کیلومترشمار: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز r2.6.3) (ربات افزودن: sr:Odometar |
جز ربات: تصحیح جایگذاری کاما، شمارگان هزارگان |
||
خط ۲:
[[پرونده:Odometer2.jpg|thumb|مسافت سنج مکانیکی همراه با گردش شمار در پائین]]
اودومتر (کیلومتر شمار یا مایلومتر) مسافتی را که یک خودرو حرکت کردهاست نشان میدهد. این وسیله ممکن است
[[پرونده:Odometer rollover.jpg|thumb|دوباره صفر شدن کیلومتر شمار خودرو]]
== عملکرد کیلومترشمار ==
خط ۱۱:
===دنیای غرب===
احتمالا اولین شواهد استفاده از اودومتر را میتوان در کار های[[پلینیوس|پلینی]] و[[استرابون|استرابون]]
از ان جایی که این تفاوتهای کم با توجه تغییراتی که در جادهها در ۲۳۰۰ سال گذشته رخ دادهاند قابل توجیهاست، دقت کلی این اندازه گیریها ایجاب میکند که این فاصله سنجها از یک ابزار پیچیده استفاده میکردهاند، هر چند به استفاده از چنین ابزاری به طور مستقیم اشارهای نشدهاست.
ادومتر ویتروویوس بر مبنای چرخ کالسکهای به قطر ۴ فوت (۱٫۲ متر) که در هر مایل رومی ۴۰۰ دور میچرخید ساخته شدهاست. در هر دور چرخش سوزنی روی محور به یک چرخ دنده با ۴۰۰ دندانه گیر میکرد و بنابراین این چرخدنده در هر مایل دور کامل میچرخید.
هر دور چرخش این چرخ دنده چرخ دیگری که در محیط خود سوراخهایی داشت درگیرمی شد. بر روی محیط این چرخ سنگ ریزههایی بود (calculus) که دانه به دانه با چرخش چرخ درون جعبهای ریخته میشد. بنابر این با شمردن تعداد این سنگ ریزهها به راحتی میشد مسافت طی شده را اندازه گیری کرد. این مساله که این وسیله اصلا در آن زمان ساخته شدهاست یا نه هنوز مورد بحث است. [[لئوناردو داوینچی|لئوناردو داوینچی]] سعی کرد تا مطابق این توصیفات این دستگاه را بسازد اما نتوانست. بعدها بنجامین فرانکلین نمونهٔ خود را ساخت. او هنگامی که با کالسکه به مسافرت میرفت یک اودو متر ساده را ساخت. او میخواست بداند چه مقدار و با چه سرعتی حرکت کردهاست.
اودو متر به صورتی که در سیستمهای جدید استفاده میشود که در آن برای کنترل هر رقم یک چرخ دندهٔ جدا وجود دارد در سال ۱۸۴۷ توسط ویلیام کلایتون با کمک اوسون پرات ساخته شدهاست. او اودو متر را برای شمارش تعداد چرخشهای چرخهای واگنهای اولیه ساخت.اودو متر حداقل دو چرخ دنده
===چین===
خط ۲۱:
اودو متر هم چنین بعدها در چین قدیم احتمالاً توسط ژانگ هنگ(۷۸-۱۳۹ بعد از میلاد مسیح)، مخترع و دانشمند از [[دودمان هان|سلسلهٔ هان]](۲۰۲ قبل از میلاد-۲۲۰ بعد از میلاد) ساخته شد. ژانگ هنگ معمولاً به خاطر ساختن اودومتر شناخته میشود، افتخاری که او را در کنار هم عصران قبلی خود ارشمیدس و هرون از اسکندریه قرار میدهد. تا قرن سوم (در مدت پادشاهی ۳ پادشاه) چینیها این وسیله را(jì lĭ gŭ chē' (記里鼓車' یا لی شمار کالسکه نامگذاری کرده بودند. لی واحد طولی است که برابر ۵۰۰m یا ۱۶۴۰ فوت است. در کتابهای چینی قرن سوم طرز کار این وسیله آمادهاست. هنگامی که کالسکه یک لی را طی میکرد یک مجسمهٔ چوبی با بازوی مکانیکی خود طبلی را به صدا در میآورد و هنگامی که ۱۰ الی طی میشد یک مجسمه چوبی دیگر یک زنگ را به صدا در میآورد.
علی رقم این که اختراع اودومتر به ژانگ هنگ یا حتی به ما جون(۲۰۰-۲۶۵)نسبت داده میشود. شواهدی موجود است که نشان میدهد اختراع اودومتر یک فرایند تدریجی بودهاست که در سلسلهٔ هان و در راس آن مردم دربار هوانگ هن(یعنی خواجهها، مقامات کاخ، آشنایان و مهمانها، بازیگران و آکروباتها و ...) که دسته موسیقی به کالسکه طبل شاهی را دنبال میکردند قرار داشتهاند. تاریخدان جوزف نیدهام میگوید جای تعجب نیست که این گروه اجتماعی سازنده چنین ابزاری بودهاند، چرا که شواهد دیگری از صنعت گری آنها در ساخت وسایل مکانیکی دیگری برای خشنود کردن امپراتور و درباریان وجود دارد. خدس زده میشود زمانی در قرن اول قبل از میلاد مسیح ( در سلسله هان غربی) ضربههای طبلها و گنگها به طور خودکار به صورت مکانیکی به وسیله چرخیدن چرخها ایجاد میشد. این ممکن است طراحی لوکسیا هنگ (۱۱۰ ق. م.) باشد، اما در سال ۱۲۵ بعد از میلاد مسیح قطعا اودومتر مکانیکی در کالسکه در چین شناخته شده بود (همان طور که در یک نقاشی روی دیوار مقبره ژیاو تانک شان دیده میشود).
اودومتر هم چنین در دورههای بعدی تاریخ چین مورد استفاده قرار گرفت. در کتاب تاریخی جین شو (۶۴۵ ب. م.) در قدیمیترین قسمت کتاب گرد آوری شدهاست که به نام کوی باو (۳۰۰ ب.م.) شناخته میشود، استفاده از اودومتر به همراه توصیفات کافی (و به طرز جالبی نسبت دادن آن به دوره هان غربی (۲۰۲ ق.م. – ۹ ب.م.) آمدهاست. در نوشتههای کتاب جین شو آمدهاست که اودومتر بعدها به جنوب نما، وسیلهای مکانیکی که توسط ما جون (۲۰۰-
==عصر جدید==
|