پشتونوالی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات افزودن: ps:پښتونولي |
جز ربات:تصحیح پيوند به بيرون يا عنوان پيوند. اطلاعات بیشتر |
||
خط ۴:
پشتونوالی (به معنای '''پشتون‌گری''') حکم [[قانون اساسی]] پشتون‌تباران را دارد و موضوع آن بیشتر مربوط به پاسداری از خانواده، طایفه، ملت و آبرو است.<ref>Rahman, Tariq, [http://www.khyber.org/publications/001-005/pashtolangformation.shtml Pashto Language & Identity Formation in Pakistan], in: Contemporary South Asia, July 1995, Vol 4, Issue 2, p151,20</ref>
قوانین پشتونوالی بسیار قدیمی هستند و از سنت‌های کهن قبیله‌ای پیش از [[اسلام]] ریشه می‌گیرند. قوانین آن به‌ویژه کین‌خواهی و خون‌خواهی از جمله قوانین باستانی جوامع ایلی باستان است.<ref name=autogenerated2>همان.</ref>
قواعد پشتونوالی برای پشتون‌ها حکم می‌کند که چه رفتاری «[[آبرو|آبرومندانه]]» و «[[شرف|شرافتمندانه]]» است و چه رفتاری چنین نیست. این احکام تقریباً همهٔ زندگی پشتون‌ها را تحت نفوذ خود دارد و پیروی از پشتونوالی به عنوان شناسهٔ قومی حتی از گویشور بودن به [[زبان پشتو]] اهمیت بیشتری دارد.<ref
پشتونوالی قانونی بوده‌است که رهبران و جامعه پشتون افغانستان از زمان تشکیل این کشور کوشش داشته‌اند به آن محوریت بدهند.
هر فرد که پشتون‌گری را زیر پا بگذارد دیگر به چشم هم‌تباران خود به عنوان پشتون به‌شمار نمی‌آید و از پشتیبانی و حمایت [[جامعه]] پشتون محروم می‌شود.<ref name=autogenerated3>[http://64.233.183.104/search?q=cache:5D3gsrZNPREJ:www.law.harvard.edu/programs/ilsp/research/kakar.pdf+pashtunwali&hl=nl&ct=clnk&cd=2 Kakar, Palwasha, Tribal Law of Pashtunwali and Women’s Legislative Authority], بازدید: نوامبر ۲۰۰۸</ref>
بنیادهای پشتونوالی در هزاره دوم پس از میلاد شکل گرفته و تأکید آن بر [[کین‌خواهی]] (''بدل'')، [[مهمان‌نوازی]] و [[بخشش]] است.
خط ۲۰:
هراس از غیبت و «حرف مردم» نیز باعث می‌شود تا بسیاری از مردان ترجیح بدهند زنان و دختران خویش را برای اطمینان خانه‌نشین کنند. به این مفهوم در میان پشتون‌ها اصطلاحاً «پرده» گفته می‌شود.<ref>Ab Jansen, Missie onder heethoofden, in:
[http://www.refdag.nl/artikel/1249060/Missie+onder+heethoofden.html Reformatorisch Dagblad]، 10-02-2006 بازدید: نوامبر ۲۰۰۸.</ref>
اندرونی خانه‌ها برای غیرمحرم‌ها منطقه ممنوعه هستند و گسترهٔ اندرونی در میان گروه‌های گوناگون پشتون مانند کوه‌نشینان، دشت‌نشینان و کوچ‌گردان تفاوت‌هایی دارد.<ref
غیرت، ننگ، ناموس، مهمان‌پذیری و [[شورا]] (جرگه) کلیدواژه‌های مفهوم پشتون‌گری هستند.
خط ۳۱:
== پناه ==
[[مهمان‌نوازی]] و اعطای پناهندگی بالاترین ارزش در پشتون‌گری به‌شمار می‌رود. هر فرد پشتون موظف است که به کسی که به او و خانه‌اش پناه آورده سرپناه بدهد و از پناه‌گزین با تمام نیرو مهمان‌نوازی کند حتی اگر فرد پناه‌آورده بدترین دشمن او باشد. در لحظه‌ای که واژهٔ پناه از سوی پناهنده ادا شد صاحب خانه مکلف به دادن سرپناه و امنیت به اوست. هر شخصی که نتواند به پناهجو پناه بدهد «بی‌غیرت» نامیده می‌شود مایه سرافکندگی جمع خود می‌شود.<ref name=autogenerated1>[http://www.afghan-aid.de/paschtunwali.htm Paschtunwali, Pashtunwali, Afghanyat, Afghanentum, Ehrenkodex, Pahzwak<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
گاه پیش می‌آید که فردی که بنا بر اصل کین‌خواهی ریختن خون او واجب شده به خانهٔ کین‌خواه خود پناه می‌آورد و با این کار فرد خون‌خواه را بر سر دوراهی قرار می‌دهد. چنین وضعیت‌هایی دست‌مایه شماری از داستان‌های بومی [[ادبیات پشتو]] است.<ref
== پشتونوالی و اسلام ==
بیشتر مردم پشتون قوانین پشتونوالی و [[شریعت]] اسلامی را یگانه یا هم‌سو می‌پندارند ولی روحانیان اسلامی تفاوت‌های زیادی میان این دو می‌بینند.<ref
{{بخش-خرد}}
| |||