ویروس‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ویروس شناسی''' (به [[انگلیسی]] Virology) شاخه‌ای از [[میکروبیولوژی]] می‌باشد. این علم بررسی ویروسها،ویروس‌ها، شکل و ساختمان آنها، ژنتیک ویروسهاویروس‌ها و سایر خصوصیات آنها مورد مطالعه قرار می‌دهد.<ref name="ش">[http://www.mums.ac.ir/microbiology/fa/Virology ویروس شناسی]</ref>

[[علم]] ویروس شناسی، پس از استفاده از [[واکسن آبله]] به وسیله [[ادوارد بوخنر]] (۱۷۹۸)، تهیه واکسن علیه بیماری هاری بوسیله [[پاستور]] (۱۸۸۴) و انتقال بیماری موزائیک [[توتون]] از گیاه آلوده به گیاه سالم توسط مایر در سال ۱۸۸۶ آغاز شده‌است. در سال ۱۸۹۲ ایوانوسکی، اثبات کرد که عامل مولد بیماری موزائیک توتون از صافی‌های بسیار ریز نگهدارنده باکتری عبور می‌کند. ولی چندان به مهم بودن این مساله پی نبرد. تا این که بیچرنیک (۱۸۹۸) دانشمند هلندی که پدر ویروس شناسی نامیده شده‌است ادعا کرد که عامل بیماری موزائیک توتون، باکتری نیست و عامل مسری دیگری است. استنلی در سال ۱۹۳۵ با استفاده از روشهایروش‌های جدید خالص کردن، پروتئینها،پروتئین‌ها، [[ویروس]] را خالص کرد و به خاطر این خدمتی که انجام داد، موفق به دریافت [[جایزه نوبل]] شد.

== صفات عمومی ویروسهاویروس‌ها ==

ویروسهاویروس‌ها عواملی هستند که واجد یک نوع [[اسید نوکلئیک]] هستند. دارای پوشش پروتئینی در اطراف اسید نوکلئیک می‌باشند. در درون سلولهایسلول‌های زنده با بکار گرفتن [[ماشین سنتزی سلول]] میزبان تکثیر پیدا می‌کنند و اسید نوکلئیک ویروسی را به سایر سلولهاسلول‌ها منتقل می‌سازند. چون ویروسهاویروس‌ها فاقد آنزیمهایآنزیم‌های لازم برای [[متابولیسم]] هستند، لذا برای تکثیر یافتن بایستی از ماشین متابولیکی سلول میزبان استفاده نمایند. این کیفیت از نظر پزشکی جهت پیدا کردن داروهای ضد ویروسی بسیار اهمیت دارد. زیرا اکثر داروهایی که تکثیر ویروسهاویروس‌ها را متوقف می‌سازند، برای اعمال سلول میزبان نیز اثر می‌گذارند. ولی وجود لیپیدها در سطح خارجی برخی از ویروسهاویروس‌ها آنهاآن‌ها را در برابر حلالهایحلال‌های لیپیدها نظیر [[اتر]]، آسیب‌پذیر می‌سازد.

== اساس رده بندی ویروسهاویروس‌ها ==

میزان اطلاعات قابل دسترس در هر زمینه برای تمامی ویروسها،ویروس‌ها، یکسان نیست و روشی که براساس آن ویروسهاویروس‌ها شناسایی می‌شوند، به سرعت در حال تغییر است. امروزه اکثرا از بررسی توالی ژنی به عنوان یک روش اولیه برای شناسایی ویروس استفاده می‌شود و بدین ترتیب نیاز به سایر اطلاعات کلاسیک نظیر چگالی شناوری ویروس، کاهش یافته‌است. داده‌های مربوط به توالی ژنی معیارهای پیشرفته طبقه بندی محسوب شده و گاهی باعث ایجاد خانواده‌های جدیدی از ویروسهاویروس‌ها می‌شوند. [[مورفولوژی ویروس]]، خصوصیات فیزیکی- شیمیایی ویروس، خصوصیات ژنومی ویروس، خصوصیات [[بیولوژیک]] و... در طبقه بندی ویروسهاویروس‌ها مد نظر قرار می‌گیرند.

==روشهايروش‌هاي انتقال و انتشار ويروسهاويروس‌ها==

ويروسهايويروس‌هاي مختلف داراي [[مکانيزم]] هاي‌هاي دقيق و پيچيده ای براي ادامه حيات و انتقال از يک ميزبان به ميزباني ديگر هستند. روش انتقال يک ويروس از يک ميزبان به ميزبان ديگر به ماهيت واکنش متقابل بين ويروس و ميزبان بستگي دارد. ويروسهاويروس‌ها به روشهايروش‌هاي مختلفی انتقال مي‌يابند، مثلا انتقال از فردي به فرد ديگر در اثر تماس مستقيم. بيشترين راههايراه‌هاي انتقال ويروسهاويروس‌ها توسط قطرات تنفسي، ذرات عفوني معلق در هوا و در تماس جنسي هم به همین صورت است. ويروسهاي گياهي بيشتر از طريق بند پايان منتقل مي‌شوند.

==منشا تکاملي ويروسهاويروس‌ها==

تنوع مختلف ويروسهاويروس‌ها از نظر منشا تکاملي با همدیگر متفاوت هستند. دو تئوري مطرح شده در اين مورد به شرح زير می باشد:

منشا ويروسهاويروس‌ها ممکن است از [[دی ان ای]] و [[آر ان ای]] و يا از هر دو نوع [[اسيد نوکلئيک]] سلولهايسلول‌هاي ميزبان باشد که بطور خودمختار همانند سازي کرده و روند تکاملي خود را طي نموده‌اند. و در واقع ويروسهاويروس‌ها شبيه ژنهايي هستند که توانايي موجوديت مستقل از سلول را کسب کرده‌اند. توالي ژني در برخي از ويروسهاويروس‌ها با ژنهاي سلولي رمز کننده پروتئينهاي عملکردي قرابت دارند. به نظر مي‌رسد که حداقل برخي از ويروسهاويروس‌ها بدين روش ،تکامل يافته‌اند.

ويروسهاويروس‌ها ممکن است اشکال انحطاط يافته انگلهايانگل‌هاي داخل سلولي باشند. هيچ گونه مدرکي در دست نيست که نشان دهد ويروسهاويروس‌ها از باکتريهاباکتري‌ها تکامل يافته اند. اما ممکن است منشا تکاملي ارگانيسمهايارگانيسم‌هاي داخل سلولي اجباري نظير [[ريکتسيا]] ها و [[کلاميديا]] ها ، مربوط به باکتري باشد. به هر حال پولکس ويروسهاويروس‌ها به قدري بزرگ و پيچيده هستند که احتمالا از تکامل بعضي اجداد سلولي بوجود آمده‌اند.

==تکثير ويروسهاويروس‌ها==

اسيد نوکلئيک هر ويروس فقط تعداد معدودي از ژنهايژن‌هاي لازم براي سنتز ويروسهايويروس‌هاي جديد را دارا مي‌باشد. اين ژنهاژن‌ها شامل ژنهايژن‌هاي سازنده اجزاي سازنده آنزيمهايآنزيم‌هاي لازم در چرخه زندگي ويروس مي‌باشد. براي تکثير ويروس بايستي ويروس سلول ميزبان را مورد حمله قرار داده و اختيار [[دستگاه متابوليکي]] آن را به عهده گيرد. در جريان تکثير ويروسي ، يک ذره ويروسي ، صدها حتي هزاران ويروس توليد مي‌کند. اين تغييرات شديد در سلول ميزبان ، به مرگ آن منجر مي‌گردد.