دقیقی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ابو منصور محمد بن احمد طوسی''' شناخته‌شده به '''دقیقی''' (وفات میان سال‌های [[۳۶۷ (هجری)|۳۶۷]]-[[۳۶۹ (هجری)]]) شاعر بزرگ دری زبان بود. زادگاه وی بنا به روایات گوناگون، [[توس]]، [[بلخ]]، [[سمرقند]] و [[بخارا]] ذکر شده است.

دقیقی در جوانی به دلیل آن چهآنچه خوی بد یا ضعف اخلاقی گفته شده کشته شد. [[فردوسی]] در این مورد این چنین می‌سراید:

شاعران دوران‌های پس از او دقیقی را ستوده‌اند و در سخن‌گویی پی‌رویپیروی ازو نموده‌اند. برای نمونه در [[سده پنجم هجری]] [[قطران تبریزی]] شاعر نامی پرسش‌هایی از دیوان دقیقی را از [[ناصر خسرو]] پرسیده است.

امروزه از شعر دقیقی به جز هزار بیتی که در شاهنامه گنجانده‌شدهگنجانده‌ شده تنها نزدیک به سیصد بیت [[قطعه]]،[[قصیده]]،[[غزل]] و شعرهای پراکنده ازواز او به یادگار مانده‌است.

کتاب‌هایی که یادی از دقیقی یا شعرهایش کرده‌اند اینهایند: [[شاهنامه]] [[فردوسی]]، [[تاریخ بیهقی]]، [[شرح قصیده ابوالهیثم]]، [[چهار مقاله]] [[نظامی عروضی]]، [[حدائق‌السحر]] [[رشید وطواط]]، [[ترجمان‌البلاغه]]، [[لباب‌الالباب]] [[عوفی]]، [[مونس‌الاحرار]] [[محمد جاجرمی]] و...

=+= مدح‌شدگان از سوی دقیقی ==+

دقيقی در روزگار [[سامانیان]] می‌زیست. او از امیران سامانی [[منصور بن نوح سامانی]](پادشاهی [[۳۵۰ (هجری)|۳۵۰]]-[[۳۶۵ (هجری)|۳۶۵]]) و [[نوح دوم سامانی]](پادشاهی [[۳۶۵ (هجری)|۳۶۵]]-[[۳۸۷ (هجری)|۳۸۷]]) را [[مدح]] گفته‌است. همچنین [[ابوالحسن آغاجی]] -از بزرگان سامانی که خود چامه‌سرایی توانمند بوده- نیز از ستایش‌شوندگان دقیقی‌است. دقیقی چندی هم در دربار [[چغانیان]] به‌سربرده‌استبه‌سر برده‌ است و از میان امیران چغانی [[فخرالدوله ابوالمظفر احمد بن محد]]، [[امیر ابوسعد مظفر]] و [[امیر ابونصر]] را ستوده‌است. رسیدگی و ارجی که چغانیان بر دقیقی گذاردند در آینده زبانزد شاعران پس از او بوده‌است و برای نمونه [[فرخی سیستانی]] یادی از این ارج‌نهی‌ها در شعرهایش کرده‌است و نیز [[امیرمعزی]] می‌گوید:

دقیقی گویا به فرمان [[نوح دوم سامانی]] به سرودن شاهنامه دست‌یازیده‌استدست‌ یازیده‌ است. ولی به گفتهٔ [[فردوسی]] بیش ازتنها هزار [[بیت]] از آن ودر آنباره همپادشاهی درباره [[گشتاسپ]] و تاختنو ظهور [[ارجاسپزردشت]] به ایران را به [[نظم]] نکشیدهکشیده بود که به دست برده‌ای کشته می‌شود. فردوسي اين هزار بيت او را عيناً در [[شاهنامه]] آورده است و در مقدمهٔ آن ابيات تصريح کرده است که دقيقي را به خواب ديده و به خواهش او ابيات منظوم او را داخل اشعار خود کرده است.

[[گشتاسپنامه]]دقيقي دقیقیاز راشعراي پسبلندمرتبه و ارجمند زبان فارسي است، قطعات متفرقي که از شاهنامهاو برترینبجاست اثرنهايت حماسیقدرت فارسیطبع درو قوت اسلوب اين شاعر را نشان مي دهد. ولي قسمت بحر تقارب يا [[بحرگشتاسپ‌نامه]] متقارباو که فردوسي در [[شاهنامه]] دانسته‌اند.نقل ولیکرده داراي ابيات مضطرب و سست و کلمات متناقض و مصراعهاي مقطوع است و با ديگر اشعار او متناسب نيست. به گفته [[محمد دبیر سیاقی]] «از لحاظ وسعت فکر و میدان خیال و حکمت وعظ و نتیجه‌گیری اخلاقی از بیان وقایع و احساسات وطنی به پای شاهنامه نمی‌رسد».