راهنما:مشارکت‌های کاربر: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Blue.Earth (بحث | مشارکت‌ها) خنثی‌سازی ویرایش 3403248 توسط 91.98.12.241 (بحث) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴:
[[en:Help:User contributions]]
گاه شمار طبري:
براساس منابع تاريخي ، آغاز سال طبري سال ۳۱ هـ . ق. است. با مرگ يزدگرد سوم آخرين پادشاه ساساني در اين سال ، اسپهبد « گيل ژاماسپي» پادشاه طبرستان برابر آئين نياكان خود پرچم استقلال برافراشت. از آن زمان تاريخ نوين مازندران با ظهور و گسترش آئين مقدس اسلام در اين قسمت از سرزمين ايران آغاز شد. در تقويم طبري همه ماهها ۳۰ روز و يكسال طبري ۳۶۰ روز است كه پنج روز به حساب نمي آورند. مردم در اين روز (اول تا پنجم فروردين) را در دامان طبيعت وفراغت و استراحت مي پردازند. هر چهار سال يكبار يعني سال كبيسه « پتك روز » بجاي ۵ روز، ۶ روز محاسبه مي گردد. كه به آن شيشك مي گويند. تاريخ طبري چهار فصل دارد و نخسين روز از فردينه ماه ، برابر با سوم مرداد شمسي است. نامهاي ماههاي طبري شامل : فردينه ماه ، كرچه ماه ، هر ماه ، تير ماه ، ملار ماه ، شروينه ماه، مير ماه ، دونه ماه (ايام پتك يا شيشك (گاهنبار) ، اركه ماه ، د ماه ، وهمنه ماه و نوروزماه است.
در گاه شماری ایرانی، روزهای ماه یک نام ویژه دارد و نام هر یک از ماه های دوازده گانه نیز در شمار روزهای ماه جای داشت برای نمونه:
روز نخست هر ماه اورمزد،دوم هر ماه بهمن ، سوم هر ماه اردیبهشت ، هفتم هر ماه امرداد ، روز دهم هر ماه مهر، روز سیزدهم هرماه تیر ، در19هر ماه فروردین و روز بیست و سوم، باد نام دارد.طبق نظریه های باستانی نام ها متعـلق به سی فرشته نگاهبان روزها و ماه ها بوده است.
هرگاه ماه و روز همنام می شدند به یمن این همنامی جشنی بر پا می شد. برای نمونه فروردینگان در روز فروردین و ماه فروردین ( ۱۹ فروردین )، خردادگان، روز خرداد در ماه خرداد و مهرگان در روز مهر از ماه مهر ( ۱۰ مهر ) برگزار می شد.
تا هنگام گاهشماری خیام در گاه شماری، ماههای 31 روزه نبود. همه ماهها 30 روزه بودند و پنج روز و شش ساعت بازمانده را به نام « پنجه» در پایان سال جای می دادند. از زمانی که ماههای بهار و تابستان 31 روزه شد پس از ماههای فروردین روزهای ماههای گاه شماری پیشین یک روز جابجامی شود. به همین علت میزان روزهای ماه های باستانی به شمار ماههای پشت سر گذاشته روز ها نیز جابجا شدند. برای نمونه روزهای اردیبهشت ماه که یک ماه 31 روزه را پشت سر گذاشتند یک روز جابجا شدند. روزهای خرداد دو روز، تیرسه روز، امرداد چهار روز، شهریور پنج روز و ماههای مهر تا اسفند که هر کدام شش ماه 31 روزه را پشت سر گذاشته اند شمار روزهایشان شش روز جابجا گشته است. از این روی تیرگان بجای آنکه در 13 تیر کنونی برگزار شود، سه روز زودتر در دهم تیر برگزار می شود. و مهرگان بجای آنکه در 16 مهر برگزار شود، شش روز زودتر در دهم مهر برگزار می شود. نباید دهم تیر ماه کنونی که تیر نام دارد با دهم مهر که مهر نام دارد یکسان شمرد. زیرا ده تیر همان 13 تیر باستانی است و ده مهر همان 16 مهر باستانی است.
دو جشن هستند که هنوز پس از گذشت هزاران سال، در مازندران برگزار می شوند و در دیگر جاهای ایران به دست فراموشی سپرده شدند. یکی جشن مردگان است و جشن مردگان برابر با پنج روز آخر سال تبری است « پتک تبری یا پنجیک دیلمی » که در پیوند با بازگشت فروهر درگذشتگان است. در این گاه ، مردم به گورستان ها می روند و برای آمرزش روان مردگان خویش خوراک می دهند شناخته می شود و دیگری جشن تیرگان است که به نام «تیرماه سیزده شو» در سیزدهمین روز تیر ماه تبری برابر با 12 آبان برگزار می شود.
اسامی ماه ها در گاه شمار دیلمی یا گیلانی کمی متفاوت است آغاز سال دیلمی از هفدهم مرداد است و ماه های آن به ترتیب عبارتند از : ۱ - نوروزماه ۲ - کورچ ماه ۳ - اریه ماه ۴ - تیرماه ۵ - مردال ماه ۶ - شریر ماه ۷ - امیرماه ۸ - اول ماه ۹ - سیاماه ۱۰ - دیاماه ۱۱ - ورفنه ماه ۱۲ – اسفندارمد ماه.
لازم به ذکر است تیرماه در تـقویم مازندرانی (مانند تـقویم فرس قدیم ) مصادف با آبان ماه در تـقویم جلالی (تـقویم شمسی) است و آغاز سال در مرداد ماه مانده است اما مردم آن پنج روز و شش ساعت باقیمانده را که در تبری به نام پتک است از اول فروردین تا ۵ فروردین شمسی پس از پایان « اونه ماه » و در دیلمی از ۱۶ تا ۲۰ فروردین ماه شمسی و پس از پایان « اول ماه » حفظ کرده اند. « جشن مردگان » در این زمان برگزار می شود.
| |||