مدیریت ریسک: تفاوت میان نسخه‌ها

قریب الوقوعقریب‌الوقوع بزرگ‌تر از ۸۵٪

در طي سال‌هاي اخير، تحقيقات گسترده‌اي در زمينه مديريت ريسک پروژه‌هاي ساخت و ساز و زيربنايي انجام گرفته است. غالباغالباً اين نوع از پروژه‌ها در برگيرنده تعداد زيادي ذينفع (مالک، پيمانکاران، طراحان فني و معماري، سرمايه گذار، بيمه‌گر و ...) مي‌باشند که مدنظر قرار دادن منافع، اهداف و مطالبات آن ها در اتخاذ تصميم‌ها يکي از موارد لازم براي اطمينان از موفقيت پروژه مي‌باشد.

'''ساختار درختي ريسک''' ('''[http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Risk_breakdown_structure&pe=1& Risk Breakdown Structure]''') که بازنمودي طبقه بندي شده از ريسک‌هاي پروژه ارائه مي‌نمايد، متشکل از گروه‌ها و زير گروه‌هاي سازمان يافته ريسک بوده و ابزاري بسيار موثر در شناسايي منابع و آثار محتمل ريسک‌ها مي‌باشد. اين نوع باز نمود ريسک‌ها داراي مزاياي فراواني مي‌باشد به خصوص در مديريت ريسک پروژه‌هاي عمراني و زيربنايي. بخشي از دلايل اين مدعا عبارتند از: توانايي RBS در تجزيه وتحليل ريسک‌هاي پروژه و اينکه با استفاده از RBS هريک از اعضاي ذينفع پروژه مي‌تواند ديدگاه خاص خود را نسبت به ريسک‌هاي پروژه داشته باشد که اين قضيه با ماهيت ديناميک و تکاملي پروژه‌ها به خوبي سازگار مي‌باشد. با اين حال، عليرغم قابليت‌هاي فوق العاده اين ابزار، RBS داراي چندين ضعف اساسي مي‌باشد از قبيل: عدم وجود راهنما، روش و اجماع در چگونگي طراحي RBS جديد براي يک پروژه جديد با ويژه گي‌هاي خاص خود، وجود تعاريف مبهم و بعضابعضاً متناقض ريسک‌ها و گروه‌هاي ريسک در RBS‌هايRBSهاي موجود، عدم وجود روشي مشترک و موثر براي انتقال اطلاعات کمي و کيفي وقايع ريسک بر روي ساختار درختي RBS به منظور محاسبه مقادير ريسک هر گروه ريسک.<ref name="Dr. Rasool Mehdizadeh"> http://ori-oai.u-bordeaux1.fr/pdf/2012/MEHDIZADEH_RASOOL_2012.pdf Dynamic and multi-perspective risk management of construction projects using tailor-made Risk Breakdown Structures.</ref>

دکتر رسول مهدی زاده روشي نوين براي طراحي RBS‌هايRBSهاي سازگار براي هر پروژه يا شرايط خاص ارائه نموده است<ref name="Dr. Rasool Mehdizadeh" />. اين RBS‌هاRBSها با مقطع زماني و ميزان پيشرفت پروژه و همچنين ديدگاه‌هاي متفاوت ذينفعان پروژه نسبت به ريسک‌ها سازگار مي‌باشند. اين روش متضمن اعمال '''مديريت ريسک پويا'''، '''چند مقياسي''' و '''چند بعدي''' در پروژه‌ها بوده و هر يک از اعضاي پروژه در هر مقطع زمانی خاص قادر خواهد بود بر ريسک‌هاي مورد نظر خود تمرکز نموده و براي کسب اطلاعات جامعتر، هر گروه ريسک در RBS را به تعداد بيشتري زير گروه تجزيه نمايد. چنين رويه‌اي ابزار و روش لازم براي شناسايي و مديريت سيستماتيک، موثرتر و رسمي‌تر ريسک‌هاي پروژه را فراهم مي‌نمايد.

