فهرست پستانداران افغانستان

ساختمان جفرافیایی افغانستان پیچیده می‌باشد. این پیچیدگی باعث تشکیل اقلیم نامتناظر گردیده‌است. در اقلیم‌ها وارتفاعات مختلف پستانداران مختلف حیات بسر می‌برند. افغانستان دارای چندین پستاندار بومی می‌باشد. طبق تحقیقات خوشحال حبیبی جانورشناس ادارهٔ جنگلات و مراتع دفتر UNHCR سازمان ملل در افغانستان ۱۲۸ گونه پستاندار وجود دارد؛ که ۰ نوع منتقدانه در معرض خطر هستند، ۴ نوع آن منقرض (شیر، ببر، یوزپلنگ و آهوختن)، ۱۲ نوع آسیب‌پذیر هستند، و ۵، نزدیک به تهدید است. که از جمله پلنگ برفی آهو مارخور و گوسفند مارکوپولو است. در سال ۲۰۰۷ به‌تعداد ۲۱۰ رأس گوسفند مارگوپولو در پامیر بزرگ و ۱۹۱ رأس در درهٔ واخجیر باقی مانده‌است. درین دو دره ۴۰۰ آهوی ماکوپولو ۱۱۲ بز کوهی سیبریایی، ۴۴۳ موش خرما دم‌دراز ۲۰ خرگوش، ۵ قاقم و دو راسو و نیکا افغانی وجود داشت.

میمون دنیای قدیم

میمون دنیای جدید که حدود ۴۰میلون سال را در بر دارد

عمر حیوانات در افغانستان

دانشمندان عمر حیوانات را ۶۶۵ میلیون سال پیش یا پس از انفجار کامبرین می‌دانند. زیادهٔ حیوانات حدود ۵۴۰ میلیون سال پیش به دنیا آمد. بعضی حیوانات مانند تراز (Trace fossil) بیشتر از یک میلیارد سال زندگی داشته‌است. حیوانات را از جهت پیدایش بدو گروه تقسیم نموده‌است. حیوانات دنیای قدیم و حیوانات دنیا جدید. عمر حیوانات قدیم از ۷۰ میلیون سال تا ۴۰ میلیون سال تخمین گردیده‌است؛ یعنی با از بین رفتن داینسورها حیوانات قدیم به وجود آمد. عمر حیوانات جدید از ۴۰ میلیون سال به این‌طرف می‌باشد. در افغانستان حیوانات قدیم و جدید وجود دارد. در مجموع تمامی پستانداران افغانستان از ۸ راسته (Order) می‌باشند.

گونه‌های پستانداران افغانستان

شماره	نام علمی راسته	تعدار گونه(Species)	نام فارسی راسته	تشریحات
۱	Insectivora	۷	حشرات
۲	Chiroptera	۳۴	خفاشان
۳	Primates	۱	میمون
۴	Carnivora	۲۹	گوشتخواران
۵	Perissodactyla	۱	سم داران
۶	Artiodactyla	۹	شنگلداران
۷	Lagomorpha	۴	خرگوش‌ها
۸	Rodentia	۳۵	موش‌ها

علامات اختصاری وضیعت زیست حیات وحش در افغانستان

جدول زیر وضیعت حفاظت حیوانات افغانستان را برجسته ساخته که در کدام وضیعت قرار دارد محقق اداره IUCN

علامت	وضیعت	شرح وضیعت زیست
EX	منقرض	آخرین فرد مرده‌است.
EW	منقرض شده در حیات وحش	در اسارت نگهداری می‌شود یا به عنوان یک جمعیت کوچک در خارج از محدوده قبلی خود زیست می‌نماید.
CR	آستانه انقراض	این گونه در معرض خطر انقراض قریب الوقوع در بین گیاهان خودرویا حیوانات (وحشی) قرار دارند.
EN	در معرض خطر	گونه در معرض خطر انقراض بسیار بالا در بین گیاهان خودرویا حیوانات (وحشی) قرار دارند.
VU	آسیب‌پذیر	انواع که در معرض خطر انقراض مواجه‌است.
NT	نزدیک به تهدید	گونه‌های که در معیارها ی فوق قرار ندارد بلکه به احتمال زیاد برای انجام این کار در آینده قرار خواهد داشت.
LC	کمترین نگرانی	در شرایط نگرانی شدید قرار ندارد.
DD	اطلاعات کم	اطلاعات ناکافی و ارزیابی از خطرات به این گونه وجود دارد.
LR/CD	خطر کمتر	حفاظت وابسته انواع که در برنامه‌های محیط زیست جا داده نشده ممکن است به رده خطر بالاتر نقل مکان کند بالخصوص در صورتی که برنامه قطع شد.
LR/NT	خطر کمتر نزدیک به تهدید	گونه که نزدیک به عنوان آسیب‌پذیر طبقه‌بندی شده‌است، در برنامه‌های حفاظت از محیط زیست نیست.
LR/LC	خطر کمتر	حداقل نگرانی گونه هستند که بدون خطرات شناسایی وجود دارد.

