کاروانسرای شاه صفی
بنای تاریخی قرن هفدهم واقع در روستای بالاخانی باکو. کاروانسرای شاه صفی در سالهای ۱۶۳۵–۱۶۳۶ توسط استاد برهان و استاد بهبود ساخته شد. ساخت کاروانسرا به دستور شاه صفی اول انجام شد.
| کاروانسرای شاه صفی | |
|---|---|
ترکی آذربایجانی: Şeyx Səfi karvansarası | |
.jpg) | |
| اطلاعات کلی | |
| گونه | کاروانسرا |
| شهر یا شهرک |  بالاخانی |
| کشور | جمهوری آذربایجان |
پلان کاروانسرای شاه صفی به شکل مستطیل و نسبت اضلاع آن ۱:۳ است. درب ورودی کاروانسرا در جهت شمالشرق است.
تاریخچه بنا
ویرایشکاروانسرای شاه صفی در سالهای ۱۶۳۵–۱۶۳۶ توسط استاد برهان و استاد بهبود ساخته شد. ساخت کاروانسرا بهدستور شاه صفی اول، پادشاه صفوی انجام شد. این بنای تاریخی که مردم محلی آن را «بنای خواجه روح‌الله» می‌نامند، در مرکز این آبادی قرار دارد. پس از اشغال شوروی، این کاروانسرا سال‌ها به عنوان انبار مورد استفاده قرارگرفت.[۱] در سالهای ابتدایی استقلال آذربایجان از آن به عنوان رستوران استفاده می‌شد.[۱] بعدها با تلاش اهالی آبادی، فضای داخلی کاروانسرا مرمت شد و کارهای بهسازی اطراف آن انجام شد.[۲]
کتیبه ای بالای درب چوبی طاقدار این بنا وجود داشت. در حال حاضر با وجود اینکه این کتیبه در جای خود نیست، عکسنگاتیو آن با نام «کاروانسرای شاه صفی» به شماره ۱۴–۶۸ در آرشیو بنیاد تاریخی آکادمی ملی علوم جمهوریآذربایجان نگهداری میشود.[۲]
در سال ۱۹۶۸–۱۹۶۹، این بنای تاریخی مرمت شد. در کتیبه این بنا آمده است:
امر کرده است به ساخت این بنا، سلطان بزرگ من، در زمان حکومت شاهنشاه نامدار ما:
شاه صفی الدین الحسین البهادرخان از طرفداران معروف حاج روح الله:
مولانا حکمت الله بادکوبه‌ای در ماه رجب - سال هزار و چهل و پنجم هجری - استاد برهان، استاد بهبود ساخته شد.
معماری
ویرایشکاروانسرای شاه صفی در پلان خود مستطیلی کشیده با نسبت ابعاد تقریباً 1:3 است. ورودی کاروانسرا به سمت شمالشرقی است. اتاق داخل این بنا توسط ستون های قوس دار با برآمدگی قابل توجه به سه قسمت تقسیم می شود. ستونهای قوس‌دار از یک دیوار بنا خارج میشود به طرف دیوار مقابلش کشیده شده و آن را به سه قسمت تقسیم میکند و از ایجاد شکل راهرو مانند جلوگیری میکند. همچنین این ستون ها به عنوان یک قوس کمان‌مانند عمل کرده و دیوارها و سقف بنا را محکم می کنند. در گوشه های ساختمان (به جز نمای اصلی) و در وسط نماهای جانبی، برج ها قرار دارند. تمام برج ها قطر یکسانی دارند و با بالا رفتن باریکتر می شوند .[۳]
بالای درب ورودی نمای اصلی کاروانسرا کتیبه قرار گرفته است. تاریخ ساخت بنا در کتیبه ذکر شده است.[۳]
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Elşən Məmmədəliyev (2019-09-18). "Nobeli və Rokfelleri varlandıran Balaxanı" (به ترکی آذربایجانی). musavat.com. Archived from the original on 2022-05-05. Retrieved 2022-05-05.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Balaxanı qəsəbəsi" (به ترکی آذربایجانی). sabunchu-ih.gov.az. Archived from the original on 2020-01-24. Retrieved 2022-05-05.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Salamzadə, Əbdülvahab (1964). Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв (به روسی). باکو: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР. p. 71.