ویکی‌پدیا:در باب نگهبانی و محتوا
 | این صفحه حاوی یک انشا است. این انشا شامل توضیحات و توصیه‌های یک یا چند مشارکت‌کنندهٔ ویکی‌پدیا است. انشاها جزو مقاله‌های دانشنامه یا سیاست‌ها یا رهنمودهای ویکی‌پدیا نیستند؛ چرا که به‌طور کامل توسط جامعه مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. بعضی از انشاها هنجارهای متداول را بیان می‌کنند؛ در حالی که سایر انشاها فقط دربردارندهٔ دیدگاه‌های اقلیت هستند. |
ویکی‌پدیا، مجموعه‌ای بزرگ از افرادی است که خدمات مختلفی به آن ارائه کرده‌اند. این خدمات از سطحی مثل اصلاح یک اشتباه املایی/نگارشی شروع شده و تا نگهبانی‌های فعالانه و مداوم، تا کارهای محتوایی عظیم و تا ساخت مقالات خوب و برگزیده را شامل می‌شود. هریک از این افراد به نوعی به ویکی‌پدیا کمک کرده‌اند. هر یک از آنان در جلوه‌ای، ویکی‌پدیا را غنی‌تر و پربارتر ساخته‌اند. در زیر چندین سناریوی مختلف بررسی شده و نتایج آنان بررسی شده‌است:
سناریوی اول: اگر همه روی محتوا کار می‌کردند ویرایش
ویکی‌پدیا شبیه یک تکه زمین وسیع و بزرگ است. تصور کنید شخصی یک زمین وسیع بخرد و قصر باشکوهی در آن بنا کند، سپس برای این قصر یک در معمولی بگذارد و هیچ دیوار محافظی، هیچ نگهبانی و هیچ اقدام حفاظتی‌ای برای حفظ آن انجام ندهد! چنین قصر باشکوهی، خیلی زود به محل کثیف و انزجارآوری تبدیل می‌شود که تمام آن بودجه خرج شده رویش دیگر جلوه‌ای نخواهد داشت. این قصر را مقالات ویکی‌پدیای فارسی بدانید. اگر نگهبانان سامانه نباشند، همین مقالات خیلی زود پر از مطالب جانب‌دارانه، تبلیغات، ناسزا، توهین، مطالب بدون منبع و مشکوک و... می‌شود. همین مقالاتی که عده‌ای از کاربران تمام وقتشان را صرفش کرده‌اند، می‌توانند تبدیل به مقالات پر از عیب و ایرادی بشوند؛ ویکی‌پدیای فارسی می‌توانست امروز پروژه فروریخته‌ای باشد که از آن به عنوان درس عبرت یاد شود! علاوه بر این، اگر نگهبانان نبودند، هر کسی می‌توانست برای خودش مقاله بنویسد و نامش را به سادگی هرچه تمام‌تر در ویکی‌پدیا ثبت کند، بدون این که کسی متوجه بشود!
اگر همه روی محتواهای برگزیده کار می‌کردند ویرایش
اگر همه مشغول ساختن محتوای برگزیده بودند، احتمالاً ویکی‌پدیای فارسی همچنان به نیم میلیون مقاله هم نرسیده بود. در هنگام نوشتن مقالات باکیفیت، گاهی دیدن موجودبودن یک مقاله در زبان بومی، موهبت بزرگی است که به سادگی به دست نمی‌آید! علاوه بر این، فراموش نکنید که بازدیدکنندگان از مقالات ویکی‌پدیا قرار نیست تمام یک مطلب را بخوانند؛ در بعضی موارد، مهم‌ترین موضوع فقط رسم یک تصویر کلی از موضوع مقاله در ذهن است و نه خواندن یک مقاله کامل با ده‌ها و صدها منبع؛ اینجاست که تعداد مقالات هم اهمیت خود را نشان می‌دهد.
اگر همه مشغول ساختن مقاله بودند ویرایش
حال تصور کنید که تمام ویرایشگران، شروع می‌کردند به ساخت تعداد بسیاری مقاله با استفاده از ابزارهای تعبیه شده در ویکی‌پدیا. در واقع، فرض کنید ویرایشگران به‌طور گسترده کمیت را بر کیفیت ترجیح می‌دادند؛ چنان که فکر و ذکرشان کاملاً مشغول تعداد مقالات (و نه کیفیت آن‌ها) می‌شد و مثلاً راضی به ساخت ده‌ها هزار مقاله رباتیک می‌شدند. در چنین شرایطی، احتمالاً قله آبی‌رنگ نمودار مقابل از اورست هم بالاتر می‌زد (هرچند راه‌هایی برای افزایش حجم مقالات رباتیک هم وجود دارد)! علاوه بر این، هنوز هم موضوعاتی هستند که نیازمند محتوای بیشتری باشند، پس نمی‌توان همه را به یک چوب راند؛ اینجاست که کاربران فعال در ساخت محتواهای برگزیده نقش خود را نشان می‌دهند.
سناریوی دوم: اگر همه مشغول نگهبانی بودند ویرایش
ویکی‌پدیا شبیه یک تکه زمین وسیع و بزرگ است. تصور کنید شخصی یک زمین وسیع بی‌حاصل بخرد و دور آن را چند ردیف دیوار و استحکامات بکشد، برایش نگهبانان زبده استخدام کند و خلاصه، امنیت یک زمین از درون خالی را به حداکثر میزان ممکن برساند؛ زمینی که نه برایش میوه می‌دهد و نه سودی دارد. احتمالاً حتی خود نگهبانان و کارگران چنین سازه‌ای هر روز کلی با این ایده خواهند خندید! صرف نگهبانی بدون محتوا در ویکی‌پدیا هم چنین وضعی دارد. همچنان که کار محتوایی بدون نگهبانی، کاری بی‌حاصل و پراشکال است، نگهبانی بدون محتوا هم خنده‌دار به نظر می‌رسد. علاوه بر این، اگر محتوایی وجود نداشت، محتوایی برای نگهبانی هم نمی‌بود.
در آخر، هرگز نگذارید کسی تلاش‌هایتان برای بهبود وضع این پروژه، حتی اگر به اندازه سر سوزنی بوده باشد، را بی‌دلیل و از روی یک عقیده شخصی نادرست، که از نظر اجتماع هم عقیده درستی نیست، زیر سوال ببرد. اگر کار محتوایی برگزیده کرده‌اید یا آغازگر هزاران مقاله هستید؛ اگر در نگهبانی خبره‌اید و هزاران مقاله را از خرابکاری حفظ کرده‌اید، اگر در بخش‌های فنی فعالیت داشته‌اید و خلاصه، اگر به هر نحوی به این مجموعه سودی رسانده‌اید، خسته نباشید! همه از شما متشکرند.