فهرست پستانداران افغانستان

شماره	نام فارسی	نام علمی	نام انگلیسی	الگو
زیر طبقه:Theria. داخل صنف:Eutheria
راسته: Primates زیرفامیل: Cercopithecidae یا ببون . میمون دنیای قدیم.
۰	ببون	Rhesus Macaque	Macaca mulatta
جوندگان . راسته:Rodentia. خانواده: Sciuridae در.
۱	سنجاب پرنده	Hylopetes baberi	Afghan Flying Squirrel
۲	سنجاب سرخ پرنده	Petaurista petaurista	Red Giant Flying Squirrel
راسته:Rodentia. زیر خانواده:Callosciurinae
۳	سنجاب بلوچی	Funambulus pennantii	Northern Palm Squirrel
راسته:Rodentia. زیر خانواده:Xerinae
۴	سنجاب ناخن دراز	Spermophilopsis leptodactylus	Long-clawed Ground Squirrel
۵	مار موت	Marmota caudata	Long-tailed Marmot
۶	سنجاب زمینی	Spermophilus fulvus	Yellow Ground Squirrel
راسته:Rodentia. خانواده:Gliridae «dormice»
۷	سنجاب جنگلی	Dryomys nitedula	Forest dormouse
راسته:Rodentia. خانواده: Dipodidae (jerboas) زیر خانواده:Allactaginae
۸	دوپای کوچک	Allactaga elater LR/lc	SmallFive-toed Jerboa
۹	موش دوپا پنج انگشتی بزرگ	Allactaga euphratica LR/nt	Euphrates Jerboa	نزدیک به فوتونمبر۸
۱۰	موش دو پا بلوچی	Allactaga hotsoni LR/lc	Hotson's Jerboa	-
راسته:Rodentia. خانواده: Dipodidae (jerboas) زیر خانواده: Cardiocraniinae
۱۱	گونه موش دوپا	Salpingotus thomasi DD	Thomas's Pygmy Jerboa	تحقیق نشده
۱۲	پامسواکی بزرگ	Jaculus blanfordi LR/lc	Blanford's Jerboa
راسته:Rodentia. خانواده: Calomyscidae
۱۳	موش دوپا بلوچی	Calomyscus baluchi LR/lc	Baluchi Mouse-like Hamster
۱۴	هامستر دم دراز مسجد	Calomyscus mystax LR/nt	Afghan Mouse-like Hamster
راسته:Rodentia. خانواده: Cricetidae
۱۵	هامستر مهاجر	Cricetulus migratorius LR/nt	Gray Dwarf Hamster
۱۶	ول نقرایی	Alticola argentatus LR/lc	Silver Mountain Vole
۱۷	ول افغانی	Blanfordimys afghanus LR/lc	Afghan Vole
۱۸	ول بوچارین	Blanfordimys bucharicus LR/nt	Bucharian Vole
۱۹	ول حفار افغانی	Ellobius fuscocapillus LR/lc	Southern Mole Vole
۲۰	ول سرو	Microtus juldaschi LR/lc	Juniper Vole
۲۱	ول تیانشان	Microtus kirgisorum LR/lc	Tien Shan Vole
۲۲	ول خراسانی	Microtus transcaspicus LR/lc	Transcaspian Vole
راسته:جونده گان. خانواده: Muridae (mice, rats, voles, gerbils, hamsters, etc.) تیره: موش‌سانان. زیرخانواده:Gerbillinae جربیلیان جِربیل نام گروهی از جوندگان کوچک است که در زیرخانوادهٔ جربیلیان از خانوادهٔ موش‌سانان قرار می‌گیرند. برخی از جربیل‌ها را بنام موش صحراحی یا جرد می‌نامند.
۲۳	جربیل سبزه یا موش صحراحی سبزه	Gerbillus aquilus LR/lc	Swarthy Gerbil
۲۴	جربیل بلوچستان	Gerbillus nanus LC	Balochistan gerbil
۲۵	جرد ناخن زرد	Meriones crassus LC	Sundevall's Jird
۲۶	جرد لیبی	Meriones libycus LC	Libyan Jird
