زبان لیتوانیایی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Xqbot (بحث | مشارکت‌ها)
جز r2.7.2) (ربات: افزودن hif:Lithuanian bhasa
جز ربات: مرتب‌سازی رده‌ها؛ زیباسازی
خط ۱:
'''زبان لیتوانیایی''' (به لیتوانیایی:lietuvių kalba) زبان رسمی [[جمهوری لیتوانی|جمهوری لیتوانی‌ست]]‌ست و ۴میلیون [[گویشور]] دارد.
 
لیتوانیایی در کنار [[زبان لاتویایی]] دو زبان زنده از خانواده [[زبان‌های بالتیک]] می‌باشند. لیتوانیایی زبان دولتی لیتوانی و یکی از زبان‌های رسمی [[اتحادیه اروپا|اتحادیه اروپاست]]ست.
== تاریخچه ==
از آنجا که زبان لیتوانیایی هنوز بسیاری از ویژگیهای [[زبان‌های هند و اروپایی|زبان هند و اروپایی]] را در خود نگه‌داشته‌است، پس مورد توجه زبان‌شناسان برای پژوهش بر روی زبان یادشده‌است. آنچنان که [[آنتوان میه]] زبانشناس نامدار [[فرانسه|فرانسوی]] گفته‌است: «هر کس که آرزوی شنیدن شیوه سخن‌راندن هندواروپاییان را دارد باید بیاید و به یک روستایی لیتوانیایی گوش فرادهد.»
خط ۷:
چنین انگاشته می‌شود که [[زبان‌های بالتیک]] پس از جدایش از [[زبان نیاهندواروپایی]] در کنار [[زبان‌های اسلاوی]] یک خانواده را ساخته‌بوده‌اند.
 
بخش شدن به دو گروه خاوری و باختری در میان زبان‌های بالتیک میان سال‌های [[۴۰۰ (میلادی)|۴۰۰]] تا [[۶۰۰ (میلادی)|۶۰۰ میلادی]] رخ‌داده‌است. جدایش میان دو زبان لیتوانیایی و [[زبان لاتویایی|لاتویایی]] نیز پس از سال [[۸۰۰ (میلادی)]] رخ داده‌است. دو زبان یادشده پیش از آن دیری به صورت دو گویش از یک زبان در کنار هم می‌زیسته‌اند. دوره این انتقال از دو گویش به دو زبان را میان سده‌های [[سده ۱۴ (میلادی)|۱۴]] تا [[سده ۱۷ (میلادی)|۱۷ میلادی]] برآورد می‌کنند. دستیابی آلمان‌ها بر بخشی که امروزه برابر با [[لاتویا|لاتویاست]]ست نیز در [[سده ۱۳ (میلادی)|سده‌های ۱۳]] و [[سده ۱۴ (میلادی)|۱۴ میلادی]] بر گسترش این استقلال زبانی اثرگذار بود.[[پرونده:Mazvydo katekizmas.jpg|thumb|نخستین کتاب به زبان لیتوانیایی از [[۱۵۴۷ (میلادی)|۱۵۴۷]] به نام واژه‌های ساده آموزشی مسیحی نوشته [[مارتیناس ماژویداس]]]]
 
کهن‌ترین نوشته‌ها به زبان لیتوانیایی سروده‌های آیینی برگردان‌شده‌ای‌ست از سالهای [[۱۵۰۳ (میلادی)|۱۵۰۳]]-[[۱۵۲۵ (میلادی)|۱۵۲۵]]. کتاب‌های چاپی به پس از سال [[۱۵۴۷ (میلادی)|۱۵۴۷]] برمی‌گردند، ولی تا [[سده ۱۸ (میلادی)|سده ۱۸]] این زبان به مرحله ادبی نرسیده بود. پس از [[شورش ژانویه]] در [[۱۸۶۴ (میلادی)|۱۸۶۴]] [[میخائیل مورافیوف]] [[روس]] فرماندار کل لیتوانی آموزش و نشر به زبان لیتوانیایی را ممنوع نمود و بهره‌گیری از [[الفبای لاتین]] را نیز بازداشت. با این همه چاپ کتاب به زبان لیتوانیایی در بیرون از مرزها در [[پروس خاوری]] و [[آمریکا]] پی گرفته‌شد. قاچاقچیان کتاب با اینکه با تهدید زندان روبه‌رو بودند ولی کتاب‌ها را به درون مرز می‌رساندند و اینگونه دست‌مایه‌های لازم را برای ملی‌گرایان فراهم می‌نمودند تا اینکه سرانجام در [[۱۹۰۴ (میلادی)|۱۹۰۴]] منع پیشین برداشته شد.
خط ۸۴:
{{زبان‌های بالتیک}}
 
[[رده:زبان‌های لهستانبالتیک|لیتوانیایی]]
[[رده:زبان‌های روسیه]]
[[رده:زبان‌های بالتیک|لیتوانیاییلهستان]]
[[رده:زبان‌ها|لیتوانیایی]]
[[رده:زبان‌های بالتیک|لیتوانیایی]]
 
{{Link GA|ru}}