'''آئین دادرسی''' یا '''حقوق شکلی''' مجموعه‌ای از مقررات است که به منظور رسیدگی به مرافعات یا شکایات یا درخواست‌های قضایی به کار می‌رود.
به مجموعهٔ اقدامات [[دادگاه]] در بررسی یک دعوی به منظور مهیا کردن پرونده برای صدور رأی و حل و فصل دعوی [[دادرسی]] یا محاکمه می‌گویند.
این اقدامات معمولاً شامل شنیدن اظهارات و مدافعات، بازبینی برگه‌های دو طرف، رسیدگی به دلایل و مستندات آنان و نیز انجام پژوهش‌های لازم می‌شود. پیش از این دادرسی به دو روش عادی و اختصاری انجام می‌شد. در روش عادی، اساس کار بر تبادل برگه‌ها (لوایح) بود و تنها در صورت نیاز جلسه رسیدگی برگزار می‌شد ولی در روش اختصاری اساس کار حل و فصل سریع اختلافات در جلسه رسیدگی از طریق بیان [[دعوی]] و دفاع از آن بود.<ref>مردانی، نادر (و دیگران)، آیین دادرسی مدنی، نشر یلدا، تهران: ۱۳۷۲، ص۷۹.</ref>
