|
== تبارشناسی ==
زند نام طایفه‌ای از [[مردم لرلک]] می‌باشد بسیاری از منابع آن را بخشی از شمالی‌ترین شاخه‌های [[مردم لرلک|قوم لرلک]] می‌دانند<ref name=ToolAutoGenRef2>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/karim-khan-zand |عنوان =KARIM KHAN ZAND | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |تاریخ = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵|تاریخ بازدید = ۲ مارس ۲۰۱۶}}</ref><ref name="ToolAutoGenRef1">''Muhammad Karim Khan, of the Zand clan of the Lur tribe, suc- ceeded in imposing his authority on parts of the defunct Safavid empire'', David Yeroushalmi, ''The Jews of Iran in The Nineteenth Century: Aspects of History, Community, and Culture'', BRILL, 2009, {{ISBN|978-90-04-15288-5|en}}, [https://books.google.com/books?id=XYlGS3s3zTQC&pg=PR39 p. xxxix.]</ref><ref>''Muhammad Karim Khan, of the Zand clan of the Lur tribe, suc- ceeded in imposing his authority on parts of the defunct Safavid empire'', David Yeroushalmi, ''The Jews of Iran in The Nineteenth Century: Aspects of History, Community, and Culture'', BRILL, 2009, {{ISBN|978-90-04-15288-5|en}}, p. xxxix</ref><ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/zand-dynasty The founder of the dynasty was Moḥammad Karim Khan b. Ināq Khan (Figure 1; commonly known as Karim Khan Zand) of the Bagala branch of the Zand, a pastoral tribe of the Lak branch of Lors].</ref><ref>Perry, J. R. (January 2004). "Lokman I. Meho and Kelly L. Maglaughlin, Kurdish Culture and Society: An Annotated Bibliography". ''Journal of Near Eastern Studies'' '''63''' (1): 72.doi:10.1086/382580. Archived from the original on 2004-09-17. <q>…the Zand tribe is generally considered (and considered themselves) to be Lurs rather than Kurds.</q></ref><ref name="p. xxxix">''Muhammad Karim Khan, of the Zand clan of the Lur tribe, suc- ceeded in imposing his authority on parts of the defunct Safavid empire'', David Yeroushalmi, ''The Jews of Iran in The Nineteenth Century: Aspects of History, Community, and Culture'', BRILL, 2009, {{ISBN|978-90-04-15288-5|en}}, [https://books.google.com/books?id=XYlGS3s3zTQC&pg=PR39&dq=%22Muhammad+Karim+Khan,+of+the+Zand+clan+of+the+Lur+tribe,+suc-+ceeded+in+imposing+his+authority+on+parts+of+the+defunct+Safavid+empire%22&hl=en&ei=_gJLTsPHGYPEmAXM_oiPCA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCsQ6AEwAA#v=onepage&q=%22Muhammad%20Karim%20Khan,%20of%20the%20Zand%20clan%20of%20the%20Lur%20tribe,%20suc-%20ceeded%20in%20imposing%20his%20authority%20on%20parts%20of%20the%20defunct%20Safavid%20empire%22&f=false p. xxxix.]</ref><ref>{{یادکرد کتاب |کتاب = رستم التواریخ| نام خانوادگی = آصف| نام = محمد هاشم| سال = 1352| ناشر = انتشارات امیرکبیر|مکان = تهران| صفحه = صفحه 284}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |کتاب = ارتش ایران در دوره زندیه| نام خانوادگی = شعبانی| نام = رضا| صفحه = صفحه 62}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |کتاب = لطفعلی خان زند از شاهی تا تباهی| نام خانوادگی = پناهی سمنانی| نام = محمد|ناشر = انتشارات کتاب نمونه|مکان = تهران| صفحه = صفحه 19 و 21}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |کتاب = دلاور زند| نام خانوادگی = نظمی| نام = نصرت| سال = 1369| ناشر = انتشارات عارف و انتشارات ارغوان| صفحه = صفحه 5}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی=رمضانی| نام=عباس| عنوان=کریمخان زند| سال=1386| ناشر=ترفند| مکان=تهران| شابک=964-7332-46-7}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی=فاروقی| نام=فواد| عنوان=شهریار بی تاج و تخت| سال=1391| ناشر=کوشش| مکان=تهران| شابک=964-6326-05-6}}</ref><ref>''the bulk of the evidence points to their being one of the northern Lur collectively called Lak , who may originally have been of Kurdish origin. '',John R. Perry, ''Karim Khan Zand '', 2012, {{ISBN|1-78074-199-5|en}},[https://books.google.com/books?id=hQfrAQAAQBAJ&lpg=PP1&dq=Karim%20Khan%20Zand&pg=PT24#v=onepage&q&f=false]</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی=گلستانه| نام=ابولحسن بن محمدامین| عنوان=مجمل التواریخ گلستانه| سال=| ناشر=انتشارات دانشگاه تهران| مکان=تهران| صفحه= صفحه ۴۷۶}}</ref><ref>{{cite web|last1=Perry|first1=John|title=ZAND DYNASTY|url=http://www.iranicaonline.org/articles/zand-dynasty|website=www.iranicaonline.org|publisher=Encyclopaedia Iranica|accessdate=24 March 2017|language=en|quote=The founder of the dynasty was Moḥammad Karim Khan b. Ināq Khan (...) of the Bagala branch of the Zand, a pastoral tribe of the Lak branch of Lors (perhaps originally Kurds; see Minorsky, p. 616) (...)}}</ref><ref>''...the bulk of the evidence points to their being one of the northern Lur or Lak tribes, who may originally have been immigrants of Kurdish origin.'', Peter Avery, William Bayne Fisher, Gavin Hambly, Charles Melville (ed.), ''The Cambridge History of Iran: From Nadir Shah to the Islamic Republic'', Cambridge University Press, 1991, ISBN 978-0-521-20095-0, [https://books.google.com/books?id=H20Xt157iYUC&pg=PA64 p. 64.]</ref> آن‌ها در حدفاصل [[زاگرس]] و دشت‌های همدان به روش دامداری زندگی کرده و مرکز استقرارشان در روستاهای [[پری (ملایر)|پری]] و [[کمازان]] در نزدیکی [[ملایر]] بود.
