سنگ تراشی یا حجاری یکی از صنایع وفنون کهن ایران است . صنعت گران سنگ تراش از قدیم با تراش سنگ هایسنگ‌های کوه بعضی ابزار واشیاء واسباب خانه وسایل آیینی وزینتی می ساختند وروی انها استادان قلم زن نقش هایی می انداختند. سنگ تراشی وقلم زنی از قدیم به هم وابسته بوده و سنگ تراشان وقلم زنان با یکدیگر در پدید اوردن اشیای سنگی همکاری می کردند. مشهد یکی از شهر هایی است که هنر سنگتراشی آن زبان زد خاص و عام است که هم اکنون کارگاههای زیادی به این امر اشتغال دارند. مهمترین مواد مصرف سنگ تراشان مشهد انواع مختلف سنگ نظیر سنگ مرمر،سنگ نسوز،سنگ سیاه،سنگ زرد،سنگ سبزو...می باشد که صرف نظراز سنگ سبز بقیه از معادن استان خراسان تامین می شوند. مصرف سنگ سیاه به علت ارزانی ونقش پذیری،زیاد بوده ،ولی سنگ سبز کرمان به علت گرانی ونیاز به صرف وقت زیاد جهت تولید محصول مصرف کمتری دارد.
قلم زنی- مراحل کار
طرح اندازی:اشیای سنگی را تراش داده وصیقلی کرده سپس رویه سنگ هاسنگ‌ها رارنگ روغنی سیاه می زنند .پس از خشک شدن رنگ،طرح اولیه نقش هاینقش‌های مرد نظر رابا قلم هایقلم‌های فلزی نوک مدادی روی سنگ درمی آورند .
زمینه برداری: پس از طرح پردازی روی اشیاء،سطوح بیرونی خطوط طرح را با قلم می کنند وبر می دارند تا خطوط ونقش هاونقش‌ها به صورت برجسته نمایان گردد .
سایه زدن :پس از زمینه برداری روی نقش هانقش‌ها سایه می زنند وگل وبوته هاوبوته‌ها را باسایه هایی که می زنند تزیین می کنند.
ابزار کار:برس رنگ کاری،قلم فلزی ساده ،قلم آجداربرای نقش کندن ،پرگار،خط کش،گونیا وتقه که نوعی چکش است.
انواع نقش هانقش‌ها : استادان مشهدی نقش هاینقش‌های مختلفی را بر روی اشیاء سنگی می اندازند که معروف ترین
آن هاآن‌ها عبارتند از:گل شاه عباسی،گل مرغی ،گل ریز،ترنج ،خطی،کاروان،چهره،دهان ازدری،شکارگاه،نقوش اسلیمی ونقش رورو که بیشتر در حاشیه استفاده می شود.
دست ساخت هایساخت‌های سنگی
عمده ترینعمده‌ترین اشیاء سنگی که در مشهد ساخته وقلم زنی می شودمی‌شود عبارتند از: کاسه،بشقاب،دیگ (هرکاره)،سماورواسباب چای خوری،سینی قلیان،سرمه دان،کشکول وغیره
