یخچال طبیعی
یخچال طبیعی[۱] یا پیریَخ (به فارسی تاجیکی) توده‌ای یخ است که بر اثر نیروی گرانش از نواحی بلند کوهستانی یا در نواحی قطبی شمالی و جنوبی زمین، که دارای هوای بسیار سردی هستند، به آرامی جریان پیدا می‌کند. اگر مشتی برف به محکمی در دست فشرده شود، برف به یخ تبدیل می‌شود. این همان رویدادی است که پس از بارش برف، در دره‌های مرتفع کوهستانی رخ می‌دهد. برف در کف دره، بر اثر فشار برف‌های بالایی فشرده و به یخ تبدیل می‌شود.
محتویات
جابجایی یخچالویرایش
با بارش برف‌های جدید، برف‌های زیرین فشرده و محکم‌تر می‌شود و مانند توده‌ای خمیری حرکت می‌کند. به این ترتیب، یخچال طبیعی بوجود می‌آید. یخچال طبیعی به آرامی، حدود ۳ متر در سال، حرکت می‌کند.
نیروی ویرانگرویرایش
قدرت فرسایشی یخچالهای طبیعی بزرگ، بسیار زیاد است. حرکت آن به سمت پایین دامنه، باعث فرسایش دره به شکل U می‌شود. دره‌ای که در اثر یخچال طبیعی بوجود می‌آید، کف هموار و دیواره‌های عمودی دارد.
کلاهک‌های قطبیویرایش
یخچالهای طبیعی که در قطب‌های شمال و جنوب تشکیل شده‌اند، امکان دارد به اندازه یک کشور یا یک قاره باشند. این یخچال‌ها را کلاهک‌های یخی یا صفحه‌های یخی می‌نامند. برف در قسمت‌های مرکزی این خشکی‌ها می‌بارد و بسوی دریاهای کناری کشیده می‌شود. جنوبگان و گرینلند با پهنه‌های یخی پوشانده شده‌اند.
عصر یخویرایش
بین ۶۰۰ هزار تا ۱۰ هزار سال پیش، زمین دوره‌های شدیدی از هوای سرد را طی کرد که عصر یخبندان نامیده می‌شوند. در هریک از این دوره‌ها، یخچالهای طبیعی وسیعی بخش زیادی از آمریکای شمالی، آسیا و اروپا تا نزدیکی لندن در انگلستان را پوشاند. بسیاری از دریاچه‌ها، دره‌ها و تپه‌هایی که امروز می‌بینیم، با این صفحه‌های یخی پوشیده شده بودند. نخستین مردمانی که در آمریکا ساکن شدند و از آسیا به آلاسکای امروزی آمدند، از یک گذرگاه یخی به بلندی ۱۰۰۰ متر گذشتند.
گردآوری پاره‌سنگ‌هاویرایش
پاره‌سنگ‌هایی که یخچال طبیعی باعث فرسایش آن‌ها می‌شود، همراه با آن یخچال جابجا یا بار دیگر درون یخها لایه‌بندی می‌شوند یا روی یخها قرار می‌گیرند. این پاره‌سنگ‌ها را یخ‌رُفت می‌گویند. هنگامی که پس از ذوب یخ، یخ‌رُفت‌ها در پوزهٔ یخچال (پایانه یخچال) بر جای می‌مانند، چشم‌اندازی از تپه‌ای غیر طبیعی از ماسه، رس و سنگ بوجود می‌آورند.
پانویسویرایش
- ↑ «یخسار، یخچال طبیعی» [زمین‌شناسی] هم‌ارزِ «glacier»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. «فارسی». در همان. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ یخسار)
نگارخانهویرایش
دره‌ها و یخچال طبیعی به شکل زبان (کالبدشناسی)
یخچال طبیعی همان طور که توسط دوربین ctx مشاهده می‌شود
چشم انداز وسیع یخچال طبیعی
نمای نزدیک یخچال طبیعی با آزمایش علمی تصویربرداری با وضوح بالا
یخچال طبیعی تصویربرداری با وضوح بالا
نمای نزدیک یخچال طبیعی
یخچال طبیعی به شکل زبان (کالبدشناسی)
یخچال طبیعی به شکل زبان (کالبدشناسی) توسط آزمایش علمی تصویربرداری با وضوح بالا
پیوند به بیرونویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ یخچال طبیعی موجود است. |