[[Fileپرونده:An example of tailor-made Risk Breakdown Structure with risk analysis results.png|thumbبندانگشتی|نمونه ای از طراحی درخت ریسک سفارشی به همراه نتایج آنالیز ریسک <ref name="Dr. Rasool Mehdizadeh" />]]

همزمان با توسعه روش مذکور براي طراحي RBS‌هايRBSهاي سفارشي براي هر مورد خاص، تلاش ويژه اي براي ابداع روشي نوين به منظور کسب نتايج واقع بينانه تر در آناليز و توزيع مقادير ريسک بر روي شاخه هاي RBS اعمال گرديده است. روش پيشنهادي، ترکيبي سازگار از رويکرد هاي کمي و کيفي ارائه نموده و کاربر قادر خواهد بود بر اساس ميزان اطلاعات موجود و دقت مورد نياز بهترين روش آنالیز ریسک را انتخاب نمايد<ref name="Dr. Rasool Mehdizadeh" />.

براي اطمينان از سازگاري اطلاعات مورد استفاده در روش هاي فوق الذکرفوق‌الذکر و ايجاد ادبياتي مشترک واستاندارد براي توصيف و بحث پيرامون ريسک هاي پروژه، دقت خاصي در توسعه ديتابيس (بانک اطلاعات) ريسک اتخاذ گرديده. اين پايگاه داده که بر اساس مطالعه و تجزيه و تحليل دقيق متون موجود، استاندارها و گزارشات فني پيرامون مديريت ريسک پروژه هاي عمراني تهيه گرديده است متشکل از سه بخش اساسي پويا و توسعه پذير مي باشد: وقايع ريسک، گروه هاي ريسک و ميکرو درخت ها. در عين جامعيت اين ديتابيس براي تحت پوشش قرار دادن انواع پروژه هاي عمراني، ساختار اطلاعات به گونه اي طراحي گرديده که توسعه آن براي تمرکز بر نوع خاصي از پروژه (تونل، سازه هاي موقت، ...) امکان پذير مي باشد<ref name="Dr. Rasool Mehdizadeh" />.

فرايند طراحي RBS‌هايRBSهاي سفارشي با بازسازي تمامي RBS‌هايRBSهاي ممکن از طريق ترکيب ميکرو درخت هاي موجود در ديتا بيس آغاز گرديده و سپس براي انتخاب بهترين درخت ريسک، تمامي گزينه هاي ممکن به واسطه معيار هاي کيفيت تعريف شده RBS (ميزان توسعه ساختار درخت ريسک، تناسب ساختار RBS با مطالبات و اهداف کاربر و کنتراست مقادير ريسک بر روي شاخه هاي RBS) مقايسه مي گردند<ref name="Dr. Rasool Mehdizadeh" />.

براي تسهيل کاربرد عملي روش هاي ارئه شده در پروژه هاي واقعي، نرم افزارنرم‌افزار خاصي بر اساس تمامي مفاهيم و الگوريتم هاي موجود در روش هاي توسعه داده شده تهيه گرديده است. اين نرم افزارنرم‌افزار با واسط کاربر پسند، ابتدا تمامي RBS‌هايRBSهاي ممکن را توليد نموده، مقادير ريسک گروه هاي ريسک را محاسبه کرده و به طور اتوماتيک براي هر RBS‌RBS پنج فاکتور کيفيت محاسبه مي نمايد. در گام دوم، تمامي RBS‌هايRBSهاي ايجاد شده با استفاده از يکي از روش هاي تصميم گيري چند معياري رتبه بندي شده، کاربر قادر خواهد بود بهترين RBS‌RBS را انتخاب نمايد. نرم افزارنرم‌افزار قادر است به طور گرافيکي ساختار درختي تمامي RBS‌هايRBSهاي طراحي شده را به همراه مقادير ريسک محاسبه شده و توزيع وقايع ريسک بر روي شاخه هاي RBS‌RBS نمايش دهد<ref name="Dr. Rasool Mehdizadeh" />.