پیش‌نویس:استپان هاراطونیانس

استپان هاراطونیانس
زادهٔ-
درگذشت-
ملیتارمنی‌های ایران


استپان هاراتونیان ( سده سیزدهم قمری) که در گیلان معروف به حکیم فانوس بود، از پزشکان ارمنی مقیم رشت بود[۱]. وی علاوه بر پزشکی به کار فلاحت توتون نیز مشغول بود[۲]، اول کسی بود که بذر توتون سیگار را در سال ۱۲۵۳ ش از ترکیه به گیلان آورد و در ملک شخصی خویش کاشت[۳]. او بود که بذر توتون سیگار را به تنباکوکاران فومن داد تا بکارند و بر اثر مساعی او کشت توتون جانشین تنباکو شد[۴] و کارخانه سیگارسازی در رشت به‌وجود آمد.[۵]

کاشت نخستین بذر توتون سیگار در ایران، ۱۱ خردادماه ۱۲۶۶ در رشت توسط استپان هاراتونیان معروف به «حکیم فانوس» صورت گرفت[۶]. حکیم فانوس از پزشکان ارمنی مقیم رشت بود[۷]. وی علاوه بر پزشکی به کار کشت توتون نیز مشغول بود[۸]. وی نخستین فردی بود که بذر توتون سیگار را از ترکیه به گیلان آورد و در ملک شخصی خویش کاشت[۹]. بذر توتون سیگار را او به تنباکوکاران فومن داد تا بکارند و بر اثر مساعی او کشت توتون جانشین تنباکو شد[۱۰] و کارخانه سیگارسازی در رشت به وجود آمد[۱۱].

بذر توتون سیگار امروزی برای اولین بار به سال ۱۸۷۵ میلادی توسط شخصی به نام استپان هاراطونیانس که در گیلان به حکیم فانوس ارمنی معروف است با توصیه و تشویق محمودخان ناصرالملک همدانی فرمانفرما به ایران وارد شد[۱۲]. بذر این توتون‌ها ترابوزان سامسون بود که از ترکیه وارو و به روش روسیه و ترکیه کشت آن معمول گردید[۱۳]

استپان هاراتونیان (سده سیزدهم قمری) که در گیلان معروف به حکیم فانوس بود، از پزشکان ارمنی مقیم رشت بود[۱۴]. وی علاوه بر پزشکی به کار فلاحت توتون نیز مشغول بود[۱۵]، اول کسی بود که بذر توتون سیگار را در سال ۱۲۵۳ش از ترکیه به گیلان آورد[۱۶] و در ملک شخصی خویش کاشت[۱۷]. او بود که بذر توتون سیگار را به ‌تنباکوکاران فومن داد تا بکارند[۱۸] و بر اثر مساعی او کشت توتون جانشین تنباکو شد و کارخانه سیگارسازی در رشت به‌وجود آمد.[۱۹]

پانویس ویرایش

منابع ویرایش

  • «استپان حکیم فانوس». اثرآفرینان (جلد اول-ششم).
  • «استپان هاراتونیان حکیم فانوس». آفتاب.
  • محمدزاده، خلیل (۱۳۷۶). اولین‌ها در ایران. انتشارات ورق.
  • «کاشت اولین بذر توتون سیگار در ایران».
  • بایگانی‌شده در ۶ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine [۱] at Avproduction.am
  • Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan.
  • Այվազյան, Հ. Մ. (2005). Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով). Vol. առաջին. Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատ.