چاکناییشدگی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱:
در زبانشناسی اصطلاحا گفته میشد که اگر به هنگام ادای آوایی، بسته شدن کامل یا بخشی از [[چاکنای]] (شکاف میان تارآواها) هم همراه آن رخ دهد '''چاکناییشدگی''' (glottalization) رخ داده است.
به دیگر سخن، چاکناییشدگی فرایندی آوایی است که در آن [[بست چاکنایی]] بهصورت تولید دومین به آوا افزوده میشود. واحد آوایی تولید شده با این فرایند را چاکناییشده <sup>glottalized</sup> میگویند.
همخوانی که با انسداد یا سایش در چاکنای تولید میشود یک [[همخوان]] (صامت) چاکنایی است. برای نمونه، همزه در فارسی با بسته و سپس باز شدن آنی چاکنای تولید میشود و از واحدهای آوایی چاکنایی است.
در زبان فارسی دو همخوان چاکنایی وجود دارد که هر دو بیواک هستند. یکی هـ ([h]) که همخوان سایشی چاکنایی است و دیگری همزه ([?]) که همخوان انسدادی چاکنایی است.<ref>[http://www.farsicity.ir/index.aspx?siteid=40&pageid=24058 شهر مجازی زبان و ادب فارسی]: آواشناسی، بازدید: فوریه ۲۰۱۳.</ref>
بسته شدن کامل یا بخشی از چاکنای همچنین میتواند باعث ایجاد سازوکار جریان هوای چاکنایی <sup>glottalic airstream mechanism</sup> بشود. این سازوکار فرایندی تولیدی است که در شکلگیری آواهای گفتار در برخی از زبانها نقش دارد و در آن چاکنای بسته است و حنجره عامل جریان هوا در فضای بالای چاکنای است. این سازوکار همخوانهای پرانشی و مکیده تولید میکند.
[[همخوان پرانشی|پرانشی]] یا فورانی <sup>ejective</sup> آوای حاصل از سازوکار جریان هوای چاکنایی برونسو و [[همخوان مکیده|مکیده]] <sup>implosive</sup> آوای حاصل از سازوکار جریان هوای چاکنایی درونسو است.
== منابع ==
|