آسمان
آسمان بخشی از جو یا فضای بالای خارج از زمین است که از سطح زمین دیده می‌شود.به دلایل گوناگون، امکان تعریف دقیق آن وجود ندارد. در طول روز، آسمان آبی دیده می‌شود که دلیل آن پراکندگی نور خورشید با طول موج هاي متفاوت است. نور خورشيد اگرچه سفيد به نظر ميرسد اما در حقيقت مانند رنگين کمان از هفت رنگ يعني قرمز،نارنجي،زرد،سبز،آبي،نيلي و بنفش تشکيل شده است که وقتي با هم ترکيب مي‌شوند به رنگ سفيد ديده مي‌شوند. [۱]. نور سفيد زماني که به يک جسم شفاف مانند منشور برخورد کند به هفت رنگ تشکيل دهنده اش تجزيه مي‌شود.
بعضي از اين نورها طول موج کوتاهي دارند و سرعت انتشارشان بيشتر است و بعضي طول موج بلندتري دارند و سرعت انتشار کمتري دارند.
در بين رنگ هاي مختلف نور سفيد، رنگ آبي داراي کوتاهترين طول موج ها و بيشترين سرعت انتشار است و رنگ قرمز داراي بلندترين طول موج و کمترين سرعت انتشار را دارد.
اتمسفر يا جو زمين داراي گازها و ذرات مختلف است. وقتي نور خورشيد به سمت زمين مي‌آيد و به اتمسفر زمين ميرسد با برخورد کردن به اين مولکول‌هاي گاز پراکنده مي‌شود. اما پراکندگي اين رنگ ها به دليل طول موج‌هاي گوناگون آنها متفاوت است.چون رنگ آبي در بين رنگ ها داراي کوتاهترين طول موج و بيشترين سرعت پراکندگي است بيشتر از بقيه رنگ ها پخش مي‌شود.
پس وقتي در روز به آسمان بالاي سر خودمان نگاه مي‌کنيم بيشتر اين نورهاي آبي که پراکنده شده‌‌اند به چشم ما ميرسد و ما آسمان را آبي مي‌بينيم.
رنگ آسمان با توجه به شرايط جو سيارات تغییر می‌کند.
معانی آسمانویرایش
- سپهر، فلک.
- هر یک از طبقات هفتگانه یا نه‌گانه افلاک در نظر قدما، فلک.
- یکی از ایزدان.
- روز بیست و هفتم از هر ماه خورشیدی.[۲]
آسمان در اشعار فارسیویرایش
| آسمان مرد و زمین، زن در خرد | هرچه آن انداخت این می‌پرورد[۳] |
| پدر آسمان باد و مادر زمین | نخوانم برین روزگار آفرین[۴] |
| گفته‌ای: بی‌پدر چه کس باشد؟ | پدر آسمان نه بس باشد؟[۵] |
| مادر تو خاک و آسمان پدر توست | در تن خاکی نهفته جان سمائی[۶] |
با توجه ابیات فوق جنسیت آسمان مذکر و زمین مؤنث است.
نرینگی آسمان در اساطیر جهان و ایرانویرایش
بررسی اسطوره‌های اقوام و ملل مختلف حاکی از آن است که آسمان پیوسته نماد برتری و قدرت بوده‌است. در دوران اساطیری آسمان جایگاه خدایان بوده و به علت دست نیافتنی بودن و بی کرانگی و نیروی آفرینندگیِ (باران) آن نماد برتری خداوند تلقی شده‌است. یکی از ارزش‌های آسمان نرینگی و قدرت بارورکنندگی آن و ازدواج با مام زمین است.
بنا به روایات چینی آسمان (یانگ) پدر (مذکر) است و وصلت آن با زمین (یین) موجب پیدایش انسان شده‌است.[۷]
در ریگ ودا آسمان، پدر و به‌وجود آورنده انسان تلقی شده‌است.[۸]
نرینگی آسمان در اساطیر یونانی نیز دیده می‌شود به طوریکه آسمان (اورانوس) شوهر زمین (گایا) است.
در منابع مربوط به اساطیر ایران از جمله بندهشن به نرینگی آسمان اشاره شده و در ادبیات زرتشت آسمان همچون مردی نیرومند است که کُستی (کمربند زرتشتیان) بر میان دارد.[۹]
جستارهای وابستهویرایش
نگارخانهویرایش
منابعویرایش
- ↑ Tyndall, John (December 1868), "On the Blue Colour of the Sky, the Polarization of Skylight, and on the Polarization of Light by Cloudy Matter Generally", Proceedings of the Royal Society of London, 17, p. pp. 223–233, doi:10.1098/rspl.1868.0033
- ↑ فرهنگ معین
- ↑ مثنوی معنوی، مولانا
- ↑ شاهنامه، فردوسی
- ↑ جام جم، اوحدی
- ↑ دیوان اشعار، ناصرخسرو
- ↑ زمردی حمیرا، نقد تطبیقی ادیان و اساطیر، ۵:۱۳۸۲
- ↑ جلالی نائینی محمدرضا، ریگ ودا، ۱۶۷:۱۳۷۲
- ↑ یارشاطر احسان،"آسمان" دانشنامه ایران و اسلام، ۱/۹۶:۱۳۵۶
- آسمان پدر و زمین مادر در اساطیر ایرانی و شعر فارسی، دکتر ذوالفقار علّامی (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی)، فصل نامه علمی، پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، سال هفدهم و هجدهم، شماره ۶۷ و ۶۸، زمستان ۱۳۸۶ و بهار ۱۳۸۷
پیوند به بیرونویرایش
| معنای آسمان را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید. |
| مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به آسمان در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ Sky موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |