آتشفشان زیریخچالی

آتشفشان زیریخچالی (انگلیسی: Subglacial volcano) که گاهی آتشفشان یخچالی نیز نامیده می‌شود، نوعی آتشفشان است که توسط فوران‌های زیریخچالی یا فوران‌های زیر سطح یخچال طبیعی یا یخسار تولید می‌شود و سپس با بالاآمدن گدازه‌ها و ذوب یخ، یک دریاچه را پدیدمی‌آورد. این نوع آتشفشان‌ها امروزه بیشتر در ایسلند و جنوبگان رایج هستند و نمونه‌های قدیمی‌تری از این نوع آتشفشان نیز در بریتیش کلمبیا و منطقه یوکان، کانادا یافت می‌شوند.

یک فوران زیریخچالی کوچک در کوه ردابت، آلاسکا.

در طول فوران، گرمای گدازه ناشی از آتشفشان زیریخچالی، یخ‌های پوشاننده را ذوب می‌کند. آب به سرعت گدازه را خنک کرده و در نتیجه شکل‌های گدازه‌های بالشی شبیه به آتشفشان‌های زیر آب ایجاد می‌شود. هنگامی که گدازه‌های بالشی شکسته شده و از دامنه‌های آتشفشان می‌غلتند، شکل‌های بالشی از جنس برش، توف و نهشتهٔ شیشه‌آواری شکل می‌گیرد. آب ذوب‌شده ممکن است از زیر یخ آزاد شود، مانند وضعیتی که در سال ۱۹۹۶ در ایسلند و در فوران آتشفشان گریمسفونت اتفاق افتاد و باعث ذوب ۳ کیلومتر مکعب یخ و ایجاد سیل بزرگ دریاچه یخچالی شد.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Subglacial volcano». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۲۳.