'''نصر یکم سامانی''' (درگذشتهٔ اوت ۸۹۲ میلادی) بنیان‌گذار و از امیران سلسلهٔ [[سامانی]] بود. پدر او احمد، پدربزرگش اسد و نیای او [[سامان‌خدا]] بود.
اصل وی از [[خراسان]] است، از خاندان ايرانی معروفی كه نسبش به [[ساسانیان]] مى‌رسدمی‌رسد. نیای وىوی سامان در خدمت [[ابومسلم خراسانی]] بود و پس از سامان پسرش اسد جانشین او شد و در عهد خلافت [[هارون‌الرشید]] درگذشت. اسد چهار پسر داشت به نام‌هاىنام‌های احمد و نوح و يحيىيحيی و الياس. احمد به حكومت [[فرغانه]] رسيد و نوح بر [[سمرقند]] و يحيىيحيی بر [[چاچ]] و [[اشروسنه]] و الياس بر [[هرات]] امارت يافتند. احمد خوش‌رفتارترين برادران بود و چون به سال ۲۵۰ در فرغانه درگذشت، هفت پسر از او باقىباقی ماند كه از آن جمله نصر به جانشينىجانشينی پدر فرمانرواىفرمانروای سمرقند و چاچ و فرغانه شد و خليفهٔ عباسىعباسی [[المعتمد بالله]] امارت او را بر [[ماوراءالنهر]] به سال ۲۶۱ تأييد كرد. [[بخارا]] و [[غزنه]] هم به قلمرو او افزوده گشت. وی در سال ۲۷۹ ه.ق. درگذشت و برادرش [[اسماعیل سامانی]] جانشین وىوی گشت. نصر پادشاهىپادشاهی بخرد و متدين و اديب و شاعر بود.
