چشمه (دوشان)

چشمه یا فواره (به انگلیسی: Fountain) یکی از آثار مارسل دوشان هنرمند فرانسوی در سال ۱۹۱۷ است. این اثر یکی از آثاری است که دوشان آن‌ها را حاضرآماده‌ها (به انگلیسی: Readymades) می‌نامید. وی در آثاردیگری از وسایل آماده (دم دستی) استفاده کرده بود و در این مورد از یک پیشابگاه بهره برد و آن را با امضای R.Mutt برای نمایش عرضه کرد. این اثر در هنر قرن بیستم یک نقطه عطف محسوب می‌گردد و یکی از آثارشاخص هنر مفهومی شناخته می‌شود.

چشمه اثر مارسل دوشان

«هنرِ تطهیرِ فاضلاب»

از شوخی تا واقعیت

روزی که مارسل دوشان،هنرمندِ آوانگاردِ قرن بیستمی،بنای جدیدی از هنر را عرضه می کرد و از پیشآبگاه و توالت آثار هنری می ساخت،کیج آهنگساز شهیر قرن بیستمی داشت قطعهٔ ۴:٣٣را اجرا می نمود و حضار هم او را تشویق می کردند!در همان اوان سر و صدای دیگری از هنرمندی به نام اندی وارهول به گوش می رسید که قوطی های کنسرو را دست مایهٔ کار هنری اش کرده بود و منتقدانی نیز پیدا شده بودند که تفسیر های درشت و قلبمه سلبمه بر آن می نوشتند؛این شبهِ منتقدان و مفسرانِِ ریاکار ،برای کاغذ خالی هم ممکن بود ایستاده کف بزنند و آن را شایستهٔ نوبل ادبیات معرفی کنند؛آری چنین چیزی ممکن بود آن هم زمانی که ممکن است آهنگسازی بدون نواختن تشویق شود و هنرمندانی برای ساختن پیشآبگاه و به نمایش درآوردن قوطی کنسرو،مخاطبان و مفسرانی پیدا کنند!زمانهٔ ما،زمانهٔ «دوز و کلک بازی» است که عده ای بر پا مشغول تماشای آنند و کمتر تحلیل و فکر شده قضاوت می کنند؛ آری؛ ما یا تشویق می کنیم یا به کلی نفی می کنیم؛این موضوعی نیست که تنها عده ای خاص از جوامع درگیرش باشند.اگر با تابلو هایی که روی آنها نوشته شده است «هیچ» طرف باشید مسئله را دیگر تنها در اروپا پیدا نخواهید کرد بلکه دمِ در خانه تان،عده ای ایستاده بر طبلِ «هیچ» ها می کوبند و عده ای هم تشویق می کنند،«رنگ می پاشند» و به نام هنر پُست مدرن می فروشند!به نظرم ما بیش از هر زمانی می خواهیم جای «سراب» را با واقعیت عوض کنیم؛ما خوش داریم «سراب» ببینیم نه خودِ آب را چرا که «آب» در سرزمین ما کمیاب است! برای یافتن آن باید چند ده متر چاه کند و قنات ساخت یا سالی را دو سه ماه منتظر باران بود برای یافتن آب باید زحمت کشید و به سختی آن را نگهداشت!اما ما بخش زحمتِ آن را نادیده می گیریم و به آب نرسیده،سراب را بر می گزینیم و در توهم خود غرق می شویم ما آخرین تلاش های خود را برای نو آوری به کار می گیریم و در نهایت به آبْ نرسیدهْ «سراب» را بر می گزینیم؛

........

جستارهای وابسته

• مارسل دوشان
• هنر مفهومی

منابع

Wikipedia contributors, "Fountain (Duchamp)," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Fountain_(Duchamp)&oldid=192160784 (accessed February 19, 2008).