۲۷	جرد بزرگ	Meriones meridianus LR/lc	Mid-day Jird
۲۸	جرد فارسی	Meriones persicus LR/lc	Persian Jird
۲۹	جرد زاردنی	Meriones zarudnyi EN	Zarudny's Jird
۳۰	جربیل بزرگ	Rhombomys opimus LR/lc	Great Gerbil
۳۱	جربیل هندی	Tatera indica LR/lc	Indian Gerbil
۳۲	موش کشتزار جهانی	Apodemus wardi LR/lc	Ward's Field Mouse
۳۳	موش صحراسیاه	Millardia gleadowi LR/lc	Sand-colored Soft-furred Rat
۳۴	موش و رامین	Nesokia indica LC	Short-tailed Bandicoot Rat
۳۵	موش صحرا تنزومی	Rattus tanezumi LR/lc	Tanezumi Rat
۳۶	موش ترکستانی	Rattus turkestanicus LR/lc	Turkestan Rat
راسته:Lagomorpha (lagomorphs)خرگوش سانان خانواده: Ochotonidae خرگوش بی‌دم. در.
۳۷	خرگوش بی‌دم	Ochotona macrotis LR/lc	Large-eared Pika
۳۸	خرگوش بی‌دم افغان	Ochotona rufescens LR/lc	Afghan Pika
۳۹	خرگوش بی‌دم سرخ ترکستانی	Ochotona rutila LR/lc	Turkestan Red Pika
راسته:Lagomorpha (lagomorphs)خرگوش سانان تیره: خرگوشیان لپوریدا در.
۴۰	خرگوش صحرائی	Lepus capensis LR/lc	Cape hare
راسته:Erinaceomorpha (hedgehogs and gymnures) . خانواده: Erinaceidae در.
۴۱	خار پشت گوش بلند	Hemiechinus auritus LR/lc	Long-eared Hedgehog
۴۲	خارپشت راجستانی (جوجه تیغی)	Hemiechinus hypomelas LR/lc	Brandt's Hedgehog
راسته: حشره‌خوارسانان (حشره‌خوار‌ها و موشان کور) . خانواده: Soricidae (shrews) در.
۴۳	حشره خوار دندان سفید گیملین	Crocidura gmelini LR/lc	Gmelin's White-toothed Shrew
۴۴	حشره خوار کشمیری	Crocidura pullata LR/lc	Taiga Shrew
۴۵	حشره خوار دندان سفید	Crocidura suaveolens LR/lc	Lesser White-toothed Shrew
۴۶	حشره خوار زاوردنی یا بلوچی	Crocidura zarudnyi LR/lc	Zarudny's Shrew
۴۷	حشره خوار کوچک	Suncus etruscus LC	Etruscan Shrew
۴۸	حشره خوار خانگی	Suncus murinus LR/lc	Asian House Shrew
۴۹	حشره خوار	Sorex minutus LR/lc	Eurasian Pygmy Shrew
راسته:Chiroptera. خانواده: Vespertilionidae زیر خانواده: Myotinae در. خفاشان(شب پرک چرمی)افغانستان
۵۰	خفاش گوش‌کوچک	Myotis blythii LR/lc	Lesser Mouse-eared Bat
۵۱	خفاش خون‌آشام	Myotis emarginatus VU	Geoffroy's Bat
۵۲	خفاش هادجسون	Myotis formosus	Hodgson's Bat
۵۳	خفاش فرادر	Myotis frater LR/nt	Fraternal Myotis
۵۴	خفاش کشمیری	Myotis longipes VU	Kashmir Cave Bat
۵۵	خفاش گوش موش دیوار	Myotis muricola	Wall-roosting Mouse-eared Bat
۵۶	خفاش سبیل دار	Myotis mystacinus	Whiskered bat
۵۷	خفاش گوش پهن	Barbastella leucomelas	Asian Barbastelle	-
۵۸	خفاش زرد	(Eptesicus bottae	Botta's Serotine	-
۵۹	خفاش نصواری بزرگ گوبی	Eptesicus gobiensis	Gobi Big Brown Bat
۶۰	خفاش سندی	Eptesicus nasutus	Sind Bat
۶۱	خفاش سروتین	Eptesicus serotinus	Serotine bat
