کرتاسه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Mathonius (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویرایش CommonsDelinker (بحث) به آخرین تغییری که TjBot انجام داده بود واگردانده شد
Fawikibot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات: افزودن نگارخانهٔ آزاد به مقاله (کد) + تمیزکاری (۱.۱)
خط ۱:
[[پرونده: LateCretaceousGlobal.jpg|350px|farme|thumbبندانگشتی|leftچپ|جهان در کرتاسه پسین]]
 
دوره کرتاسه بعد از [[تریاس]] و [[ژوراسیک]] سومین دوره دوران [[مزوزوئیک]] است که در ۱۴۵٫۵ تا ۶۵ میلیون سال پیش بود و در واقع هفتاد میلیون سال به طول انجامید و از این لحاظ طولانی‌ترین دوره در مزوزوئیک است.نام این دوران اولین بار در سال [[۱۸۲۲ (میلادی)]] توسط امالیوس دالوا به رسوبات کربناته گل سفیدی در جنوب [[انگلستان]] گرفته شد.کرتاسه به دو دوره [[کرتاسه پیشین]] و [[کرتاسه پسین]] تقسیم می‌شود.در دوره کرتاسه آب و هوا گرم و معتدل بوده و گیاهان پرگل و گیاهان نهان دانه در سطح زمین پراکنده شدند.[[بی‌مهرگان]]ی همچون [[آمونیت]] و [[بلمنیت]] نیز در این دوران وجود داشتند.
[[پرونده: Tyrannosaurus BW.jpg|200px|farme|thumbبندانگشتی|leftچپ|[[تیرانازور]] از بزرگترین شکارچیانی بود که در دوره کرتاسه پسین میزیست]]
در اواخر دوره کرتاسه برخی پستاندارن کوچک بوجود آمدند و همچنین دراین دوره [[دایناسور]]ها و آمونیت‌ها منقرض شدند.قاره‌ها در دوره‌های قبلی از یکدیگر جدا شده بودند و تنها قاره [[آفریقا]] از [[آمریکای جنوبی]] در دوره کرتاسه پیشین از هم جدا شدند.همچنین دانشمندان به این نتیجه رسیدند که در این دوره و در ۹۱ الی ۹۲ میلیون سال قبل به مدت دویست هزار سال هوای زمین به حدی گرم بوده که تنها ۵۰-۶۰٪ قاره قطب جنوب پوشیده از یخ بوده.<ref>[http://www.gsinet.ir/fa/news/science.html فرضیه عصر گرمای زمین در دوره کرتاسه تائید شد]</ref>
 
== کرتاسه در ایران ==
 
در ایران، مرز بین [[ژوراسیک ]] و کرتاسه به خوبی توصیف نشده و باور همگان بر آن است که این مرز با رخداد زمین‎ساختی [[سیمرین پسین]] مشخص می‎شود که از نوع کوهزایی است. ولی یافته‎های نوین نشان می‎دهند که بر خلاف پندارهای موجود، در بسیاری از نقاط ایران، مرز آشکوب‎های تیتونین ([[ژوراسیک پایانی]])و بریازین ([[کرتاسه آ‎غازی ]]) تدریجی و از نوع محیط‎های ژرف است. به سخن دیگر، رویداد نامگذاری شده به سیمرین پسین، در اوایل [[کرتاسه پیشین ]] و پس از آشکوب بریازین و به احتمال قوی در زمان نئوکـومین (پیش از بارمین) رویداده که موجب خـــروج گستـــرده زمین از آب و برقـــراری شرایط قاره‎ای شده‌است. به همین‎رو است که به جز زاگرس، حوضه فلیشی خاور ایران و مکران، نهشته‎های پس از رخداد سیمرین پسین انباشتــه‎هــای آواری سرخ رنگ است که با یک گذر تدریجی به ردیف‎های کربناتــی اُربیتولین‎دار بارمین – آپتین می‎رسد.
 
== نگارخانه ==
<gallery>
File:Velociraptor dinoguy2.jpg|<!--Up to 2 m-long ''[[Velociraptor]]'' was likely feathered and roamed the late Cretaceous.-->
File:Triceratops BW.jpg|<!--''[[تریسراتوپس]]'' is one of the most recognizable genera of the Cretaceous.-->
File:Eomaia NT.jpg|<!--Mammals were a minor part of the Cretacean fauna with ''[[Eomaia]]'' being the first [[جفت‌داران]].-->
Image:Coloborhynchus piscator jconway.jpg|<!--A [[پتروسور]], ''[[Anhanguera (pterosaur)|Anhanguera piscator]]''-->
</gallery>
 
== منابع ==
{{انبارویکی‌انبار-رده|Cretaceous}}
[http://www.gsi.ir/IranGeology/Main/Lang_fa/Page_02/PeriodId_9/ErathemId_2/Action_ActionPeriod/Stratigraphy.html | سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران ]
{{پانویس}}