۱۳۹۸ تعداد گویش‌وران این زبان به ۱۹ هزار نفر کاهش یافته است. وقتی زبان منقرض شود فرهنگ و آداب و رسوم هم از بین می‌رود. زوج‌های جوان به دلیل علاقه‌مند نبودن به زبان مادری خود، زبان خلجی را به فرزندان خود منتقل نمی‌کنند. یعنی بیشتر خلج‌زبانان زیر ۳۰ سال تمایلی ندارند که به فرزندان خود زبان خلجی بیاموزند. بر اساس تحقیقات انجام شده، از هر ۱۰۰ خانواده فقط ۵ خانواده به کودکان خود زبان خلجی می‌آموزند و کودکان آنها ‌موفق به گویش زبان خلجی می‌شوند. اکنون نیز در هیچ جای دنیا جز خلجستان قم دیگر خلج نیست. ریشه خلج‌ها و وطن اصلی خلج‌ها در قرن ۵ میلادی در دره «چو» در منطقه‌ای با عنوان بالاساقون قرقیزستان بود. آن طور که پروفسور دورفر گفته، خلج‌ها آخرین بازماندگان آرقوها هستند. در زمان صفویه هم خلج‌ها در قم بودند و حتی گفته می‌شود اینها از بازماندگان سلجوقی هستند.<ref>https://www.hamshahrionline.ir/news/451382/زبان-خلجی-در-حال-انقراض</ref>