پایگاه فضایی بایکونور

مختصات: ۴۵°۵۵′۱۲″شمالی ۶۳°۲۰′۳۱″شرقی / ۴۵.۹۲۰°شمالی ۶۳.۳۴۲°شرقی / 45.920; 63.342

پرتاب موشک و فضاپیمای سایوز در ۱۵ ژوئیه ۱۹۷۵ در بایکونور

نشان پایگاه فضایی بایکونور. بر روی آن به روسی نوشته شده: کُمپْلِکس بایکُنور به معنی مجتمع بایکونور

پایگاه فضایی بایکونور (به روسی: Космодром Байконур) قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین تشکیلات پرتاب فضایی فعال در جهان است. این پایگاه رکورددار تعداد پرتاب‌های فضایی در جهان است.

این پایگاه فضایی در کرانهٔ شمالی سیردریا در نزدیکی شهر تیوراتام و ۱۲۰ کیلومتری باختر شهر جزقازغان در کشور قزاقستان واقع شده است.

پایگاه فضایی بایکونور در دههٔ ۱۹۵۰ برای اجرای بخشی از برنامه‌های فضایی اتحاد شوروی ساخته شد. یکی از پرتابگاه‌های آن به نام «پرتابگاه گاگارین» محل پرتاب یوری گاگارین نخستین فضانورد جهان با فضاپیمای وستوک-۱ است.

شهر بایکونور اصلی در حدود ۳۲۰ کیلومتری شمال شرقی پایگاه بایکونور واقع شده است و هیچ ارتباطی با خود مرکز ندارد، جز اینکه مسئولان شوروی در بدو تأسیس پایگاه بایکونور، به‌خاطر مسائل امنیتی نام این شهر کوچک را برای این پایگاه پرتاب موشکی برگزیدند تا مکان اصلی پایگاه فضایی فاش نشود.^[۱]

تاریخچهویرایش

مرکز فضایی بایکونور در دوم ژوئن ۱۹۵۵ میلادی تأسیس گردید. شوروی در ابتدا از این مرکز برای پرتاب موشک‌های قاره پیمای آر-۷ استفاده می‌کرد و در ۵ می ۱۹۵۷ میلادی اولین موشک آر-۷ آماده پرتاب بود. پس از موفقیت در ساخت این مرکز روسها به فکر گسترش این پایگاه به عنوان یک پروژه عظیم ملی افتادند و این پایگاه را به پایگاهی برای فتح فضا تبدیل کردند.^[۲] این مرکز پس از فروپاشی شوروی سابق توسط روسیه تا سال ۲۰۵۰ میلادی با مبلغ سالیانه ۱۱۵ میلیون دلار اجاره شده است و مدیریت آن را آژانس فضایی روسیه بر عهده دارد^[۳]