کریمخان از طایفۀ [[طایفه زند|زند]] بود. خوانین زند که سلسلهٔ زندیه را تشکیل دادند، خود را لرلک معرفی می‌کردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صدر کشاورز، محمدعلی (۱۳۶۹). عقاب کمازان. تهران: چاپ خوشه. ص. صفحه ۴۵ و ۶۸.}}</ref> منابع دیگری نیز کریمخان زند را از مردم [[مردم لرلک|لرلک]] می‌دانند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب نامهٔ خسروان| نویسنده=جلال‌الدین میرزا قاجار در دوران ناصرالدین |صفحه= 412-413}} ۱۲۹۸ هجری قمری</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=رستم التواریخ، جلد اول، ص 338}}</ref> دانشنامه ''ایرانیکا'' معتقد است: «زندها طایفه ای از عشایر لک و از شعب لرهای شمالی بودند که بین زاگرس داخلی و دشت همدان در روستاهای پری و کمازان در مجاورت ملایر قرار داشتند.»<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/karim-khan-zand|عنوان=KARIM KHAN ZAND|ناشر=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|تاریخ=۱۵ دسامبر ۲۰۱۵|تاریخ بازدید=۲ مارس ۲۰۱۶}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کریمخان زند چگونه به موقوفات توجه نشان می‌داد|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/news/201671/کریمخان-زند-چگونه-به-موقوفات-توجه-نشان-می‌داد|وبگاه=www.cgie.org.ir|بازبینی=2023-03-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنامه هگمتانه {{!}} محله‌های همدان در دوران زندیه|نشانی=http://www.hegmataneh-news.ir/sl/32909|وبگاه=www.hegmataneh-news.ir|بازبینی=2023-03-05}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.cgie.org.ir/popup/fa/system/contentprint/142975|وبگاه=www.cgie.org.ir|بازبینی=2023-03-05|عنوان=کریم خان زند دائرة المعارف بزرگ اسلامی}}</ref> در اکثریت منابع از زند به عنوان ایلی [[مردم لرلک|لرلک]] تبار نام برده شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مجمل التواریخ، ابوالحسن بن محمد امین گلستانه(۴۷۶)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سفرنامه کارستن نیبور، ترجمه پرویز رجبی، (ص۱۶۸)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سفرنامه مسعودمیرزا ظل سلطان (ص۹۷)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کریم خان زند، پناهی سمنانی، (ص۲۵)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مسافرت به ایران و ارمنستان، پ.آ. ژوبر، ترجمه محمود هدایت (ص۱۳۵)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ایران از دوران باستان تا قرن هیجدهم میلادی، پیگولوسکایا، ترجمه کریم کشاورز(۶۱۴)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نسخه خطی کتاب نامهٔ خسروان، نوشتهٔ جلال‌الدین میرزا قاجار در دوران ناصرالدین شاه است (صفحه 412 و 413، چاپ سنگی)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ محمدی، احسن التواریخ، (ص۱۴۰)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=هزارفامیل، علی شعبانی، (ص۵ و ۳۲)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ایران باستان تا امروز، ترجمه کیخسرو کشاورزی، (۲۹۹)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کریم خان زند، دکتر عبدالحسین نوائی (فصل۲ص۱)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=لطفعلی خان زند، پناهی سمنانی (ف۲)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مردم‌شناسی ایران، هنری فیلد، ترجمه عبدالله فریار (ص۱۳۳)}}</ref>در برخی منابع، زند و لک جدا از هم ذکر شده‌اند که خود اثبات می‌کند زند و لک از ابتدا دو طایفه جدا ازبا هم بوده‌اند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نسخه خطی عساکر فیروزی. تألیف: میرزامحمد حسین مستوفی. . ص. ۳۱}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان= جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. تألیف: گای لسترنج ترجمه: محمود عرفان ص. ۳۳}}</ref> در برخی منابع آمده زندها به دلیل عدم شهرت به لک معروف شدند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان= کریم خان زند نیکوترین زمامدار تاریخ ایران. تألیف: پناهی سمنانی ص. ۲۵و ۲۶}}</ref> امکان دارد زندها در اصل [[مردم کرد|کرد]] باشند.{{sfn|Perry|2010}}<ref name="Cambridge">''...the bulk of the evidence points to their being one of the northern Lur or Lak tribes, who may originally have been immigrants of Kurdish origin.'', Peter Avery, William Bayne Fisher, Gavin Hambly, Charles Melville (ed.), ''The Cambridge History of Iran: From Nadir Shah to the Islamic Republic'', Cambridge University Press, 1991, {{ISBN|978-0-521-20095-0}}, [https://books.google.com/books?id=H20Xt157iYUC&pg=PA64 p. 64.]</ref>
== اوضاع ایران ==
|