۶۲	خفاش دورنگ (ساوی)	Hypsugo savii	Savi's Pipistrelle
۶۳	خفاش جنگلی	Nyctalus leisleri	Lesser Noctule
۶۴	خفاش کوهی	Nyctalus montanus LR/nt	Mountain Noctule	-
۶۵	خفاش گوش پیکانی	Otonycteris hemprichii LR/lc	Desert Long-eared Bat
۶۶	خفاش پیپی سترلیا هندی	Pipistrellus coromandra	Indian Pipistrelle	-
۶۷	خفاش همالیائی	Pipistrellus javanicus LR/lc	Java Pipistrelle	-
۶۸	خفاش بال‌سفید	Pipistrellus kuhlii LC	Kuhl's Pipistrelle
۶۹	خفاش لب کوتاه	Pipistrellus pipistrellus LC	Common Pipistrelle
۷۰	خفاش پپستریل کوچک	Pipistrellus tenuis LR/lc	Least Pipistrelle	-
۷۱	خفاش گوش‌بلند	Plecotus austriacus LR/lc	Grey long-eared bat
۷۲	خفاش بزرگ آسیایی	Scotophilus heathi LR/lc	Greater Asiatic Yellow Bat	-
۷۳	خفاش برفکی	Vespertilio murinus LR/lc	Parti-coloured bat
۷۴	خفاش بال‌بلند	Miniopterus schreibersii LC	Schreiber's Long-fingered Bat
۷۵	خفاش دم موش کوچک	Rhinopoma hardwickei LC	Lesser Mouse-tailed Bat	-
۷۶	خفاش دم موش مسکت	Rhinopoma muscatellum LR/lc	Small Mouse-tailed Bat
۷۷	خفاش دم‌آزاد اروپایی	Tadarida teniotis LR/lc	European Free-tailed Bat
۷۸	خفاش بال‌بزرگ	Megaderma lyra LR/lc	-
۷۹	خفاش نعل اسبی	Rhinolophus blasii NT	Blasius's Horseshoe Bat	-
۸۰	خفاش نعل اسبی بخارایی	Rhinolophus bocharicus LR/lc	Bokhara Horseshoe Bat
۸۱	خفاش نعل اسبی بزرگ	Rhinolophus ferrumequinum LR/nt	Greater Horseshoe Bat
۸۲	خفاش نعل اسبی کوچک	Rhinolophus hipposideros LC	Lesser horseshoe bat
۸۳	خفاش نعل اسبی بلیث	Rhinolophus lepidus LR/lc	Blyth's Horseshoe Bat	-
۸۴	خفاش نعل اسبی مهلی	Rhinolophus mehelyi VU	Mehely's Horseshoe Bat
۸۵	خفاش بینی برگه‌ای سه دندانه	Asellia tridens LC	Trident Leaf-nosed Bat	-
۸۶	خفاش بینی برگه مدور	Hipposideros fulvus LR/lc	Fulvus Roundleaf Bat
شنگلداران گیاه خوار راسته: Artiodactyla. خانواده: Suidae pigs زیر خانواده:Suinae در.
۸۷	خوک	Sus scrofa LR/lc	Boar
گیاه خوران راسته: Artiodactyla. زیر خانواده:Moschidae در.
۸۸	آهوختن	Moschus chrysogaster LR/nt	Himalayan Musk Deer
راسته: Artiodactyla. خانواده: Cervidae deer زیر خانواده:Cervinae در.
۸۹	آهو سرخ آسیای مرکزی	Cervus affinis LR/lc	Central Asian Red Deer
۹۰	گوزن باختری	Cervus elaphus	bactrianus Linnaeus
راسته: Artiodactyla. خانواده: Bovidae (cattle, antelope, sheep, goats))زیر خانواده:Antilopinae در.
۹۱	آهوی کوهی	Gazella bennettii LC	Chinkara
۹۲	غزال	Gazella subgutturosa VU	Goitered Gazelle
راسته: Artiodactyla. زیر خانواده: Caprinae در.
۹۳	بز وحشی	Capra aegagrus VU	Wild Goat
۹۴	بز مارخور	Capra falconeri EN	Markhor
۹۵	آهو رنگ	Capra sibrica LR/lc	Siberian Ibex
۹۶	گورال پامیری	Nemorhaedus goral LR/nt	-
