پوران فرخزاد

پوران فرخ‌زاد (۱۵ بهمن ۱۳۱۱ در تهران – ۹ دی ۱۳۹۵ در تهران) شاعر، نویسنده، مترجم، منتقد ادبی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر اهل ایران بود. او خواهر فریدون فرخزاد و فروغ فرخزاد بود. پوران فرخزاد در دوران فعالیتش حدود ۳۰ کتاب منتشر کرد که از مهم‌ترین آن‌ها «کارنمای زنان کارای ایران»، نخستین فرهنگ مبسوط دربارهٔ زنان ایرانی است.

پوران فرخ‌زاد
پوران فرخزاد در ۱۱ آبان ۱۳۹۱ در تهران
زادهٔ	۱۵ بهمن ۱۳۱۱ تهران، شاهنشاهی ایران
درگذشت	۹ دی ۱۳۹۵ (۸۳ سال) بیمارستان ایرانمهر، تهران، ایران
علت مرگ	ایست قلبی
مدفن	قطعه نام‌آوران بهشت زهرا
ملیت	ایرانی
پیشه(ها)	نویسنده، مترجم، منتقد ادبی و روزنامه‌نگار
همسر	سیروس بهمن (طلاق)
فرزندان	آلاله و افسانه بهمن
والدین	محمد فرخزاد توران وزیری‌تبار
خویشاوندان	فریدون فرخزاد (برادر) فروغ فرخزاد (خواهر) کامیار شاپور (خواهر زاده)

زندگی

پوران در ۱۵ بهمنِ ۱۳۱۱ در تهران محله امیریه انتهای بن‌بست خادم آزاد زاده شد. او فرزند توران وزیری‌تبار (زاده کاشان) و سرهنگ محمدباقر فرخ‌زاد (که ستوان جوان و تحصیل‌کرده شعردوستی از دهکده بازرگان تفرش بود) است. از دیگر اعضای خانواده او می‌توان خواهر کوچکترش، فروغ فرخزاد و برادرش، فریدون فرخزاد را نام برد. پوران کودکی خود را در نوشهر و شهرهایی دیگر گذراند و در تهران بزرگ شد. او و خواهر و برادرانش پیش از رفتن به مدرسه خواندن را آموخته و با کتاب‌خوانی مأنوس شدند. پس از وقایع شهریور ۱۳۲۰ پدرش از نوشهر به تهران منتقل شد و پوران در دبستان ژاله و سروش درس خواند و در این دوره استعداد ادبی او آشکار شد. همچنین از ۹ سالگی زبان انگلیسی را با آموزگار در خانه آموخت و در انجمن فرهنگی پروین و انجمن ایران و آمریکا ادامه داد.

او در ابتدای دهه ی سی، با "سیروس بهمن"، نویسنده و مدیر مجله "آسیای جوان" ازدواج کرد. ولی این پیوند، بعد از چند سال، به جدایی انجامید. حاصل این ازدواج، دو دختر به نام‌ های "افسانه" و "آلاله" است.

درگذشت

پوران فرخزاد پس از تحمل ۱۴ روز کما در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان ایرانمهر سرانجام صبح روز پنجشنبه ۹ دی ۱۳۹۵ (۲۹ دسامبر ۲۰۱۶) در سن۸۳ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت.

برخی از آثار

• مهره مهر (پژوهشی در آیین میترا در ایران)، انتشارات نگاه، ۱۳۸۶
• زن شبانهٔ موعود (نشان زن در آثار سهراب سپهری)، انتشارات نگاه ۱۳۸۳
• مسیح مادر (نشان زن در زندگانی و آثار احمد شاملو)، ۱۳۸۲
• کارنمای زنان کارای ایرانی، نشر قطره، ۱۳۸۱
• زنان همیشه: گزیده اشعار کلاسیک، نیمایی و آزاد شاعران زن ایران (۱۳۳۰ - ۱۳۸۰)، انتشارات نگاه ۱۳۸۱
• کسی که مثل هیچ‌کس نیست: دربارهٔ فروغ فرخ‌زاد، با همکاری مسعود قاسم‌زاده، نشر کاروان ۱۳۸۱
• در انتهای آتش آیینه، کتاب‌سرای تندیس ۱۳۸۱
• [سلام مادر]، با همکاری شهلا تجویدی، علی‌اصغر تجویدی (شیرازی)، رضا معصومی، نشر جام ۱۳۸۱
• اوهام سرخ شقایق: برگزینی از اشعار زنان زمان، نشر ناژین، ۱۳۸۰
• نیمه‌های ناتمام: سیری در شعر زنان از رابعه تا فروغ، کتاب‌سرای تندیس، ۱۳۸۰
• دانشنامه زنان فرهنگساز ایران و جهان (در دو جلد با عنوان اصلی «زن از کتیبه تا تاریخ»)، انتشارات زریاب، ۱۳۷۸
• کارنامهٔ به دروغ: جستاری نو در شناخت اسکندر مغانی از الکساندر مقدونی، انتشارات علمی، ۱۳۷۶
• [مجموعه داستان «هفت زن هفت داستان»]، راهیان اندیشه، ۱۳۷۶
• چنگ مشوش، تهران‌صدا، ۱۳۷۴
• از همت بلند...، نشر جام، ۱۳۶۲
• دستان سخن گوی شاملو
• ۱۳۵۲ - دفتر شعر «خوشبختی در خوردن سیب‌های سرخ»
• ۱۳۵۰ - مجموعه داستان «دیداری در پاییز» ، انتشارات پدیده

آثار مجوز نگرفته

• باران دیگر آبی نیست (مجموعه شعر پوران فرخزاد)

ترجمه

• مجموعه داستانهای کوتاه جای دیگر، جان‌بوینتن پریستلی، پوران فرخزاد، راهیان اندیشه ۱۳۷۸
• مردی بر بالهای آینده (نوستراداموس) مرکز نشر صدا، ۱۳۷۵
• رؤیای یک مرد مسخره ۲- افسانه‌های آقای استرنبری از جی. بی پریستلی و فئودور داستایوسکی

جستارهای وابسته

• دانشنامه زنان فرهنگ ساز ایران و جهان
• فریدون فرخزاد
• فروغ فرخزاد

منابع

• «از خواهر فروغ بودن خسته نشده‌ام». کانون زنان ایرانی. ۳۰ بهمن ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۰۸.
• فرخ‌زاد، پوران (۱۳۸۱)، کارنمای زنان کارای ایران (از دیروز تا امروز)، تهران: نشر قطره، شابک ۹۶۴-۳۴۱-۱۱۶-۸

پیوند به بیرون

• پوران فرخ زاد در وبسایت رسمی بنیاد فرخ زاد به آدرس fafnd.org و در صفحات اجتماعی به آدرس FARROKHZAD_ FOUNDATION بایگانی‌شده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
• ویژه‌نامه پوران فرخزاد، نشریه ادبی فرهنگی «واژه»
• «پوران فرخ زاد، نویسنده و پژوهشگر درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۶.