دبستان: تفاوت میان نسخه‌ها

{{ویکی‌سازی}}

<br />

 

در سال تحصیلی ۱۳۷۶-۱۳۷۷ از ۸ میلیون و ۹۳۸ هزار و ۲۳۷ دانشآموز ابتدائی، ۵ میلیون و ۲۱۹ هزار و ۵۷۸ نفر در مناطق شهری (۴۰/۵۸ درصد) و بقیه در مناطق روستائی مشغول به تحصیل بوده‌اند.<ref name="بررسی کمی و کیفی آموزش و پرورش ابتدائی در ایران (خبرگزاری آفتاب)" />

 

 

 

در اصطلاح آموزش و پرورش ایران به یک ماه اول سال اول ابتدایی (مهرماه) ''دورهٔ آمادگی'' (با [[پیش‌دبستان]] اشتباه نشود) می‌گویند. این دوره با توجه به روش خاص آموزش زبان فارسی، مرحلهٔ مهمی در فرایند زبان آموزی است. در طی این دوره دانش آموزان صداهای زبان فارسی را یادگرفته <ref> یادگیری صداهای زبان فارسی پیش نیاز یادگیری خواندن و نوشتن زبان فارسی است</ref> و با محیط مدرسه آشنا می‌شوند.

آموزش زبان یا زبان آموزی از دو بخش تشکیل شده که عبارتند از: صدا آموزی و حرف آموزی یا آموزش نوشتن. صدا آموزی پایهٔ اصلی روش تدریس زبان فارسی است و زمان آن معمولا در مهرماه سال اول تحصیل یا پایهٔ اول ابتدایی است<ref> صفارپور، عبدالرحمن</ref>.

* لوحه‌های آموزشی

ازوسایل لازم جهت آموزش دراین دوره، لوحه‌ها ی آموزشی هستند که هرکدام حاوی تصاویری از اشیا، موجودات، وسایل و نیز پدیده‌های طبیعی مانند باران، طلوع وغروب خورشید، فعالیتهای روزانهٔ افراد چون مسواک زدن، شستن دست و صورت، لباس پوشیدن و...، می‌باشند. برخی از لوحه‌ها هم در اصل داستانی در قالب تصاویر هستند. در بخش پایین لوحه‌ها زیرنویسهایی در نظرگرفته شده تا شاگردان با انجام آنها به شکل غیرمستقیم نحوهٔ نوشتن شکل حروف را یادبگیرند<ref> کتاب درسی مراکز تربیت معلم</ref>. آموزگار با این پیش فرض که تصاویر برای همهٔ یادگیرندگان آشنا بوده و آنها را می‌شناسند، فعالیتهای آموزشی را آغاز می‌کند<ref> درصورتیکه، حداقل تا چندسال قبل و پیش از آنکه تلویزیون به این میزان گسترش یابد، دانش آموزان مناطق دوردست و روستاها، بسیاری از این تصاویر و محتوای آنها را ندیده و نمی‌شناختند و یکی از علل ضعف یادگیری آنها هم همین بوده‌است</ref>.

* کتاب درسی فارسی پایهٔ اول

از لوحهٔ شمارهٔ هفت به بعد آموزش بخش کردن<ref> تبدیل کلمات بیش از یک بخشی به هجاها (تعداد بخشهای هر کلمه برابر تعداد مصوتهای آن است)</ref> و سپس صداکشیدن<ref> صدا کشیدن یعنی تفکیک هر بخش به صداهای تشکیل دهندهٔ آن</ref> کلمات آغاز می‌شود تا یادگیرندگان، این دو مهارت مهم را که پایه و اساس روش خاص آموزش زبان فارسی در پایهٔ اول ابتدایی هستند، کسب کنند<ref> در این زمان واژه‌هایی چون بخش یا صدا به شاگرد معرفی نشده و این مفاهیم طی فعالیتهای کلاسی، به شکلی غیر مستقیم و به صورت عملی به یادگیرنده آموخته می‌شوند</ref>.

زمانی می‌توان گفت دورهٔ آمادگی با موفقیت به پایان رسیده که دو توانایی در شاگرد به وجود آمده باشد. اول این که هرگاه واژه‌ای را به شاگرد ارائه دهیم بتواند آن را به راحتی بخش کرده، صداهای هر بخش و درنهایت تمام کلمه را به تفکیک بیان کند و دوم اگر صداهای واژه‌ای را بیان کنیم، دانش آموز آن واژه را شناخته و برزبان آورد<ref> اولیایی، محمدجواد</ref>.

تجربه نشان داده اگر این دورهٔ آموزش با موفقیت به انجام برسد، دانش آموزان در یادگیری زبان فارسی در حد اهداف آموزشی دورهٔ ابتدایی کاملا موفق خواهند بود.

 

بقیه ی سال تحصیلی به آموزش حرف آموزی یا آموزش نوشتن اختصاص دارد.

 

وسایل آموزشی جهت دوره ی حرف آموزی کتاب فارسی مخصوص پایه ی اول ابتدایی، جدول حروف الفبا و تابلو کلاس که خط کشی شده است.

 

 

جدول حروف الفبا از دیگر وسایل آموزشی است. پس از پایان تدریس و یادگیری هرحرف توسط دانش آموزان، شکل یا اشکال مختلف آن توسط معلم در جدول نوشته می شود. این جدول درجلوکلاس و کنار تابلو نصب شده و تا پایان سال باقی می ماند. جدول الفبا علاوه بر یادآوری شکل حروف به یادگیرندگان، پیشرفت تدریجی کلاس را نشان داده و با تکمیل آن شاگردان می فهمند که یادگیری حروف الفبا به پایان رسیده است.

 

در ابتدای سال تحصیلی و آغاز دوره ی آمادگی، آموزگار تابلو کلاس را با استفاده از رنگ و یا ماژیک خط کشی می کند. این خطوط به آموزگار و دانش آموزان اجازه می دهد که تمرین زیرنویس لوحه ها و بعدها شکل حروف مختلف را به شکلی صحیح بنویسند<ref> این خط ها باهم موازی و به فاصله ی حدود 20 سانتیمتر هستند</ref>.

 

پس از اتمام لوحه های آموزشی، آموزش نوشتن آغاز می گردد. آموزگار باید مطمئن باشد که دو مهارت بخش کردن و صداکشیدن را دانش آموزان به خوبی یادگرفته باشند و سپس دوره ی حرف آموزی را آغاز کند<ref> کتاب درسی مراکز تربیت معلم</ref>.

 

صداهای زبان فارسی به تدریج و در قالب کلماتی که کلمه ی کلید<ref> کتاب درسی مراکز تربیت معلم</ref> نامگذاری شده آموزش داده شده و سپس نوشتن آنها آموزش داده می شود. پس از آموزش هر حرف، شکل یا اشکال مختلف آن توسط آموزگار در جدول الفبا نوشته می شود.

در این جدول صامتها بارنگ آبی، مصوتها با رنگ قرمز و سایر علائم با رنگ سبز نوشته می شوند.

 

کلمه ای که صدای جدید در قالب آن آموزش داده می شود کلمه ی کلید نامیده می شود. کلمه ی کلید دارای مشخصاتی به این شرح است: اسم ذات باشد<ref> اولیایی، محمدجواد</ref>. برای دانش آموزان شناخته شده باشد. حتی الامکان یک بخشی باشد. صدای جدید اگر مصوت است ابتدا در اول کلمه و اگر صامت است ابتدا در آخر کلمه ی کلید آمده باشد.

 

{{پانویس}}

 

 

1- روش تدریس فارسی ابتدایی. کتاب درسی مراکز تربیت معلم. کد6004. انتشارات آموزش و پرورش.

[[sl:Osnovna šola]]

[[sv:Elementary school]]

[[zh:小学]]