۹۷	آهو مارکوپولو	Ovis ammon VU	Argali
۹۸	گوسفند وحشی	Ovis orientalis VU	Mouflon
سم داران راسته: Perissodactyla. خانواده:Equidae در.
۹۹	گوره خر آسیائی	Equus hemionus	Onager
گوشتخواران راسته:Carnivora به انگلیسی carnivorans. زیر راسته:Feliformia خانواده:Felidae (پشک) در.
۱۰۰	تازی پلنگ	(Acinonyx jubatus)	Cheetah
۱۰۱	قره قل	Caracal caracal	Caracal
۱۰۲	پشک جنگلی یا سمونچه	Felis chaus	Jungle Cat
۱۰۳	پشک دشتی	Felis margarita	Sand Cat
۱۰۴	پشک وحشی	Felis silvestris	Wildcat
۱۰۵	پشک کوهی	Felis manul NT	Pallas's Cat
۱۰۶	سیاه گوش	Lynx lynx NT	Eurasian Lynx
۱۰۷	پشی پلنگ	Prionailurus bengalensis	Leopard Cat
۱۰۸	شیر	Panthera leo	Lion
۱۰۹	پلنگ	Panthera pardus	Leopard
۱۱۰	ببر	Panthera tigris	Tiger
۱۱۱	پلنگ برفی	Panthera uncia or Uncia uncia	Snow Leopard
گوشتخواران راسته:Carnivora زیر راسته:Feliformia خانواده:Viverridae (دله, موش خرما, etc.) در.
۱۱۲	دله	Paguma larvata	Masked Palm Civet
۱۱۳	موش خرماخورد	Viverricula indica	Small Indian Civet
گوشتخواران راسته:Carnivora زیر راسته:Feliformia خانواده:Herpestidaeنام انگلیسی (mongooses) (موش خرمایان)
۱۱۴	موش خرما هندی	Herpestes edwardsii LR/lc	Indian Gray Mongoose
۱۱۵	موش خرما کوچک اسیائی	Herpestes javanicus	Small Asian Mongoose
گوشتخواران راسته:Carnivora زیر راسته:Feliformia خانواده:Hyaenidae انگلیسی(hyaenas) (کفتار)
۱۱۶	کفتار	Hyaena hyaena	Striped Hyena
گوشتخواران راسته:Carnivora زیر راسته: Caniformia خانواده:Canidae انگلیسی(dogs, foxes) (روباه سگ)
۱۱۷	روباه خاکی	Vulpes cana	Blanford's Fox
۱۱۸	روباه قرسک	Vulpes corsac	Corsac Fox
۱۱۹	روباه دشتی	Vulpes rueppelli	Rueppell's Fox
۱۲۰	روبا سرخ	Vulpes vulpes	Red Fox
۱۲۱	شغال طلائی	Canis aureus	Golden Jackal
۱۲۲	گرگ خاکستری	Canis lupus	Gray Wolf
گوشتخواران راسته:Carnivora زیر راسته:Caniformia خانواده:Ursidae (bears) (خرس)
۱۲۳	خرس نصواری	Ursus arctos	Brown Bear
۱۲۴	خرس سیاه	Ursus thibetanus	Asiatic Black Bear
گوشتخواران راسته:Carnivora زیر راسته:Caniformia خانواده:Mustelidae انگلیسی(mustelids) ()
۱۲۵	موش تازی یا قاقم	Mustela erminea	Stoat
۱۲۶	راسو کوچک	Mustela nivalis	Least Weasel
۱۲۷	موش پلنگ	Vormela peregusna	led Polecat
۱۲۸	دله خفک	Martes foina	Beech Marten
۱۲۹	سمور	Mellivora capensis	Ratel
۱۳۰	سگ آبی	(Lutra lutra	European Otter
۱۳۱	گور کاو	Meles meles	European badger

منابع

• ویکی پیدا انگیسی لست حیوانات افغانستان.
• مشاهده گاو زنبور گوشت خوار افغانی. محقق جان ام ریگن در وبگاه حیات وحش شمال شرق

[۱]

• فهرست پستاتداران ایران در وبگاه سایت تخصصی حیات وحش ایران

[۲]

• معلومات در مورد حیات وحش وبگاه کویرها وبیابان‌های ایران

[۳]